အေမရိကန္-ျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရး ပထမအႀကိမ္ ေဆြးေႏြး

မခင္ျဖဴေထြး
16.10.2012

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အေမရိကန္နဲ႔ျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြး မႈေတြ လုပ္ဖို႔အတြက္ ဒီမို ကေရစီ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မိုက္ကယ္ ေပၚစနာ (Michael Posner) ဦးေဆာင္တဲ့ အေမရိကန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံဆီ ဒီသီတင္းပတ္ထဲမွာပဲ ေရာက္ရွိေန ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ အေမရိကန္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ထိပ္တန္း အရာရွိေတြလည္း ပထမဆံုး အႀကိမ္ ပါ၀င္လာတဲ့ ဒီခရီးစဥ္ဟာ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးအတြက္ ဘယ္ ေလာက္မ်ား အေရးပါ ပါသလဲ။ ဒီခရီးစဥ္အတြင္း ဘယ္ သူေတြနဲ႔ ေတြ႔ၿပီး ဘာေတြ အဓိက ေဆြးေႏြးၾကမွာပါလဲ။ မခင္ျဖဴေထြးက အျပည့္အစံု တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရအၾကား ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္း လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကို အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ အတြက္ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ အေမရိကန္ လက္ေထာက္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မိုက္ကယ္ ေပၚစနာ က ဦးေဆာင္ၿပီး သမၼတအိမ္ျဖဴေတာ္နဲ႔ ဒု သမၼတ ႐ံုးေတြက အႀကီးတန္း အရာရွိေတြ၊ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရးဌာန၊ အမိေျမလံုၿခံဳ ေရး ဌာနက တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ အေမရိကန္ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔ USAID စတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြ အျပင္ အေမရိ ကန္ ကာကြယ္ေရးဌာနက ထိပ္တန္း အရာရွိ တခ်ိဳ႕လည္း အခု ခရီးစဥ္မွာ လိုက္ပါ လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ေရာက္ရွိလာတဲ့ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရဘက္က တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ဆက္တိုက္ ေတြ႔ဆံုမႈေတြ လုပ္သြားမွာျဖစ္သလို တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ ကစလို စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဆိုင္ရာ ကိစၥေတြ၊ သတင္းနဲ႔ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား စတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ အမ်ားအျပား ကို ေဆြးေႏြးၾကလိမ့္မယ္လို႔ ရန္ကုန္ အေမရိကန္ သံ႐ံုး ေျပာခြင့္ရသူ မိုက္ကယ္ကြင္းလန္း (Michael Quinlan) က ေျပာပါတယ္။

“ဒီသီတင္းပတ္အတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေမရိကန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ ေရာက္ေနပါတယ္။ ဒါ ဟာ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား ပထမဆံုး အႀကိမ္ လူ႔အခြင့္အေရးေဆြးေႏြးပဲြ အေခ်အတင္ က်င္းပဖို႔ ျဖစ္ပါ တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔က ပထမဆံုးအႀကိမ္ က်င္းပတာျဖစ္တဲ့ ဒီ ေဆြးေႏြးပဲြကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ကို ဦးေဆာင္သူကေတာ့ ဒီမိုကေရစီ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခား ေရး ဝန္ႀကီး မိုက္ကယ္လ္ ေပၚစနာပါ။ အဲဒီအဖဲြ႔မွာ အိမ္ျဖဴေတာ္ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရး အစိုးရ အရာရွိေတြ၊ ဒုတိယသမၼတ႐ံုးက အျပင္ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးဌာန (USAID) နဲ႔ ကာကြယ္ေရးဌာနက ထိပ္တန္းအရာရွိေတြ ပါဝင္ပါတယ္။”

ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံၾကား လူ႔အခြင့္ဆိုင္ရာ ကိစၥေတြကို ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ ပထမဆံုး အႀကိမ္ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးၾကမယ့္ ဒီခရီးစဥ္ တြင္းမွာ အေမရိကန္ စစ္ဘက္က ထိပ္တန္း အရာရွိ တခ်ိဳ႕လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ အေရွ႕အာရွေရးရာ အေမရိကန္ ဒုလက္ေထာက္ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီး Vikram Singh နဲ႔ အေမရိကန္စစ္တပ္ရဲ႕ ပစိဖိတ္ေဒသဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲ ဒုတိယ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး Francis Wiercinski တို႔ ဒီခရီးစဥ္အတြင္း ပါ၀င္မွာ ျဖစ္ေပမဲ့လို႔ ဒါဟာ အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာ စစ္ဘက္ ဆက္ဆံေရး ကိစၥေတြကို ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ေတာ့ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ မိုက္ကယ္ ကြင္းလန္းက ေျပာပါတယ္။

“ဒီ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကား အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးမႈမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥရပ္အေတာ္ မ်ားမ်ားကို ထည့္သြင္းေဆြးေႏြး သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဌာနေပါင္းစံုပါဝင္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ အဖဲြ႔အေနနဲ႔ ကိစၥရပ္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ေဆြးေႏြးမွာပါ။ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာ ကုိယ္စားလွယ္ အဖဲြ႔သက္သက္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။”

ခုလို ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အေမရိကန္ နဲ႔ ျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရး အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြး မႈေတြ လုပ္တာဟာ အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာအၾကား ဆက္ဆံေရး ေရွ႕တိုး ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ျပသေန တာျဖစ္သလို ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရး အတြက္ အေရးပါတဲ့ ခရီးစဥ္တရပ္ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း မိုက္ကယ္ ကြင္းလန္းက ေျပာပါတယ္။

“ဒီေဆြးေႏြးပဲြဟာ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးမႈေတြလုပ္ေနတယ္ဆိုတာကို သက္ေသျပပါ တယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေထာက္ခံအားေပးတာမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက က်င့္သံုးတဲ့ လမ္းစဥ္ကိုလည္း ထင္ဟပ္ေပၚလြင္ေစပါတယ္။ အစိုးရဌာန ေပါင္းစံု ပါဝင္တဲ့ ခ်ဥ္းကပ္နည္းပါ။ သက္ဆိုင္ရာ ဌာနအသီးသီးပါဝင္တဲ့ ဒီ အေခ်အတင္ေဆြးေႏြးမႈမ်ဳိးကို က်ေနာ္တုိ႔ ကမၻာတဝွန္း တျခားႏိုင္ငံေတြမွာလည္း လုပ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ ဒါ ပထမဆံုးအႀကိမ္ က်င္းပတဲ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံ အၾကား လူ႔အခြင့္အေရး ေဆြးေႏြးမႈ ျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေထာက္ခံအားေပးေနတယ္ဆိုတာကိုလည္း သက္ေသ ျပရာ ေရာက္တဲ့အတြက္ အခုလို ပထမဆံုးအႀကိမ္ က်င္းပႏိုင္တာကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။”

အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရထိပ္တန္း တာ၀န္ရွိသူေတြအၾကား ပထမဆံုးအႀကိမ္ ျပဳလုပ္တဲ့ အခု လူ႔အခြင့္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကို ဆက္လက္ ေထာက္ခံ အားေပးသြားဖို႔ ရည္ရြယ္တယ္လို႔လည္း မိုက္ကယ္ ကြင္းလန္းက ေျပာပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အာရွ ၅ ႏုိင္ငံ ခရီးထြက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ ဒုတိယ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး William Burns ဟာလည္း ဒီသီတင္းပတ္ အတြင္းမွာပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေရာက္ရွိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေအာက္တို ဘာလ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ မစၥတာ ဘန္းစ္ရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္းမွာေတာ့ ျမန္မာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အပါအ၀င္ ျမန္မာအစိုးရ ထိပ္တန္း တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ေတြ႔ဆံုဖို႔ ရွိသလို ျမန္မာ့ဒီမို ကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုမွာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ၿပီးခဲ့တဲ့ သီတင္းပတ္က ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ ထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း မၾကာေသးခင္ကစလို႔ ဒီမုိကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ အေနနဲ ႔ေရာ၊ ဒီ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေရွ႕ဆက္တိုး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အားေပးတဲ့အေနနဲ႔ပါ အေမရိကန္ က ျမန္မာအေပၚ ထားရွိတဲ့ ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈေတြကို ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးခဲ့သလို ခုလို အဆင့္ျမင့္ အရာရွိေတြရဲ႕ ခရီးစဥ္ေတြလည္း ဆက္တိုက္ဆိုသလို ရွိလာခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း တုိင္းရင္းသား ေဒသတခ်ိဳ႕မွာ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို ရပ္ဆိုင္းဖုိ႔နဲ႔ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြကို ေလးစားဖို႔၊ ေနာက္ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲမွာ က်န္ေနေသးတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးဖို႔ စတဲ့ ကိစၥေတြပါ ေဆာင္ ရြက္ၿပီး ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းေတြ ခိုင္မာေအာင္ လုပ္ဖို႔ကိုလည္း အေမရိကန္ အစိုးရက ျမန္မာကို တိုက္တြန္းေျပာဆိုေနတာ ျဖစ္ပါတယ္ရွင္။


Ref: ဗြီအုိေအ