ေအာင္လံမွ ဧရာ က်န္းမာပါစ

ေစာဇင္ညီ
မတ္လ ၀၆ ရက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္

(ေဆာင္းပါး) ၂၁ ၾကာ တည္တံ့ေနတဲ့ UKT အရက္ခ်က္ စက္ရုံက မီးခုိးလုံးေတြက ေအာင္လံၿမိဳ႕ကုိ ထြန္းညွိထားသည့္ အလင္းေရာင္ကို ဖုန္းကြယ္ လုမတတ္ ေကာင္းကင္ေပၚသို႔ လြင့္တက္ေနသည္။

အဆုိပါ စက္ရုံမွ အရက္ေခ်ာ ကုန္ၾကမ္း ၉၈ ရာခုိင္ႏႈန္း ပါဝင္တဲ့ အရက္ျပင္းေတြကုိ တရက္မွာ ေပပါ ၁၂၀ ခန္႔ (သို႔) ပုလင္းေပါင္း ၃၆,၀၀၀ ခန္႔ ထုတ္လုပ္ေၾကာင္း စက္႐ံုု လုပ္သားေဟာင္း တဦးက ဆိုသည္။

“ဒီစက္ရံုက ၁၁ မိနစ္နဲ ့ အရက္တစ္ေပပါကို ထုတ္ႏိုင္တဲ့ ၾကီးမားတဲ ့ စက္ရံုၾကီးျဖစ္္တယ္”

ျမိဳ႕လည္ေခါင္ရွိ စက္႐ံုုရပ္ကြက္တြင္းမွ UKT အရက္ခ်က္စက္႐ံုုဝန္းက်င္တြင္မူ ခ်ဥ္ပတ္နံ႔က စူးစူးရွရွ ရွိလွသည္။

“အနံ႔က ေတာ္ေတာ္ခံရခက္တာပါ။ ဝန္ၾကီးလမ္းေၾကာင္းရွိလို႔ စက္ရံု မလည္ပတ္တဲ့ ေန႔ေတြဆို က်ေနာ္တို့ ပတ္ဝန္းက်င္က ေတာ္ေတာ္ ေနလို႔ထိုင္လို႔ ေကာင္းပါတယ္” ဟု ရပ္ကြက္ထဲေန ကိုယဲယဲ က ေျပာသည္။

ေအာင္လံမွ လူငယ္မ်ား စည္း႐ံုုး၍ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၄ ရက္ေန႔က သရက္ ေအာင္လံသို႔ သြားေသာ ေမာ္ေတာ္ဆိပ္တြင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းရန္ႏွင့္ ဧရာဝတီျမစ္တြင္း ေရထုညစ္ညမ္းမႈကို မီးေမာင္းထိုးျပသည့္ ျပရုပ္ ပါေဖာင့္
မန္႔ တခု ဖန္တီးခဲ့သည္။ ဧရာဝတီေျမပံုု ဆြဲထားေသာ အကႌ်အျဖဴ ဝတ္ဆင္ကာ၊ ေရထည့္ ထားေသာ ေရအိုုးကို ခြဲျပမႈ ပါဝင္သည္။

စက္ရံုမွ စြန္႔ပစ္ေရမ်ားကို စက္႐ံုေနာက္ဘက္ရွိ ဧရာဝတီ ျမစ္အတြင္းသို ့ စီးဝင္ေနသည့္ အုန္းေတာေခ်ာင္းသို ့ စြန္႔ပစ္ မႈမ်ား ရွိေၾကာင္း UKTစက္ရုံမွ မန္ေနဂ်ာ ဦးခင္ေမာင္ေဆြ က သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ဒုုတိယပတ္ အတြင္း ေတြဆံုစဥ္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။

သိုု႔ေသာ္ သူက “က်ေနာ္တို႔ ေရစြန္႔ပစ္ သန္႔စင္ျပီးမွ ပစ္တာပါ။ တင္လဲေရက ထြက္တဲ့ အဝါေရာင္သန္းတဲ့ ေရကေတာ့ အနည္းငယ္ ပါတာေပါ့” ဟု ျဖည့္စြက္ ေျပာသည္။

စက္ရံုမွ ေနာက္တနည္းျဖင့္ ဧရာဝတီေရပိုင္နက္ ေအာက္မွေန၍ ျမစ္အလယ္သို႔ ပိုက္သြယ္တန္း၍လည္း စြန္႔ပစ္ ေၾကာင္းအသက္ ၄၀ အရြယ္ရွိ စက္ရံုလုပ္သားေဟာင္း တဦးက ေျပာသည္။

သတင္းေထာက္က သြားေရာက္ၾကည့္ရႈ႔ရာ ဧရာ၀တီ ျမစ္အတြင္းေသာင္မ်ားျဖင့္ ဖံုးလႊမ္းေနကာ ေရထုပမာဏ အဆမတန္ ေလ်ာ့နည္းေနသည့္အခ်ိန္ ျဖစ္၍ ေရအေရာင္မွာ အဝါ သမ္းေနျပီး ခ်ဥ္နံ႔ ထြက္ေနသည္။

ေသာင္ကုန္းမ်ား ျဖစ္ထြန္းမႈသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၀ ႏွစ္ခန္႔က စတင္ ျဖစ္ေပၚလာကာ သဲေက်ာက္ ထုတ္လုပ္မႈမ်ားႏွင့္ လည္း ဆက္စပ္ႏိုုင္ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ထင္ေၾကးေပးၾကသည္။

သဲေသာင္မ်ား၏ ၾကား၌ စီးဆင္းေနေသာ ေရမ်ားကို ေသာက္သံုးမိ၍ ေဒသခံ ကေလးသူငယ္ႏွင့္ လူၾကီးမ်ားမွာ ဝမ္းပ်က္၊ ဝမ္းေလ်ွာ ေရာဂါမ်ား ခံစားခဲ့ရဖူးေၾကာင္း ရြာေထာင္ ရပ္ကြက္တြင္ ေနထိုင္သူတဦးက ဆိုသည္။

“လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးလေလာက္က ေရက ေတာ္ေတာ္ၾကီး နည္းေနတဲ့အခ်ိန္ဆိုေတာ့ ငါးေတြလည္း ေသတယ္။ အဲဒီငါးေတြ ေကာက္ျပီးစားတဲ့ အိမ္ေတြမွာ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာေတြ ေတာ္ေတာ္ ျဖစ္ၾကတယ္”

ျမိဳ႕ရွိ အေထြေထြေရာဂါကု ဆရာဝန္ ေဒါက္တာၾကည္ဝင္း က “ျမစ္ထဲကို စြန္႔ပစ္ေရ ပစ္တာေတာ့ ဦးကန္ထြန္း (UKT စက္႐ုုံပိုင္ရွင္) စက္ရံုက အမ်ားဆံုးလို့ ျမင္တယ္။ ၾကည့္ရတာေတာ့့ အဲဒီေရေတြ ေဒသခံေတြက မသံုးစြဲၾကေလာက္
ဘူး။ အဲဒီေရေတြက ညစ္ညမ္းတဲ့အတြက္ ဘယ္လိုမွ က်န္းမာေရးနဲ႔ မအပ္စပ္ဘူး။ ကိုင္တြယ္လို႔ကို အဆင္မေျပဘူး” ဟု ေျပာသည္။

ထိုုေရမ်ား သံုးစြဲမိပါက အသည္းေရာဂါ၊ အေရျပား ေရာဂါႏွင့္ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလ်ွာ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားတတ္သည္ဟုလည္း ေဒါက္တာက သတိေပးသည္။

ယခုုအခါ စက္ရံုရပ္ကြက္၊ စမ္းေခ်ာင္းရပ္ကြက္ႏွင့္ ရြာေထာင္ရပ္ကြက္ စသည့္ ရပ္ကြက္ၾကီး ေလးခုတြင္ ေသာက္သံုးေရ ရွားပါးမႈ ျပႆနာႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည္။

ေငြေၾကး တတ္ႏိုင္သူမ်ားအေနျဖင့္ အဝီစိတြင္း တူးျခင္း၊ မီးသတ္ကား စီးလံုးအလိုက္ ျမစ္၏ သန္႔ရွင္းေသာေနရာမွ ေရအား ဝယ္ယူ သံုးျခင္းမ်ား ျပဳလုုပ္ၾကသည္။

“မီးသတ္ကား တစီးကို ေရ ၁၂ ဂါလံ ပါတယ္။ တေသာင္းခြဲ ေပးရတယ္။ တက္ႏို္င္တဲ့ သူေတြကေတာ့ စီးလံုးဝယ္သံုး တယ္။ မတက္ႏိုင္တဲ့ သူေတြကေတာ့ စုဝယ္ျပီး သံုးၾကတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေရအတြက္ အရင္းအႏွီး စိုက္ထုတ္လာရ တာေပါ့” ဟု ရပ္ကြက္ေန ကိုုသက္ေမာင္ဝင္း က ေျပာသည္။

ေရတြင္း တူးခမွာ လက္ယက္တြင္းကို ေငြက်ပ္ ႏွစ္ေသာင္းခြဲႏွင့္ စက္ျဖင့္ တူးသည့္ တြင္းအား ၁ ေပလွ်င္ ၂ ေထာင္ က်ပ္ခန္႔ ကုန္က်ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။ ေငြေၾကး အလြန္ခ်ိဳ ႔ တဲ့သူမ်ားမွာမူ ထိုျမစ္ေရကိုပင္ သံုးစြဲေနရ ေၾကာင္းလည္း ေတြ႔ရသည္။

အရက္ခ်က္ စက္ရံုမ်ားသည္ လူမႈပတ္ဝန္းက်င္ ျမိဳ ႔ထဲမ်ားတြင္ မရွိသင့္ေၾကာင္း စက္မႈဇုန္မ်ား အတြင္း၌သာ ရွိသင့္ေၾကာင္း ရန္ကုုန္ရွိ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ပညာရွင္ ေဒၚေဒဝီသန္႔ဇင္ က ဆိုသည္။

“ကမာၻ အသိအမွတ္ျပဳ ISO14001 ရဲ ႔ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ မီးခိုးေခါင္းတိုင္က ဘယ္ေလာက္ ျမင့္ရမယ္၊ စြန္႔ပစ္ေရေတြကို ဘယ္လို ျပန္သန႔္စင္ျပီး စမ္းသပ္မႈေတြ ျပဳျပီး ေတာ့မွ ပစ္ရမယ္၊ စိတ္ခ်ရျပီဆိုမွ ျမစ္ထဲ ပစ္ရမယ္”

ေအာင္လံျမဳိ႕မွာပင္ ဧရာဝတီျမစ္ အတြင္းသိုု႔ပင္ စီးဝင္ေနေသာ အျခားေသာ ေခ်ာင္းတခုု ျဖစ္ေသာ ပိေတာက္ ကုန္းေခ်ာင္း အနားရွိ ဆီးခြဲစက္အခ်ဳိ႕မွ စြန္႔ပစ္အညစ္အေၾကးေၾကာင့္ ေရထု ညစ္ညမ္းခဲ့ဖူးသည္။ စည္ပင္၊ ျမိဳ႕နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲတို႔က ဆီးခြဲစက္အခ်ိဳ ႔ကို ပိတ္သိမ္းရန္ ဖိအားေပးခဲ့ျပီး အျခားစက္မ်ားအား ျမိဳ ႔အျပင္၌သာ ျပဳလုပ္ေစခဲ့ကာ ဆီးအခြံခြာသည့္ စနစ္ကိုလည္း အစိုစနစ္မွ အေျခာက္ စနစ္သို႔ ေျပာင္းလဲလုပ္ကိုင္ ေစခဲ့သည္။

ထိုသို႔ ပိတ္သိမ္းခံရသည့္ ဆီးခြဲစက္ပိုင္ရွင္ ကိုႏိုင္လင္းေအာင္ က “ျမစ္ထဲကို ဆီးဖက္ ပါလို႔ လူေတြအတြက္ အႏၲရာယ္ သိပ္မရွိႏိုင္ဘူး ထင္ပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဆီးသီးက ေအာ္ဂန္းနစ္ ျဖစ္လို႔ပါ” ဟု ဆိုသည္။

အာဏာပိုင္မ်ားက ဆီးခြဲစက္မ်ားကိုသာ ျမိဳ ႔ျပင္ လုပ္ကိုင္ရန္ ဖိအားေပးခဲ့ၿပီး အရက္ခ်က္ စက္ရံုကိုမူ ျမိဳ ႔တြင္းထဲ၌ ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ေစျခင္းအေပၚ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ဆီးခြဲစက္ လုပ္ငန္ရွင္မ်ားက ေမးခြန္ထုတ္ေနၾကသည္။

UKT အရက္ခ်က္ စက္ရံုသည္ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ကာ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဧရာဝတီျမစ္အတြင္းသို႔ စြန္႔ပစ္ေရမ်ား စြန္ထုတ္ခဲ့ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ား၏ ေျပာၾကားခ်က္အရ သိရသည္။

သို့ေသာ္ အမည္မေဖာ္လိုုသူ ျမိဳ႕နယ္ အဆင့္ျမင့္ အရာထမ္းတဦးကမူ “ဒီစက္ရံုဟာ စည္းကမ္းခ်က္နဲ႔အညီ ရွိတယ္လို႔ပဲ သိထားတယ္။ ယခင္ ႏွစ္အဆက္ဆက္က တည္ေထာင္လာတဲ့ စက္ရံုလည္း ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဆိုသည္။

အပူပိုင္းေဒသျဖစ္ေသာ ေအာင္လံတြင္ ေသာင္ထြန္းမႈကလည္း ေဒသခံမ်ားအတြက္ တေန႔ထက္တေန႔ ေရရွားပါမႈမွာ ပိုမိုခက္ခဲလာေတာ့သည္။

“က်ေနာ္တို့ ျမိဳ ႔နဲ႔ နီးစပ္တဲ့ ရြာေတြမွာ ေရတြင္းတူးလို႔ မရဘူး။ ျမစ္ေရကလည္း ေသာက္သံုးလို႔ မရေတာ့ ေရခက္ခဲတဲ့ ျပႆနာက ပိုဆိုးတာေပါ့။ ေနာက္လဆို ဆင္ေပါင္ဝဲက သရက္အုပ္နဲ႔ သာယာကုန္းရြာေတြ ေရရွားေတာ့မယ္” ဟု ေဒသခံ ကိုသက္ေမာင္ဝင္း က ေျပာသည္။

ဧရာဝတီ ျမစ္ေအာက္ပိုင္းတြင္ သဲေသာင္မ်ား ျဖစ္ထြန္းမႈသည္ ေအာင္လံျမိဳ ႔၏ တဖက္ကမ္း ျဖစ္ေသာ သရက္ျမိဳ ႔ႏွင့္ပင္ ထိစပ္ေတာပမည္ျဖစ္၍ ေဒသခံမ်ားက ေအာင္လံႏွင့္ သရက္ကို ဆိုင္ကယ္ႏွင့္ သြားလို႔ ရေတာ့မည္ ဟုပင္ သေရာ္ေနၾကသည္။

“အရင္က ဧရာဝတီ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း ေသာင္ဖံုးမႈက အရင္က ေရထု တမိုင္ေလာက္ က်န္တယ္။ အခု တဖာလံုေလာက္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္” ဟု ေဒသခံ ေက်ာင္းဆရာေဟာာင္း တဦးက ေျပာသည္။

ေသာင္ထြန္းမႈ အဆမတန္ က်ယ္ဝန္းသည့္အတြက္ အင္းအျဖစ္သို ့ ေရာက္ရွိသြားျပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ေအာင္လံေဒသရွိ ေရအရင္းအျမစ္ႏွင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ဦးစီးဌာနမွ ဝန္ထမ္းတဦးက ေျပာသည္။

“အင္းအေနနဲ့ ျမစ္က ေရာက္ရွိသြားတယ္ ဆိုေတာ့ ေရ ညစ္ညမ္းတက္ပါတယ္။ ဓာတ္ခြဲခန္း စမ္းသတ္မႈကေတာ့ ရံုးခ်ဳပ္ကပဲ တင္ျပမွ လုပ္တာ။ ဒါက အင္းေရ ျဖစ္သြားျပီဆိုေတာ့ မလိုအပ္ဘဲနဲ႔ မတင္ျပတဲ့အတြက္ သူတို့ကလည္း မစမ္းသပ္ျဖစ္ဘူး။ လြန္ခဲ့့တဲ့ အပတ္က သြားစစ္ေတာ့ လက္နဲ႔ ယူျပီး နမ္းၾကည့္တာေတာ့ နံတယ္” ဟု ၎ဝန္ထမ္းက ေျပာျပသည္။

ထိုေရအား ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္မႈ မျပဳရေသးဘဲ စက္ပစၥည္း စံုစံုလင္လင္ မရွိ၍ ျဖစ္ေၾကာင္း ျမစ္ေခ်ာင္းျဖိဳး၏ တာဝန္ရွိသူ
က ေျပာသည္။

ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚျပီး အျငင္းပြားဖြယ္ရာ အညစ္အေၾကး စြန္႔ထုုတ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ မေကြးတိုင္း အစိုးရ ဝန္ၾကီးမ်ား၊ အရပ္ဖက္ဆိုင္ရာ အၾကီးအကဲမ်ား လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္က လာေရာက္ စစ္ေဆးခဲ့ၾက ေသာ္လည္း သိသိသာသာ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲလာမႈ မရွိေသးေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာေနၾကသည္။

Ref: မဇၥ်ိမ