အုန္းျပန္႔ ဒိုင္ယာရီ

လင္းသန္႔
March 2, 2013

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကာလတေလွ်ာက္ ႏုိင္ငံေရး၊ ဘာသာေရး ဖိႏွပ္မႈ၊ တိုင္းရင္းသား ေဒသတြင္း စစ္ပြဲေတြနဲ႔ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံကေန ထြက္ေျပးလာခဲ့ၿပီး ျမန္မာ-ထုိင္း ၂ ႏိုင္ငံ နယ္စပ္တေလွ်ာက္ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ခုိလံႈေရာက္ရွိလာၾကပါတယ္။

ထုိင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္တေလွ်ာက္မွာ ဒုကၡသည္စခန္း ၉ ခုရွိၿပီး စုစုေပါင္း လူဦးေရ ၁ သိန္းခြဲေလာက္ ရွိေၾကာင္း ထုိင္းအေျခစုိက္ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံး (UNHCR) က စာရင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ တတိယႏုိင္ငံေတြမွာ ခုိလႈံခြင့္ ေလွ်ာက္ထားသူ ဒုကၡသည္ စုစုေပါင္း ၈၄၉၀၀ ကို မွတ္ပံုတင္ စာရင္းသြင္းၿပီးေပမယ့္ ခန္႔မွန္းေျခ ၆၂၀၀၀ ေလာက္က ထုိင္းႏုိင္ငံ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ အတည္ျပဳခ်က္ မရေသးလုိ႔ မွတ္ပံုတင္ စာရင္း မသြင္းရေသးဘူးလုိ႔ UNHCR စာရင္းအရ သိရပါတယ္။

ဒီဒုကၡသည္ စခန္းေတြထဲက တခုျဖစ္တဲ့ အုန္းျပန္႔ ဒုကၡသည္စခန္းရွိရာကို ယခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ အတြင္းက ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ထုိင္းႏိုင္ငံ မဲေဆာက္ ၿမိဳ႕ ကေန ၂ နာရီေက်ာ္ ကားစီးရၿပီး ေတာင္ပတ္လမ္းေတြက တဆင့္ ေတာင္နံရံတေၾကာ ရပ္ကြက္ေပါင္း ၁၆ ရပ္ကြက္နဲ႔ စုစည္းထားတဲ့ အုန္းျပန္႔ ဒုကၡသည္စခန္းကို ေရာက္ပါတယ္။

အေမရိကန္ ဒုုကၡသည္ေရးရာ ေကာ္မတီ (ARC) ရဲ႕ ေနာက္ဆံုး စာရင္းအရ အုန္းျပန္႔ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ တုိင္းရင္းသား ေပါင္းစံုရွိၾကၿပီး လူဦးေရ ၁၅၀၀၁ ဦးရွိပါတယ္။ ကရင္၊ ဗမာ၊ မြန္၊ ကခ်င္ အစရွိသျဖင့္ တုိင္းရင္းသား စံုလင္ပါတယ္။

အုန္းျပန္႔ ဒုကၡသည္စခန္းကို ေရာက္ေတာ့ ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ (DVB) ကေနတဆင့္ ဧရာ၀တီ သတင္းဌာနက အပတ္စဥ္ တင္ဆက္ေနတဲ့ ဒိတ္လိုင္း ဧရာ၀တီ ေဆြးေႏြးခန္းကို အားေပးတဲ့ ပရိသတ္ေတြကိုု ေတြ႔ရပါတယ္။

“က်ေနာ္တုိ႔က ဒိတ္လိုင္း ပရိသတ္ေတြေလ။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ဧရာ၀တီတခုတည္းပဲ အဲဒီလို ေဆြးေႏြးခန္းေတြ လုပ္တာ၊ သိပ္ႀကိဳက္တယ္” လို႔ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေဟာင္း ကိုစိုုးျမင့္က ေျပာပါတယ္။

ေနာက္မွ သိရတာက စခန္းတြင္းမွာ ဒုကၡသည္တဦးက ႐ုပ္သံလုိင္းေတြကို သူ႔နည္းပညာအစြမ္းနဲ႔ ခ်ိတ္ၿပီး အိမ္ေတြကို တလ ဘတ္ ၃၀၀ ႏႈန္းယူကာ ျမန္မာနဲ႔သက္ဆုိင္တဲ့ DVB အပါအ၀င္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားလုိင္းေတြကို ေကဘယ္နဲ႔ သြယ္ေပးပါတယ္တဲ့။

ဒီအတြက္ သူတုိ႔မွာ ကမာၻႀကီးကို ရုပ္ျမင္ သံၾကားလုိင္း ျပဴတင္းတံခါးေတြကေန ၾကည့္ႏိုင္လုိ႔ ဗဟုသုတလည္း ရပါတယ္လုိ႔ ကိုစုိးျမင့္က ေျပာပါတယ္။

အဆုိပါ ဒုကၡသည္ေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးေၾကာင့္ ေရာက္လာသူေတြရွိသလုိ စစ္ေဘး ဒုကၡသည္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း နာဂစ္ ဆုိင္ကလုန္း မုန္းတုိင္းလုိ သဘာ၀ေဘးေၾကာင့္ ေနရပ္ရင္းမွာ ဘယ္လုိမွ ရပ္တည္လုိ႔မရေတာ့လုိ႔ ထြက္ေျပးလာသူေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

ဒီလုိ ဒုကၡသည္ေတြရွိသလုိ ေရႊေငြအျပည့္နဲ႔ တတိယႏိုင္ငံ အေျခခ်ေရး အိပ္မက္နဲ႔ ေရာက္လာသူ ဒုကၡသည္မ်ိဳးလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။

ဘာသာတရား အေနနဲ႔လည္း အဆုိပါ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္းမွာ ဘာသာႀကီး ၄ ခုစလံုး ရွိပါတယ္။ ခရစ္ယာန္ ဘုရားေက်ာင္း ၂၁ ေက်ာင္း၊ အစၥလမ္ ဗလီ ၅ ခု၊ ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ၅ ေက်ာင္း၊ ဟိႏၵဴ ဘုရားေက်ာင္း ၁ ေက်ာင္းရွိပါတယ္။ ဒုကၡသည္ စခန္းျဖစ္ေပမယ့္ ဘာသာေရး လြတ္လပ္မႈလည္း ရွိတာ သတိထားမိပါတယ္။ ဘာသာေရး ပြဲေတာ္ေတြလည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ က်င္းပၾကေလ့ရွိပါတယ္တဲ့။

ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စခန္းတြင္းမွာ JC လုိ႔ သူတုိ႔ ေခၚတဲ့ ေတာတြင္း ေကာလိပ္တေက်ာင္း၊ ေကာ့မူးရာ အထက္တန္းေက်ာင္း၊ အလယ္တန္းေက်ာင္း၊ မူလတန္းေက်ာင္းေတြ ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ ေထာင္ခ်ီၿပီး ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္းက ေက်ာင္းေတြဆုိေတာ့ ျပည့္စံုမႈမရွိတာ မဆန္းပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကေလးေတြက ပညာကို တကယ္လုိလားၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။

“သမီးတုိ႔က အနာဂတ္ ေပ်ာက္ေနသူေတြဆုိေတာ့ ပညာေရးကို ႀကိဳးစားတယ္” လုိ႔ အသက္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ ကရင္ အမ်ိဳးသမီး ကေလးတဦးက ဆုိပါတယ္။

ေက်ာင္းတက္ႏိုင္သူေတြရွိသလို ေက်ာင္းမတက္ႏုိင္တဲ့ ကေလးသူငယ္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြကေတာ့ စခန္းတြင္းမွာ အမႈိက္ေကာက္ၿပီး ျပန္ေရာင္းၾကတယ္။ အုန္းျပန္႔ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္းက အရြယ္မေရာက္ေသးတဲ့ ကေလးငယ္ေတြဟာ တကယ္လည္း အနာဂတ္ မဲ့ေနၾကပါတယ္။

အစ္မေတြလို ေက်ာင္းတက္ခ်င္လုိ႔ ငိုေနသူ မိန္းကေလး တေယာက္ကိုလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။

ပညာေရး ေစတနာ့ ၀န္ထမ္းေတြအတြက္ ပံုမွန္ လစာဆုိတာ မရွိၾကပါဘူး။ သူတုိ႔လည္း ဒုကၡသည္စခန္းတြင္းက ဒုကၡသည္ေတြပါ။ ဒါေပမယ့္ သက္ဆုိင္ရာ NGO အဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ေထာက္ပံ့ မႈအျဖစ္ တလကို မုန္႔ဖုိးေငြ ဘတ္ေငြ ၆၀၀၊ ၇၀၀ ေတာ့ ရၾကေၾကာင္း အုန္းျပန္႔ ဒုကၡသည္ စခန္းတြင္းမွ ေက်ာင္းသား ၆၀၀ ခန္႔ ရွိတဲ့ အမွတ္ (၃) မြတ္စလင္ အလယ္တန္း ေက်ာင္းအုပ္ ဦးေအာင္ေဇာ္ထြန္းက ေျပာပါတယ္။

“ဒီက ေက်ာင္းဆရာေတြက လစာမရွိဘူး။ မုန္႔ဖုိးေငြ ၆၀၀ ဘတ္ (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၀) ဆုိတာ မုန္႔ဖုိးအေနနဲ႔ရတယ္။ က်ေနာ္ေတာင္ ေက်ာင္းအုပ္မို႔ မုန္႔ဖုိးအျဖစ္ ဘတ္ ၇၀၀ ပဲ ရတယ္” လို႔ သူက ဆုိပါတယ္။

ပညာတတ္ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ စခန္းတြင္းက လူငယ္ေတြကို အဂၤလိပ္စာနဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာပညာ သင္ေပးရင္း ပညာဒါန ျပဳေနသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။

က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဥေရာပ ေကာ္မရွင္က ေထာက္ပံ့ကူညီမႈနဲ႔ ေဆး႐ံုတ႐ံု ရွိပါတယ္။ ေဆး႐ံုနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ဓာတ္ပံု႐ိုက္ခြင့္ကို သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိ သူေတြက ခြင့္မျပဳပါဘူး။

အဲဒီ ေဆးရံုကလည္း သားဖြားေဆာင္၊ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီး၊ ကေလး လူနာေဆာင္ေတြနဲ႔ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း ရွိပါတယ္။ ထုိင္းဘက္မွာ လွ်ပ္စစ္မီးေၾကးက တယူနစ္ကို ၄ ဘတ္သာ ပံုမွန္ရွိေပမယ့္ ဒုကၡသည္ စခန္းတြင္းအတြက္ တယူနစ္ ၁၀ ဘတ္ သတ္မွတ္လုိ႔ ဒီေဆးရံုက ထုိင္း လွ်ပ္စစ္မီးကို မယူဘဲ ကိုယ္ပိုင္ မီးစက္ႀကီးတလံုးနဲ႔ လည္ပတ္ေနပါတယ္တဲ့။

စခန္းတြင္းမွာ ဖုန္းနံပတ္ တခ်ိဳ႕ကို ေဆးရံုအနီးက အေရးေပၚ လူနာတင္ကားထားရာ ေနရာတခုမွာ ခ်ိတ္ဆြဲထားၿပီး အခ်ိန္မေရြး ဖုန္းဆက္ အကူအညီ ေတာင္းမယ္ဆုိရင္ေတာ့ စခန္းတြင္း ေဆးရံုက မႏိုင္တဲ့ လူနာမ်ိဳးျဖစ္ရင္ေတာင္ နီးစပ္ရာ အုန္းဖန္ၿမိဳ႕၊ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕ေတြက ေဆးရံုေတြကို လိုက္ပို႔ေပးတယ္လို႔ သိရတယ္။

က်န္းမာေရးျပႆနာ တခုခု ျဖစ္လာၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ စခန္းတြင္း ဒုကၡသည္ေတြအေနနဲ႔ အေတာ္စိတ္ပူရတဲ့ ကိစၥလုိ႔ ေျပာၾကပါတယ္။ တဖက္က အသက္နဲ႔ က်န္းမာေရး၊ တဖက္က ေငြေၾကး မရွိမႈပါ။ ဒီအတြက္ ေသာကေတြဆင့္ဆင့္ ေရာက္လာတတ္တယ္လုိ႔ ဆိုုပါတယ္။

“က်န္းမာေရးတခုခု ျဖစ္ၿပီဆုိရင္ေတာ့ အသက္ရွင္ေရးဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က ခမ္းေျခာက္သြားတာပါပဲ” လုိ႔ မၾကာေသးမီက ဇနီးေမာင္ႏွံ ၂ ဦးလံုး ေဆးရံုတက္ခဲ့ရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္း သားေဟာင္း တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးၾကည္၀င္းက ေျပာပါတယ္။

ဒုကၡသည္ေတြကို သက္ဆုိင္ရာ NGO ေတြကေန က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သင္တန္းေပးမႈေတြလည္း ရွိပါတယ္။

ဒုကၡသည္ စခန္းတြင္းမွာ စား၀တ္ေနေရးကလည္း အဓိက အက်ဆံုး အခက္အခဲပါ။ အာဟာရျပည့္မီတဲ့ အစားအစာေတာင္မွ ဖူလံုမႈ မရွိပါဘူး။ ဒုကၡသည္ေတြကို ေ၀ငွတဲ့ ရိကၡာေတြက လည္း တကယ္တမ္း လံုေလာက္မႈ မရွိဘူးလို႔ ဒုကၡသည္ေတြက ေျပာပါတယ္။

ဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီေထာက္ပံ့ေနတဲ့ ထိုုင္း-နယ္စပ္တေလွ်ာက္ ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး ညႊန္႔ေပါင္းအဖြဲ႔ (TBBC) နဲ႔ ႏုိင္ငံတကာက အစုိးရ မဟုတ္တဲ့ NGO အဖြ႔ဲ ၂၀ ေလာက္ရွိပါတယ္။

ဒုကၡသည္ေတြကို ေ၀ငွတဲ့ရိကၡာေတြက လူတဦးကို တလအတြက္ ဆန္က ၁၂ ကီလုိ၊ ဆီက လီတာ၀က္၊ ပဲက တကီလို၊ မီးေသြးက အိမ္ေထာင္ ဦးစီးအတြက္ ကီလုိ ၂၀ နဲ႔ တဦးခ်င္း အတြက္ ၅ ကီလို၊ တႏွစ္စာ အိမ္ျပင္စရိတ္ ဘတ္ေငြ ၃၀၀ စသျဖင့္ ရၾကတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။

“မီးေသြးက မေလာက္ဘူးေလ။ ဒီေတာ့ က်မတုိ႔လည္း အခုလို ထမင္းရည္နဲ႔ မီးေသြးမႈန္႔ေတြကို လံုးၿပီး ေနပူလွမ္း၊ ျပန္သံုးရတာပဲ” လုိ႔ မီးေသြးမႈန္႔ေတြကို လံုးၿပီး အေျခာက္လွမ္းေနတဲ့ ဒုကၡသည္အမ်ိဳးသမီးတဦးက ေျပာပါတယ္။

စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ဒုကၡသည္ေတြမွာ ကိုယ့္နည္းကိုယ့္ဟန္နဲ႔ ရုန္းကန္လႈပ္ရွားေနၾကရတယ္။ တခ်ိဳ႕ အရြယ္ေရာက္သူေတြကေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္းက ထြက္ၿပီး စခန္းအနီးက ထုိင္းႏိုင္ငံသား မံုတုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေတာင္ယာလုပ္ငန္းေတြမွာ ထုိင္းဘတ္ေငြ ၁၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ ရဖုိ႔ တေနကုန္ အလုပ္လုပ္ၾကပါတယ္။

တခ်ဳိ႕လည္း ေျမကြက္လပ္ေလးေတြမွာ အသီးအႏွံစိုက္ပ်ိဳး စားေသာက္၊ ေရာင္းခ်ၿပီးလည္း ဘ၀ရွင္သန္ေရးအတြက္ အားေမြးေနၾကတယ္။

ဒုကၡသည္ေတြဟာ မနက္ ေစာေစာ ၃ နာရီေလာက္ထၿပီး စခန္းနားက ေမွ်ာ့ရြာဆီသြားရတယ္။ အဲဒီမွာ ေတာင္ယာ အလုပ္သမား လာေခၚတဲ့ ထုိင္းလူမ်ိဳးေတြက တေန႔ လုပ္အားခ ဘတ္ ၁၀၀၊ ၁၂၀ ေစ်းႏႈန္းနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြကို ငရုတ္သီးခူးတာ အစရွိတဲ့ ေတာင္ယာလုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ေတြကို ကားေတြနဲ႔ လာေခၚတတ္ၾကတယ္လို႔ ဒုကၡသည္ေတြက ေျပာပါတယ္။

“မနက္ဆုိ ေထာင္ထဲတုန္းကလုိပဲ။ အလုပ္ဘုတ္ေတြ ထြက္ခါနီး တန္းစီၿပီး ငုတ္တုတ္ေလးေတြ ထုိင္ေနရတာ။ ကိုယ္ ေစ်းႀကိဳက္တဲ့ အလုပ္က ေခၚသံၾကားရင္ အလုအယက္ လက္ေထာင္ရတယ္။ ၿပီးရင္ ကားေပၚတက္ လုိက္သြား၊ တေန႔ ဘတ္ ၈၀ ကေန ၁၅၀ ေလာက္ေတာ့ ရတယ္။ အလုပ္အေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ပိုက္ဆံရတယ္” လို႔ အုန္းျပန္႔ ဒုကၡသည္ စခန္းက ဦးလွသန္းက ေျပာပါတယ္။

စခန္းတြင္းက လူေတြအတြက္ အ၀တ္အစား၊ ဒီဇုိင္းဆန္းေလးေတြ ခ်ဳပ္ေပးရင္း အသက္ ေမြး၀မ္းေက်ာင္းသူ တခ်ိဳ႕လည္း ေတြ႔ပါတယ္။

“က်မကေတာ့ စက္ခ်ဳပ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ကိုလည္း သင္ေပးတယ္။ ေရာက္ေနတဲ့ ဘ၀ကို ဒီလုိနည္းနဲ႔ ရွင္သန္ေအာင္ လုပ္ေနရတာပဲ” လုိ႔ စက္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းလုပ္တဲ့ မဇြန္သူက ဆုိပါတယ္။

ဒုကၡသည္စခန္းမွာ တေန႔ ၀င္ေငြ ဘတ္ ၁၀၀ ေလာက္ ရဖုိ႔ဆုိတာ အလြန္ခက္ခဲပါတယ္လို႔ ဒုကၡသည္ေတြက ေျပာပါတယ္။

“ဒီမွာက ႏိုင္ငံျခားတုိင္းျပည္ေတြ ေရာက္ေနတဲ့ ကိုယ္မိတ္ေဆြ၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းေတြက အေထာက္အပံ့ မရွိရင္ေတာ့ ဘယ္လုိမွ မလြယ္ဘူး” လုိ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္က လာတဲ့ ေဂၚရခါးအမ်ိဳးသမီး တဦးက ေျပာပါတယ္။

ဒုကၡသည္ စခန္းတေလွ်ာက္ အိမ္ဆုိင္ေလးေတြလည္းရွိၿပီး ကုန္စံုဆုိင္ႀကီးေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ကုန္စံုဆုိင္ႀကီးေတြကေတာ့ ကရင္ေတြ၊ ဗမာေတြ ပိုင္ဆုိင္တာ သိပ္မရွိလွပါဘူး။

ကုန္စံုဆုိင္ႀကီးေတြမွာ ႏိုင္ငံျခားေငြ မ်ိဳးစံု လဲလွယ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆုိ ဒုကၡသည္သာ ဆုိေပမယ့္ ႏိုင္ငံကူး လက္မွတ္ေတြေတာင္ ရွိတယ္လို႔ သိရတယ္။ သူတုိ႔ေတြအတြက္ ဒုကၡသည္စခန္းဟာ စီးပြားေရး ေစ်းကြက္ႀကီး တခုလုိပါပဲ။

တကယ့္ ဒုကၡသည္ စစ္စစ္ေတြကိုေတာ့ တဲအိမ္ ယုိင္နဲ႔နဲ႔၊ မုိးေလ နည္းနည္း ျပင္းထန္ရင္ လြင့္ပါသြားမယ့္ ေနရာေတြမွာ ျမင္ရပါတယ္။

ဒုကၡသည္ လူငယ္တေယာက္ဆုိရင္ တဲအိမ္ေလးနဲ႔ စတုိင္က်က် ဆံပင္ေတြကို ညွပ္ေပးရင္း အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းပါတယ္။ သူ႔အတြက္ တ၀မ္းတခါးကို မနည္း ရုန္းကန္ေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အုန္းျပန္႔ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္းက ဒုုကၡသည္ေတြရဲ႕ အမ်ားစု တူညီတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေတာ့ တတိယ ႏိုင္ငံတခုခုမွာ အေျခခ် ေနထုိင္ဖုိ႔ပါပဲတဲ့။

“ဟုိအရင္က ဒီစခန္းထဲမွာ လူ ၄ ေသာင္းေက်ာ္၊ ၅ ေသာင္းေလာက္ရွိတယ္။ တတိယႏိုင္ငံ အေျခခ်ေရး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ သိပ္မရွိေတာ့တဲ့အခါ အခု စခန္းမွာ က်န္ခဲ့တဲ့ လူေတြက တကယ့္ကို ျမန္မာျပည္ ျပန္ဖုိ႔ အဆင္မေျပသူေတြပါပဲ” လုိ႔ ဒုကၡသည္ တဦးျဖစ္သူ မေအးေအးမုိးက ဆုိပါတယ္။

ကုလသမဂၢရဲ႕ ဒုကၡသည္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၿပီး လက္မွတ္ရထားသူေတြ ရွိသလို မရေသးတဲ့ လူေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဒုကၡသည္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ရၿပီး သူေတြ အတြက္ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က အနီးဆံုးမွာ ရွိေနတယ္လို႔ ဆုိတယ္။

ဒါကလည္း ထုိင္းျပည္ထဲေရးက အသိအမွတ္ျပဳမႈ ရွိမွသာ တတိယႏိုင္ငံ ထြက္ခြာလုိ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိင္းႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ကလည္း ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ဒုကၡသည္ဆုိင္ရာ အကာအကြယ္ေပးေရး သေဘာတူညီမႈ (1952 Refugee Convention) မွာ လက္မွတ္ မထုိးထားေလေတာ့ ၂၀၀၆ ေနာက္ပိုင္းမွာ ထုိင္းႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္အသစ္ေတြကို ဒုကၡသည္အျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳဘဲ ရွိေနခဲ့တယ္။

ဒါေပမယ့္ လူသားခ်င္း စာနာမႈအရ တတိယႏိုင္ငံေတြ ထြက္ခြာေရး ဒုတိယႏုိင္ငံရဲ႕ တာ၀န္ကိုေတာ့ လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ အခုေတာ့ ထုိင္းႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ျပန္လည္ စတင္ကာ တဦးခ်င္းစီအလုိက္ တတိယႏိုင္ငံတခုခုမွာ ျပန္လည္ အေျခခ်ေနထုိင္ေရးအတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနပါတယ္။

၂၀၀၆ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပိုင္းေရာက္လာတဲ့ လူသစ္လို႔ ေခၚတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ေမွးမွိန္ေနတာပါပဲတဲ့။ ဘယ္လုိမွ စာရင္းသြင္းျခင္း မခံရတဲ့သူေတြ အတြက္ေတာ့ တတိယႏုိင္ငံ အေျခခ်ေရးဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္က လံုး၀ မဲ့ေနတယ္လုိ႔ ဆုိတယ္။

ထုိင္းႏုိင္ငံအေနနဲ႔လည္း ျမန္မာဒုကၡသည္ ကိစၥဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး ျဖစ္ေနေလေတာ့ ေနရပ္ရင္းျပန္ပို႔လုိတဲ့ ဆႏၵရွိေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး လုပ္လာတဲ့ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ဒုကၡသည္ ျပန္လည္ လက္ခံေရးကိစၥေတြလည္း ႏွစ္ႏိုင္ငံ တာ၀န္ရွိသူေတြလည္း ေဆြးေႏြးၾကတာပါ။

ျမန္မာအစုိးရပိုင္းကေတာ့ ပြင့္လင္းစျပဳလာတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္ေနတဲ့အတြက္ ဒုကၡသည္မ်ား လက္ခံေရး ေကာ္မတီေတြဖြဲ႔ၿပီး ဒုကၡသည္ မိသားစုေတြအတြက္ အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းဖုိ႔ လယ္ယာေျမ ၁၀ ဧကစီ ေပးေရးနဲ႔ အလုပ္အကိုင္သစ္မ်ား ဖန္တီးေပးေရး အစီအစဥ္ေတြ ဆြဲေနတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

၂၀၁၂ စက္တင္ဘာလမွာ သမၼတရံုုးဝန္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းက ဧရာဝတီနဲ႔ သီးသန္႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ တိုင္းရင္းသား ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လာႏိုုင္ဖို႔ မိုုင္းေတြရွင္းတာ၊ ေနအိမ္ေတြ ေဆာက္တာ၊ အစားအေသာက္ တႏွစ္စာ ေထာက္ပံ့တာေတြ လုပ္ေပးဖိုု႔ ရွိေၾကာင္း၊ ေတာင္ယာလုပ္လိုုသူမ်ားကိုု ၿခံႏွင့္ လယ္လုပ္စၥည္းမ်ား ေထာက္ပံ့ေပးၿပီး မလုပ္လိုသူမ်ားအတြက္ နယ္စပ္ဝင္ ေပါက္ ထြက္ေပါက္ေတြမွာ စက္မႈဇုန္လိုုမ်ိဳးေတြ တည္ေဆာက္ေပးမယ္လိုု႔ေတာ့ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။

စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ေတြကေတာ့ လတ္တေလာ တုိင္းရင္းသားနယ္ေျမေတြမွာ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြ မပီျပင္ေသးလုိ႔ ေနရပ္ရင္း ျပန္ဖုိ႔ဆုိတာ အဆင္သင့္မျဖစ္ ၾကေသးေၾကာင္း ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ေလ့လာသူေတြက ဆုိပါတယ္။

Ref: ဧရာ၀တီ