ကန္ထရိုက္စစ္သား - ဂါမဏိ

၁၉၇၉ ခုမွာ မာဂရက္သက္ခ်ာ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ ပုဂၢလိကပုိင္ျပဳလုပ္ေရးဟာ ကမၻာ့ အရင္းရွင္ စီးပြားေရးေလာကမွာ ေခတ္စားလာခဲ့တယ္။ အရင္းရွင္ႏိုင္ငံေတြမွာ ပံုမွန္အားျဖင့္ အစိုးရက ႏိုင္ငံပိုင္ လုပ္ငန္းအျဖစ္ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားေလ့ရွိတဲ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပညာေရးသာမက စည္ပင္သာယာ အမိႈက္သိမ္း လုပ္ငန္းကအစ လွ်ပ္စစ္မီးေပးေရးလုပ္ငန္း၊ ေရေပးေဝေရးလုပ္ငန္းကေန မီးရထားအပါအဝင္ အမ်ားျပည္သူ ဆိုင္ရာ လမ္းတံတားစီမံခန္႔ခြဲေရး လုပ္ငန္းေတြအထိ မာဂရက္သက္ခ်ာက ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္ေတြကို ပိုင္ဆိုင္ ခြင့္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ေတြ လႊဲအပ္ေရာင္းခ်ခဲ့တယ္။ ဒါနဲ႔တဆက္တည္း ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရေတြရဲ႕ အထူးသီးသန္႔ လုပ္ပိုင္ ခြင့္ နယ္ပယ္ျဖစ္တဲ့ စစ္တပ္နဲ႔ စစ္တိုက္ျခင္းလုပ္ငန္းကိုလည္း ပုဂၢလိကကုမၸဏီေတြက ကန္ထ႐ိုက္ယူလုပ္စရာ နယ္ပယ္တခုအျဖစ္ ယူဆစဥ္းစားခ်က္သစ္ ေပၚေပါက္လာပါတယ္။


တခ်ိန္က ‘ေၾကးစားစစ္သား’ လို႔ နာမယ္ဆိုးနဲ႔ ေက်ာ္ခဲ့သူေတြဟာ ဒီကေန႔မွာေတာ့ ‘ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီ’ သို႔မ ဟုတ္ ‘ပုဂၢလိကလံုၿခံဳေရးကုမၸဏီ’ ဆိုတဲ့ နာမယ္သစ္နဲ႔ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေခတ္ရဲ႕ လစ္ဘရယ္ဝါဒသစ္ ေစ်း ကြက္ စီးပြားေရးေအာက္မွာ ခန္႔ခန္႔ႀကီး ေနရာယူထားၾကပါတယ္။ အရင္တံုးကလို နာမယ္မပ်က္ေအာင္ အခု အခါမွာ စနစ္တက်နဲ႔ အျမင္လွၿပီး အထင္ႀကီးေလာက္စရာ စနစ္ဇယားေတြ၊ ထယ္ထယ္ဝါဝါ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း ေတြ၊ ျပည္သူ႔ဆက္ဆံေရး နည္းနာေတြ PRက်င့္သံုးလာတဲ့ ဒီကုမၸဏီေတြကို အဂၤလိပ္လို အတိုေကာက္PMC (Private Military Company)လို႔ လူသိမ်ားၾကတယ္။ (အီရတ္မွာ လႈပ္ရွားေနတဲ့ ဒီကုမၸဏီေတြကို မီဒီယာထဲမွာေတာ့ ပုဂၢလိကကန္ထ႐ိုက္ေတြလို႔ ေခၚေဝၚသံုးႏႈန္းေနတယ္) ကုမၸဏီနာမယ္ေတြကိုလည္း သားသား နားနားေပးထားၾကတယ္။ ဥပမာ၊ ‘အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑အတြက္အေျဖရွာခ်က္’ လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ Executive Outcomes ကုမၸဏီဟာ ကမၻာ့ေၾကးစားစစ္တပ္ေလာကမွာ နာမယ္ႀကီးတယ္။ အခုေခတ္မွာ ျပည့္တန္ဆာကို လိင္လုပ္သားလို႔ နာမယ္ေျပာင္း၊ ပံုစံေျပာင္းၿပီး အဆင့္ျမွင့္တဲ့သေဘာပါပဲ။

အတိတ္က ေၾကးစားစစ္သားေတြဟာ ၿဗိတိသွ်အေရွ႕အိႏၵိယကုမၸဏီက ကိုလိုနီေတြ သိမ္းပိုက္ရာမွာပါဝင္ခဲ့သလို အေမရိကန္ ေတာ္လွန္ေရးမွာလည္း ၿဗိတိသွ်ဘက္က ငွားရမ္းအသံုးျပဳခံရတယ္။ ၂ဝ ရာစုအလယ္ပိုင္း အာဖရိက တိုက္က အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးစစ္ပြဲေတြႏွိမ္နင္းရာမွာ ေၾကးစားစစ္သားေတြ အသံုးျပဳခဲ့ၾကတာကို တကမၻာ လံုး ေအာ့ႏွလံုးနာခဲ့ၾကတယ္။ ေၾကးစားစစ္သားေတြရဲ႔ ဆိုးသြမ္းမႈ ေအာက္တန္းက်မႈေတြဟာ ေဟာလီးဝုဒ္႐ုပ္ရွင္ ေတြရဲ႔ ကုန္ၾကမ္းေတြျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီတံုးက လႈပ္ရွားခဲ့တဲ့ ေၾကးစားစစ္သားေတြဟာ တဦးခ်င္း ဒါမွမဟုတ္ အဖြဲ႔ငယ္ေလးေတြသာ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး အၿမဲတမ္း (ဝါ) ပံုမွန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးတခုအျဖစ္ ရပ္တည္ေနတာမဟုတ္ခဲ့ ဘဲ လုပ္ငန္းၿပီးရင္ ကိုယ့္အိမ္ကိုယ္ျပန္ေန၊ ရခဲ့တဲ့အခေၾကးေငြသံုး၊ ကုန္ရင္ တျခားအလုပ္ရွာရတဲ့ အေျခအေနပါ။ ေၾကးစားစစ္သားလုပ္ေနခ်ိန္မွာလည္း ခိုးေၾကာင္ခိုးဝွက္နဲ႔ အျပင္လူေတြ မီဒီယာေတြမသိေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ် လုပ္ရပါတယ္။ ကိုယ္ ေၾကးစားစစ္သား လုပ္တယ္ဆိုတာ သက္ဆိုင္သူ အဝန္းအဝိုင္း က်ဥ္းက်ဥ္းေလးကလြဲၿပီး မသိၾကပါဘူး။

စစ္ေအးလြန္ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေခတ္မွာ စစ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးလိုအပ္ခ်က္ေတြ ပိုလို႔ပိုလို႔႐ႈပ္ေထြးလာတာ ေၾကာင့္ ဆိုၿပီး အစိုးရေတြဟာ အရင္လို လံုးဝဥႆံု တာဝန္မယူႏုိင္တဲ့အတြက္ ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီေတြ ေပၚလာတာလို႔ စစ္ကုမၸဏီ ေထာက္ခံသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ဒီလိုအပ္ခ်က္အသစ္ေတြကို အရင္ အာဖရိကမွာ ေခတ္စားခဲ့ဖူးတဲ့ ပံုစံေဟာင္း ေၾကးစားစစ္သားေတြကလည္း မျဖည့္ဆီးေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေစ်းကြက္ေတာင္းဆုိမႈဖိအား၊ နည္းပညာေပါက္ကြဲမႈ၊ လူမႈေရးပိုင္း အႀကီးအက်ယ္ ႐ႈပ္ေထြးေျပာင္းလဲမႈေတြ ေအာက္မွာ ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီေတြ ႀကီးထြားရွင္သန္လာပါတယ္။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲၿပီးဆံုးသြားလို႔ စစ္အင္အား ေတြ၊ စစ္ဘတ္ဂ်က္ေတြ ေလွ်ာ့ခ်ရတာနဲ႔ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြ ပိုထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ ထၾကြလာတာ ေတြဟာ စစ္ကုမၸဏီေတြ ပိုအေရးပါလာေစတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ အစိုးရဌာနတခုရဲ႕ စူးစမ္းခ်က္အရ စစ္ကန္ထ႐ိုက္ေပးျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းေတြက (၁) အတတ္ပညာပိုင္းအရ အထူးကြၽမ္းက်င္ အရည္အခ်င္းမ်ားရရွိရန္ (၂) နယ္ေျမေဒသ တခ်ိဳ႕မွာ ခ်ထားခြင့္ျပဳတဲ့ စစ္သားဦးေရကန္႔သတ္ခ်က္ကို ေက်ာ္လႊား ရန္ (၃) ရွားပါးအရင္းအျမစ္မ်ား ေခြၽတာႏိုင္ရန္တို႔ျဖစ္ၿပီး အစိုးရရဲ႕ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာကုန္က်စရိတ္ သက္သာေရး ဟာ တိုက္႐ိုက္ အေၾကာင္းရင္းမဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။

ကေန႔ေခတ္ရဲ႕ ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီေတြဟာ ခန္႔ခန္႔ညားညား႐ံုးခန္းဖြင့္ တရားဝင္ဆိုင္းဘုတ္ခ်ိတ္ၿပီး စစ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ား၊ ပါရဂူမ်ားအျဖစ္ ‘လူ႐ိုေသရွင္႐ိုေသ’ ေျဗာင္အတိအလင္း ရပ္တည္ ေနၾကပါတယ္။ တျခားအမ်ိဳးအစား စီးပြားေရးကုမၸဏီေတြလိုပဲ ‘ေစ်းကြက္’ ထဲမွာ ဒီကုမၸဏီေတြဟာ တခုနဲ႔တခု ၿပိဳင္ဆိုင္ၿပီး ကိုယ့္လုပ္ငန္း ကိုယ္ေၾကာ္ျငာတာ၊ ဟိတ္ဟန္ထုတ္ ဝါၾကြားတာေတြလည္းလုပ္ၾကတယ္။ ကုမၸဏီတခု တခုဟာ ‘ေဖာက္ သည္’ ေတြ အမ်ားအျပားအတြက္ တၿပိဳင္တည္း ‘ဝန္ေဆာင္’ ေပးေနရတတ္တယ္။ အရင္တံုးက ေၾကးစားစစ္သားေတြလုိ စစ္တိုက္႐ံုသက္သက္မဟုတ္ေတာ့ဘဲ တပ္ေထာက္ကိစၥ၊ တပ္ေလ့က်င့္ေရး၊ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ေထာက္လွမ္းေရး၊ အေျခအေနသံုးသပ္ အကဲျဖတ္ေရးေတြအျပင္ အက်ဥ္းေထာင္ေတြ ကိုင္တြယ္ အုပ္ခ်ဳပ္တာ၊ အက်ဥ္းသားေတြ စစ္ေၾကာတာ စတဲ့ အလုပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးပါ တာဝန္ယူေနၾကတယ္။ အာဖဂန္နဲ႔ အီရတ္ က ပုဂၢလိက ကန္ထ႐ိုက္ေတြဟာ စစ္ေရး-လံုၿခံဳေရးနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သြယ္ဝိုက္ေသာ္ လည္း ေကာင္း သက္ဆိုင္တဲ့ လုပ္ငန္းအမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ စီအိုင္ေအ အပါအဝင္ အေမရိကန္အစိုးရကေရာ၊ အေမရိကန္ စီးပြားေရး ကုမၸဏီႀကီးေတြကပါ ကန္ထ႐ိုက္ေပး ငွားရမ္းထားတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တျခားစီးပြားေရး ကုမၸဏီေတြနဲ႔ မတူတာက စစ္ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ‘ဝန္ထမ္း’ အမ်ားစုဟာ အၿမဲခန္႔ ဝန္ထမ္းေတြမဟုတ္ဘဲ တကမၻာလံုး က အရည္အခ်င္းျမင့္ စစ္မႈထမ္းေဟာင္းနဲ႔ စီအုိင္ေအေဟာင္း-အက္ဖ္ဘီအိုင္ေဟာင္း အပါအဝင္ ရဲမႈထမ္းေဟာင္း မ်ားကို စာရင္းျပဳစု အခ်က္အလက္သိုမွီးထားရာ ကြန္ပ်ဴတာေဒတာေဘ့စ္ တပံုႀကီးထဲက လိုအပ္သလို ဆြဲခန္႔တာ ျဖစ္တယ္။ ဒီေဒတာေဘ့စ္ေတြထဲမွာ တဦးခ်င္းရဲ႕အေတြ႔အႀကံဳေတြ၊ အထူးကြၽမ္းက်င္မႈေတြ ျပထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းတခုခ်င္းအတြက္ အသင့္ေတာ္ဆံုး ‘ဝန္ထမ္း’ ေတြကို ေရြးခ်ယ္ေခၚယူႏိုင္တယ္။ ကြၽမ္းက်င္ပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ တၿပိဳင္တည္းမွာ စစ္ကုမၸဏီအေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႔ ေဒတာေဘ့စ္ေတြထဲပါေနၿပီး ကန္ထ႐ိုက္ လုပ္ငန္းတခုကတခု (ဝါ) ကုမၸဏီတခုကတခု အလြယ္တကူေျပာင္းေရႊ႔ခြင့္ရွိတယ္။ ကန္ထ႐ိုက္ ၿပီးသြားရင္လည္း အလြတ္တမ္း ကန္ထ႐ိုက္စစ္သားလုပ္ခြင့္ရွိတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္ စစ္ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ဝန္ထမ္းေတြထဲမွာ အေတာ္ အတန္ ဂုဏ္သေရရွိ ပုဂၢိဳလ္မ်ားပါဝင္တယ္ဆိုေပမဲ့ ၁၉၆ဝ ခုႏွစ္ေတြတံုးက နာမယ္ပ်က္လွတဲ့ ဂေလဂေခ် ေၾကး စား စစ္သားမ်ိဳးေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။

ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေခတ္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြဟာ Outsourcing လို႔ေခၚတဲ့ ကုမၸဏီျပင္ပ လုပ္အားနဲ႔ အတတ္ပညာအသံုးခ်မႈကို အတိုင္းအတာ ႀကီးႀကီးလုပ္လာသလို အေမရိကန္လို ႏိုင္ငံအစိုးရေတြဟာ လည္း စစ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အစိုးရအဝန္းအဝိုင္းျပင္ပက ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ကာယအား၊ ဉာဏအား တိုးျမွင့္အသံုးျပဳလာမႈကို ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္မ်ားမွာ သိသိသာသာ လုပ္လာပါတယ္။

၁၉၉၁ ပထမပင္လယ္ေကြ႔စစ္ပြဲမွာ အေမရိကန္ဟာ တရားဝင္စစ္သား အေယာက္ ၁ဝဝ မွာ ပုဂၢလိက ကန္ထ႐ိုက္ စစ္သား တေယာက္ႏႈန္း သံုးခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းကာလ ေဘာ့စ္နီးယား-ဟာဇီဂိုဗီးနားပဋိပကၡနဲ႔ ကိုဆိုဗို အေရး အခင္းက်ေတာ့ ႏႈန္းထားျမင့္လာရာမွာ လက္ရွိအီရတ္စစ္ပြဲမွာေတာ့ စစ္သား ၅ဝ ကို စစ္ကုမၸဏီကန္ထ႐ိုက္ ၁ဝ ေယာက္ေက်ာ္ႏႈန္းျဖစ္လာလို႔ အခုဆို အီရတ္မွာ ကန္ထ႐ိုက္စစ္သား သံုးေသာင္းေက်ာ္ရွိေနပါတယ္။ ၂ဝဝ၃ ေမလမွာ “အီရတ္စစ္ပြဲ ၿပီးဆံုးသြားၿပီ” လို႔ သမတဘြတ္ရွ္ ေၾကညာၿပီးေနာက္ လံုၿခံဳေရးကန္ထ႐ိုက္ေတြ အီရတ္ ႏိုင္ငံထဲ ဒလေဟာဝင္လာပါေတာ့တယ္။ မေရရာတဲ့ လံုၿခံဳေရးအေနအထားေၾကာင့္ အေမရိကန္စစ္အင္အားေတြ ျပန္႔က်ဲသြားၿပီး အီရတ္႐ုပ္ေသးစစ္တပ္နဲ႔ ရဲကလည္း အားမကိုးရတဲ့အခါ ပုဂၢလိက လံုၿခံဳေရးကုမၸဏီေတြဟာ တိုက္ေရးခိုက္ေရးဘက္ ပိုေရာက္လာရပါတယ္။ အဘူဂရစ္ အက်ဥ္းေထာင္ျဖစ္ရပ္ေတြဟာ အေမရိကန္စစ္သား ေတြရဲ႕ အခန္းက႑သာမက ကန္ထ႐ိုက္ေတြရဲ႕ အေနအထားကိုပါ ပြင့္က်ေစခဲ့သလို အီရတ္သူပုန္ေတြက ဖမ္းမိ ၿပီး ေခါင္းျဖတ္ခံလိုက္ရတဲ့ ကန္ထ႐ိုက္ေလးေယာက္ေၾကာင့္ စစ္ကုမၸဏီေတြကို လူအမ်ား အာ႐ံုစိုက္လာပါတယ္။

အခုအခါ အီရတ္မွာ ပုဂၢလိကလံုၿခံဳေရးကုမၸဏီေတြ ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီၿပီး လႈပ္ရွားေနၾကရာမွာ စရိတ္စကသက္သာၿပီး အျမတ္မ်ားမ်ား က်န္ေအာင္နဲ႔ ေဒသအေနအထားကြၽမ္းဝင္ေအာင္ ေဒသခံအီရတ္လူမ်ိဳးေတြကိုလည္း အလုပ္ခန္႔ ၾကတယ္။ အီရတ္မွာ အႀကီးဆံုးစစ္ကုမၸဏီတခုျဖစ္တဲ့ ‘စတီးေဖာင္ေဒးရွင္း’ မွာ ဝန္ထမ္းသံုးပံုႏွစ္ပံုဟာ အီရတ္ လူမ်ိဳးေတြျဖစ္သလုိ ယခင္ဆဒၵမ္ဟုူစိန္ စစ္သားေဟာင္းေတြက လုပ္ေနတဲ့ ေဒသခံအီရတ္လံုၿခံဳေရးကုမၸဏီ ေပါက္စေတြလည္း ေပၚေနပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အီရတ္မွာရွိတဲ့ ပုဂၢလိက လံုျခံဳေရးကြၽမ္းက်င္သူ ေတြထဲက တေသာင္း နီးပါးေလာက္ဟာ ယခင္ ေတာင္အာဖရိက အသားအေရာင္ခြဲျခားေရးေခတ္မွာ လူမည္းေတြကို အႀကီးအက်ယ္ ရက္ရက္စက္စက္ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့ၿပီး အခုေတာ့ ရင္ၾကားေစ့ေရးေကာ္မရွင္ဆီက လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ရထားတဲ့ ေတာင္အာဖရိကစစ္သားေဟာင္းေတြ ပုလိပ္ေဟာင္းေတြျဖစ္ပါတယ္။ တျခား ကန္ထ႐ိုက္စစ္သားေတြကေတာ့ ခ်ီလီအာဏာရွင္ ပီႏိုေရွး၊ ယူဂိုစလပ္အာဏာရွင္မီလိုဆီဗစ္တို႔ရဲ႕ စစ္သားေဟာင္းေတြအျပင္ အဇၨေရးနဲ႔ ယခင္ ေတာင္အေမရိက အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြက စစ္သားေဟာင္း ပုလိပ္ေဟာင္းေတြ အမ်ားအျပားပါဝင္ၾကတယ္။

အေမရိကန္ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး ေဒၚနယ္ရမ္းစဖဲလ္က ပင္မစစ္လုပ္ငန္းတာဝန္ေတြကိုေတာ့ ကန္ထ႐ိုက္မေပး ဘူးလို႔ ေျပာခဲ့ေပမဲ့ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ ကန္ထ႐ိုက္စစ္သားေတြဟာ အစံုလုပ္ေနရပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းက ေတာ့ စစ္ကန္ထ႐ိုက္ေတြဟာ အေမရိကန္ဘီ-၂ ဗံုးႀကဲေလယဥ္နဲ႔ အေပခ်ီရဟပ္ယဥ္လို အဆင့္ျမင့္လက္နက္ စနစ္ေတြ ကိုင္တြယ္ႏိုင္တဲ့ အတတ္ပညာကြၽမ္းက်င္မႈ မ်ိဳးရွိၾကသလို ေသာ့ခ်က္က်တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းေရး နဲ႔ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္မႈ တည္ေဆာက္ေရးတာဝန္ေတြကိုလည္း လုပ္ေပးႏိုင္ၾကလို႔ျဖစ္တယ္။ စစ္တပ္အျပင္ ရဲကိုပါ သင္တန္းေပးႏိုင္႐ုံမက ရဲတပ္ဖြဲ႔တည္ေဆာက္ေရးလည္း လုပ္ေပးႏိုင္တယ္။ သိၾကတဲ့အတိုင္း ကန္ထ႐ိုက္ေတြဟာ ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္ငန္းတင္မက သံု႔ပန္းစစ္ေၾကာေရးလည္းလုပ္ေနတယ္။ တခ်ိဳ႕စစ္ကန္ထ႐ိုက္ေတြဟာ စစ္ပြဲ အေတြ႔အႀကံဳရွိမႈေၾကာင့္ တိုက္ပြဲဇံုထဲျဖတ္ၿပီး အေရးႀကီး ပစၥည္းတင္ကုန္ကားႀကီးေတြအတြက္ ယဥ္ေမာင္းအလုပ္ လုပ္သလို တခ်ိဳ႕ကန္ထ႐ိုက္ေတြက်ေတာ့ စကားျပန္အလုပ္လုပ္တယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံထဲမွာလည္း တကၠသိုလ္ အရံတပ္ (ယူတီစီ) သင္တန္းကို ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီက တာဝန္ယူေနတယ္။

လြတ္လပ္စြာၿပိဳင္ဆိုင္တဲ့ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ေအာက္က ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီဆိုေပမဲ့ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ အီရတ္ ႏိုင္ငံမွာ ေရနံတြင္းေတြ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရး လံုၿခံဳေရးလုပ္ငန္းကို တင္ဒါမေခၚဘဲ ကဲေလာ့ဂ္-ဘေရာင္း-႐ူ႔တ္ စစ္ကန္ထ႐ိုက္ကို တိုက္႐ိုက္ေပးလိုက္တယ္။ ဒီစစ္ကုမၸဏီဟာ ဒုသမတ ဒစ္ေခ်နီရဲ႔ ဟယ္လီဘာတန္ ေရနံ တူးကုမၸဏီလက္ေအာက္ခံ ကုမၸဏီခြဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေနအထားမ်ိဳးမွာေတာ့ စစ္ကုမၸဏီေတြကို ကန္ထ႐ိုက္ ေပးတာဟာ စစ္သားအစစ္ေတြသံုးတာထက္ အကုန္အက်မ်ားလို႔ အစိုးရနဲ႔ ပင္တဂြန္ကို ေဝဖန္ျပစ္တင္ၾကတယ္။ အီရတ္စစ္ပြဲေလ့လာခ်က္အရ တခ်ိဳ႔ကန္ထ႐ိုက္ေတြဟာ တလကို လစာ ေဒၚလာ ၂ဝဝဝဝ ေတာင္ရတယ္။ ဒါဟာ ေရွ႕တန္းထြက္စစ္သားတေယာက္လစာထက္ အနဲဆံုးသံုးဆရွိေနပါတယ္။ ကန္ထ႐ိုက္ေတြကို ဒီေလာက္ႀကီး ေပး ထားတာ တကယ္အက်ိဳးအျမတ္ရွိမရွိ တန္မတန္ကိုေတာ့ စနစ္တက် စူးစမ္းေလ့လာထားတာ မရွိေသးပါဘူး။ လက္ငင္း ကန္ထ႐ိုက္စရိတ္ႀကီးေပမဲ့ ကန္ထ႐ိုက္စစ္ပြဲဆင္ႏြဲျခင္းေၾကာင့္ စစ္တပ္အေနနဲ႔ ေနာက္ဆံုးမွာ စစ္သားစု ေဆာင္းေရး၊ ေလ့က်င့္ေရးနဲ႔ ေနရာခ်ေရးပိုင္းမွာ အကုန္အက်သက္သာသြားမယ္လို႔ ေထာက္ခံသူတခ်ိဳ႕က ဆိုၾက တယ္။ တဖက္ကၾကည့္ျပန္ေတာ့လည္း ကန္ထ႐ိုက္အမ်ားစုဟာ မူလကနဦးစစ္သားဘဝတုန္းက အေမရိကန္ အစိုးရက ေခၚယူေလ့က်င့္ေပးခဲ့တဲ့ ေက်းဇူးကိုလည္း ျပန္ၾကည့္သင့္တယ္လို႔ မေက်နပ္သူေတြက ေဝဖန္ေနတယ္။ အခုလို စစ္ကုမၸဏီေတြရဲ႕ ဝင္ေငြေကာင္းတဲ့ ကန္ထ႐ိုက္အလုပ္ ေသြးေဆာင္မႈေၾကာင့္ စစ္သားေတြကို အၿမဲတမ္း တပ္မေတာ္ထဲ ေရရွည္ထိန္းထားႏိုင္ဖို႔ ခက္လိမ့္မယ္လို႔လည္း အေမရိကန္စစ္တပ္ထိပ္ပိုင္းေတြ သာမက ၿဗိတိန္ ႏိုင္ငံမွသည္ ခ်ီလီႏိုင္ငံအထိ ႏိုင္ငံအမ်ားအျပားက စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ စိုးရိမ္ပူပန္ေနၾကတယ္။ ရာစုႏွစ္တခုေက်ာ္ ၿဗိတိသွ်စစ္တပ္မွာ ေၾကးတမ္းစားစစ္မႈထမ္းခဲ့တဲ့ ကမၻာေက်ာ္ ေဂၚရခါးလူမ်ိဳး နီေပါႏိုင္ငံသားေတြဟာလည္း အခု အခါ ‘ေဂၚရခါး လံုၿခံဳေရးအေစာင့္မ်ား’ လို႔နာမယ္ေပးထားတဲ့ ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီတခု တည္ေထာင္ထား႐ံုမက တျခားစစ္ကုမၸဏီေတြမွာလည္း စာရင္းသြင္း ‘ဝန္ေဆာင္မႈ’ ေပးေနၾကလို႔ ၿဗိတိန္စစ္တပ္က ရတက္မေအး ျဖစ္ေန ပါတယ္။ အဲဒီ ေဂၚရခါးစစ္ကုမၸဏီကို ဆီယာရာ လီယြန္းျပည္တြင္းစစ္မွာ အစိုးရဖက္က ငွားခဲ့ေသးတယ္။

ေၾကးစားစစ္သားဘဝကေန စစ္ကုမၸဏီျဖစ္လာတဲ့အခါ ကုမၸဏီပီပီ ေစ်းကြက္ထဲနာမယ္ေကာင္းရေရး၊ တနည္း အားျဖင့္ ေဖာက္သည္မ်ားမ်ား ေရရွည္ရေရးကုိ လံုးပမ္းလာရတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အရင္ေခတ္က ေၾကးစားစစ္သား ေတြြလို နာမယ္ဆိုးလို႔မျဖစ္ဘဲ က်င့္ဝတ္ေတြ လုပ္ဟန္ေတြ ဂ႐ုစိုက္ရတယ္လို႔ ဆိုၾကေပမဲ့ အီရတ္နဲ႔အာဖဂန္ အေတြ႔အႀကံဳက အဲဒီအေျပာကို ေခ်ဖ်က္ေနပါတယ္။ ‘အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑အတြက္ အေျဖရွာခ်က္’ ဆိုတဲ့ စစ္ ကုမၸဏီဟာ ဆီယာရာလီယြန္းအစိုးရရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္ကာကြယ္ေရးတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ မိမိဝန္ေဆာင္ခရဖို႔ အဓိကက်တဲ့ စိန္တြင္းေတြကာကြယ္ေရးအတြက္ အရည္အခ်င္းနိမ့္က်လွတဲ့ ဆီယာရာလီယြန္းစစ္တပ္အစား ေဒသခံျပည္သူ႔စစ္ေတြကို အားကိုးခဲ့တာေၾကာင့္ ျပည္သူ႔စစ္ေတြ ေခါင္းေထာင္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ စစ္တပ္နဲ႔ တင္းမာမႈေတြ အာဏာသိ္မ္းမႈေတြျဖစ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ ကေမာက္ကမျဖစ္ေစတဲ့အထိ ႐ႈပ္ေထြးမႈ ေတြျဖစ္ခဲ့လုိ႔ နာမယ္အေတာ္ပ်က္သြားခဲ့တယ္။ ၿဗိတိသွ်စစ္ကုမၸဏီတခုျဖစ္တဲ့ ‘လိုဂိုစစ္ေထာက္’ ကုမၸဏီကေတာ့ အီေကြတိုးရီးယဲဂီနီႏိုင္ငံမွာ အာဏာသိမ္းဖို႔ႀကံလို႔ ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံမွာ ကုမၸဏီ ‘ဝန္ထမ္း’ ၇ဝ ဖမ္းခံခဲ့ရတယ္။ ဒီအာဏာသိမ္းေရးအၾကံအစည္ကို အေမရိကန္အစိုးရက ႀကိဳသိေပမဲ့ ဟန္႔တားမႈလံုးဝမလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ အေမရိကန္ အစိုးရက ေဘာ္လကန္ေဒသမွာ ရဲေတြသင္တန္းေပးဖုိ႔ ကန္ထ႐ိုက္ေပးထားတဲ့ အေမရိကန္စစ္ကုမၸဏီ ‘ဒိုင္ ေကာ္ပိုးေရးရွင္း’ ဟာလည္း ျပည္တန္႔ဆာကုန္ကူးမႈ အ႐ႈပ္ေတာ္ပံုထဲ ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကန္ထ႐ိုက္ ေတြေရာ အေမရိကန္အစိုးရပါ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒနဲ႔ အေရးယူေတာ့မခံရပါဘူး။

စစ္ကန္ထ႐ိုက္ေတြဟာ မိခင္တိုင္းျပည္အစိုးရကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးတာ လည္း လုပ္တယ္။ ၁၉၉၄ မွာ ခ႐ိုေအးရွားအစိုးရက ‘ႏိုင္ငံတကာ စစ္ဘက္ပညာသည္ရင္းျမစ္မ်ား’ ဆိုတဲ့ အေမရိကန္စစ္ကုမၸဏီကိုငွားၿပီး စစ္ေရးအႀကံေပးမႈနဲ႔ ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးမႈ လုပ္ေစျခင္းျဖင့္ အေမရိကန္ အစိုးရအတြက္ပါ အက်ိဳးရွိခဲ့တယ္။ ၁၉၈၆ မွာ ‘ကာကြယ္ေရးစနစ္မ်ားလီမိတက္’ ဆိုတဲ့ ၿဗိတိသွ်စစ္ကုမၸဏီဟာ မိုဇမ္ဘစ္အစိုးရစစ္တပ္ကို ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးခဲ့လို႔ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီ အျမတ္ထြက္ခဲ့တယ္။ အီရတ္မွာ ကန္ထ႐ိုက္စစ္သားေလးေယာက္ အသတ္ခံရတဲ့အခါ အျပစ္မဲ့အရပ္သား ပုဂၢလိက ကန္ထ႐ိုက္ေတြ ကို အၾကမ္းဖက္သမားေတြက ရက္ရက္စက္စက္သတ္သြားတယ္ဆိုၿပီး စီးပြားေရးကန္ထ႐ိုက္လိုလိုနဲ႔ ေရာႀကိတ္ ဝါဒျဖန္႔ အျမတ္ထုတ္တာလည္းရွိတယ္။

လက္ရွိအီရတ္ႏိုင္ငံမွာ စစ္ကန္ထ႐ိုက္ေတြကို အီရတ္တရားဥပေဒအရ အေရးယူခြင့္မရွိဘဲ မိခင္တိုင္းျပည္ ဥပေဒ ကသာ သက္ေရာက္ခြင့္ရွိတယ္လို႔ ျပ႒ာန္းထားတာဟာလည္း ၂ဝ ရာစုအစပိုင္း ကိုလိုနီေခတ္ေတြကို သတိရစရာ ျဖစ္ေနတယ္။ ကုလသမဂၢကခ်တဲ့ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒဟာ အစိုးရကိုျဖဳတ္ခ်ဖို႔ႀကံတဲ့ ပံုစံေဟာင္းေၾကးစားစစ္သား ကိုသာ ရည္ၫႊန္းထားပါတယ္။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ပုဂၢလိကစစ္ကန္ထ႐ိုက္ေတြအပါအဝင္ ေၾကးစားစစ္သားေတြ ကို စစ္သံု႔ပန္းအဆင့္ သတ္မွတ္မေပးေသာ္လည္း လက္ဝဲသူပုန္အဖြဲ႔တဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ ‘ကိုလမ္ဘီယာေတာ္လွန္ေရး တပ္မေတာ္’ FARC ကေတာ့ ၂ဝဝ၃ တုန္းက သူတို႔ဖမ္းမိတဲ့ အေမရိကန္စစ္ ကန္ထ႐ိုက္ေတြကို သံု႔ပန္းအဆင့္ သတ္မွတ္ေပးခဲ့တယ္။ အေမရိကန္အစိုးရကေတာ့ ဒီေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔ကို စစ္တပ္တခုအျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳဘဲ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔အျဖစ္၊ ျပန္ေပးသမားေတြအျဖစ္သာ တရားဝင္ဆက္လက္သတ္မွတ္ေနတယ္။

စစ္ကုမၸဏီေတြကို အစိုးရေတြကတင္ ကန္ထ႐ိုက္ေပးငွားရမ္းတာမဟုတ္ဘဲ ႏိုင္ငံလြန္စီးပြားေရးကုမၸဏီႀကီးေတြ၊ အင္ဂ်ီအိုေတြကလည္း ငွားၾကတယ္။ ကုလသမဂၢကေတာင္ ေထာက္ပံ့ကယ္ဆယ္ေရး ယဥ္တန္းေတြ ေစာင့္ ေရွာက္ဖို႔ ငွားတာရွိသလို သတင္းဌာနေတြကလည္း လံုၿခံဳေရးအတြက္ ငွားၾကတယ္။

အခုလို နယ္ေျမတခုထဲမွာ မတူတဲ့လုပ္ငန္းအမ်ိဳးမ်ိဳးအတြက္ အသီးသီးအသက ငွားၾကတဲ့အခါ မတူတဲ့ ရည္မွန္း ခ်က္ေတြနဲ႔ မတူတဲ့လႈပ္ရွားမႈေတြျဖစ္လာေတာ့ ျပႆနာေတြေပၚလာတယ္။ အီရတ္မွာ အေမရိကန္စစ္တပ္ တိုက္ပြဲျဖစ္ရင္ ပုဂၢလိကကန္ထ႐ိုက္ေတြ စစ္ကူလိုက္ေပးေပမဲ့ ကန္ထ႐ိုက္ေတြ တိုက္ပြဲျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ အေမရိကန္တပ္က စစ္ကူမလိုက္လို႔ ကန္ထ႐ိုက္ေလးေယာက္ ေခါင္းျဖတ္သတ္ခံရတယ္လို႔ စြပ္စြဲတာလည္း ရွိ တယ္။

အခုအခါ လူတခ်ိဳ႐က ကုလသမဂၢၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းေတြကို ပုဂၢလိကကန္ထ႐ိုက္ေတြ ငွား လုပ္ဖို႔အထိေတာင္ ေျပာၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ သက္ဆိုင္ရာ တတိယကမၻာႏိုင္ငံအစိုးရေတြ၊ တတိယကမၻာ စစ္တပ္ေတြကို ႏွိမ္ရာေရာက္မွာျဖစ္လို႔ လက္ေတြ႔ျဖစ္မလာႏိုင္ပါဘူး။ ေလာေလာဆယ္မွာ အီရတ္က ကန္ထ႐ိုက္ စစ္ပြဲကေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရကို အက်ိဳးျပဳေနပါတယ္။ အေမရိကန္အစိုးရက စစ္ကန္ထ႐ိုက္ေတြ ငွားသံုးတဲ့ အတြက္ စစ္တပ္ကိစၥေတြမွာ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ကို ျဖတ္သန္းရတဲ့ျပႆနာ ေရွာင္ကြင္းႏိုင္ၿပီး စစ္တပ္ေတြထဲ ႀကံဳရတဲ့ ေခါင္းပူစရာျပႆနာမ်ိဳးေတြကိုလည္း ေခါင္းခံစရာမလိုေတာ့ဘဲ ျဖစ္သြားေစပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ယေန႔ ကမၻာမွာ စစ္ကုမၸဏီေတြရဲ႕ အႀကီးဆံုးေဖာက္သည္ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျဖစ္ေနပါတယ္။

ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရေတြ လက္ဝါးႀကီးအုပ္ထားေလ့ရွိတဲ့ စစ္ကိစၥကို အခုလို ႏိုင္ငံလြန္ကုမၸဏီႀကီးေတြ၊ အင္ဂ်ီအိုေတြ က ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီေတြကတဆင့္ ဝင္ေရာက္လုပ္ခြင့္ရွိလာလို႔ ပဋိပကၡေျဖရွင္းေရးေတြ ပို႐ႈပ္ေထြးလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လံုၿခံဳေရးအေျခအေနေတြ ပိုမတည္မၿငိမ္ျဖစ္လာ၊ ဒီအခါ ပုဂၢလိကစစ္နဲ႔ လံုၿခံဳေရးကုမၸဏီေတြကို ပို လိုအပ္လာနဲ႔ ဂ်ာေအး သူ႔အေမ႐ိုက္ေနပါေတာ့တယ္။

ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ စစ္ကုမၸဏီေတြကို အခေၾကးေငြႀကီးႀကီး ေပးငွားႏိုင္တာက အစိုးရေတြ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ ႀကီးေတြနဲ႔ သူတို႔နဲ႔ ပုလင္းတူဗူးဆို႔ေရာင္းရင္းေတြသာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ နာမယ္ကိုယ္၌က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးက႑ အတြက္ အေျဖရွာခ်က္ဆိုမွေတာ့ အုပ္စိုးသူလူတန္းစားေတြ အက်ိဳးသက္သက္အတြက္ပဲ ထူေထာင္ထားတာ ရွင္း ေနပါတယ္။ ဒါကို မေက်နပ္သူေတြက ဆႏၵျပအရြဲ႕တိုက္တဲ့အေနနဲ႔ အင္တာနက္ထဲမွာ ‘ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစား အတြက္အေျဖရွာခ်က္’ Proletarian Outcomes လို႔ နာမယ္တပ္ထားတဲ့ ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီတခု ထူေထာင္ဖြင့္လွစ္ထားေၾကာင္းနဲ႔ ဒီကုမၸဏီဟာ ကမၻာတလႊားက အာဏာရွင္အစိုးရေတြဆန္႔က်င္ေရး၊ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးအတြက္ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲနည္းနာေတြ၊ ၿမိဳ႔ျပသပိတ္ေမွာက္ဆႏၵ ျပပြဲနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအံတုမႈနည္းနာေတြကို အခေၾကးေငြယူၿပီး အဆင့္ျမင့္ျမင့္ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးမယ္၊ အစိုးရေတြ ေဖာက္ျပန္ေရးသမားေတြလာငွားရင္ ဘယ္ေတာ့မွမလိုက္ဘူးဆိုၿပီး ‘ဤကုမၸဏီေၾကာင့္ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးအံုၾကြမႈမ်ား ဓါတ္ပံုမွတ္တမ္း’ေတြနဲ႔ အတည္ေပါက္ ဝက္ဘ္ဆိုက္တင္ စိတ္ေျဖသိမ့္မႈရွာခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီလိုနဲ႔ပဲ ပုဂၢလိကစစ္ကုမၸဏီေတြသာမက ပုဂၢလိကႏိုင္ငံေရးကုမၸဏီေတြ၊ ကန္ထ႐ိုက္ႏိုင္ငံေရးသမားေတြပါ ေပၚ လာၿပီး လူလည္ႀကီးမ်ား ပိုႀကီးပြားၾကအံုးမွာ ျမင္ေယာင္မိပါတယ္။

(ရည္ၫြန္း။ ။ ၂ဝဝ၄ ဇူလုိင္/ၾသဂုတ္လထုတ္ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီ မဂၢဇင္းပါ ေဂ်ာ့ဝါရွင္တန္တကၠသိုလ္ တြဲဘက္ပါေမာကၡ ဒီဘိုးရားေအဗန္႔ ၏ ေဆာင္းပါး)