အေမရိကန္ GSP က ခ်က္ခ်င္း အက်ဳိးမထူးေသာ္လည္း ေရရွည္အက်ဳိးရွိႏိုင္

ခင္မ်ဳိးသြယ္
ဧၿပီလ ၂၉ ရက္ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္

အေမရိကန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား အခြန္ သက္သာကင္းလြတ္ခြင့္ (GSP) ကုန္သြယ္မႈ အထူးအခြင့္အေရး ေပးမည္ျဖစ္ရာ လက္ရွိတြင္ ထူးျခားစြာ သက္ေရာက္မႈ မရွိႏိုင္ေသးေသာ္လည္း
ေရရွည္ ႏွစ္ႏိုင္ငံကုန္သြယ္မႈတြင္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစႏိုင္မည္ဟု စီးပြားေရး ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက သံုးသပ္ေျပာဆိုၾကသည္။

လတ္တေလာ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ မရွိႏိုင္ေသးျခင္းမွာ ၂၀၀၃ ခုမွ စတင္သည့္ အေမရိကန္နိုင္ငံ၏ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈေၾကာင့္ ျမန္မာ့ ပို႔ကုန္နွင့္ သြင္းကုန္မ်ား၏ အဓိက ကုန္သြယ္ဘက္ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ အာရွႏိုင္ငံ မ်ားသာ ျဖစ္ခဲ့၍ ျဖစ္သည္။

“အေမရိကန္က ေပးမယ့္ အခြန္သက္သာခြင့္ဟာ ကုန္သြယ္မႈ ခပ္ပါးပါးပဲ ရိွခဲ့တာေၾကာင့္ ခ်က္ခ်င္းၾကီးေတာ့ သက္ေရာက္မႈ မရိွႏိုင္ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ျမန္မာက အဓိက တင္ပို႔ေနတဲ့ လယ္ယာ ထြက္ကုန္ကလည္း သူတို႔ဆီမွာ လံုေလာက္တယ္။ ေက်ာက္စိမ္း က်ေတာ့လည္း သူတို႔ မႀကိဳက္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေရရွည္အတြက္ေတာ့ အက်ိဳးရိွမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ဆရာ ခင္ေမာင္ညိဳ (ေဘာဂေဗဒ) က ေျပာၾကားသည္။

ထို႔ျပင္ GSP မွာ ပို႔ကုန္သမားမ်ားအတြက္သာ သက္ေရာက္မႈရိွႏိုင္ေၾကာင္း “အေမရိကန္က GSP ေပးမယ္ဆိုရင္ သြင္းကုန္သမားမ်ားအတြက္ ထူးျခားတဲ႔ သက္ေရာက္မႈ မရိွႏိုင္ေသာ္လည္း ပို႔ကုန္သမားမ်ား အတြက္ေတာ့ သက္ေရာက္မႈရိွႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လက္ခစား အထည္လုပ္ငန္းေတြ၊ ေရထြက္ပို႔ကုန္ေတြ အဆင္ေျပႏိုင္ ပါတယ္။ သြင္းကုန္ေတြအတြက္ လက္ရိွ အဆင္မေျပႏိုင္ေသးေပ မယ့္ ေရရွည္ အတြက္ေတာ့ အဆင္ေျပႏိုင္ပါတယ္” ဟု ၎က ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။

အရင္က ကုန္သြယ္မႈ

စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ထားမႈမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာနွင့္ အေမရိကန္တို႔၏ ကုန္သြယ္မႈအေနအထားမွာ လြန္စြာနည္းပါးခဲ့ရ သည္။

“အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာ ကုန္သြယ္မႈက ၂၀၀၃ ခုနွစ္က စၿပီး ၂၀၁၀-၁၁ ခုနွစ္အထိ နွစ္စဥ္ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၁၀၀ မျပည့္တဲ့ အေနအထားမွာ ရိွခဲ့ပါတယ္” ဟု ကုန္သြယ္မႈ စစ္တမ္းမ်ားကို သုေတသန ျပဳခဲ့သူ ဦးသန္းထြန္းေအာင္ က ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္ ၂၀၁၁- ၁၂ ခုနွစ္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၉၃.၆၄ သန္း အထိ ကုန္သြယ္မႈ ရိွလာခဲ့သည္။

လက္ခစား အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းမ်ား အေျခအေနေကာင္း

အေမရိကန္၏ GSP မွာ လက္ခစား အထည္ခ်ဳပ္ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အလားအလာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္လာမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အထည္ခ်ုပ္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းမွ ဒုတိယ ဥကၠဌ ေဒါက္တာေအာင္ဝင္း က ခန္႔မွန္းသည္။

“GSP မရေသးေပမယ့္ အေမရိကန္ ကုမၸဏီေတြက အပ္ထည္ေတြကို စတင္ပို႔ေနရတဲ့ အေနအထား ရိွပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ GSP မရေသးတဲ့အတြက္ အခြန္၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းဝန္းက်င္ ေပးေနရေသးတယ္။ GSP သာ ရရင္ သူသတ္မွတ္တဲ့ ကုန္အမ်ိဳးအစားအလိုက္ အခြန္ေပးရတာလည္း ရိွတယ္။ အခြန္ မေပးရတာလည္း ရိွတယ္။ အထည္ခ်ဳပ္ကေတာ့ အပ္ထည္ တိုးျမွင့္ရလာႏိုင္တဲ့ အေနအထား ရိွပါတယ္” ဟု ဆိုသည္။

GSP ေၾကာင့္ အထည္ခ်ဳပ္ ေစ်းကြက္တြင္ အပ္ထည္ ပိုမိုရရွိလာႏိုင္သလို ခ်ဳပ္ခလည္း ပိုရလာႏိုင္ေျခရွိေၾကာင္း အဆိုပါ အသင္း၏ အတြင္းေရးမွဴးေဒၚခိုင္ခိုင္ႏြယ္ က ေျပာသည္။

“GSP ေပးျပီဆိုတာနဲ႔ အခြန္ေပးေနရတဲ့ အျခားနိုင္ငံေတြမွာရိွတဲ့ စက္ရံုေတြက အထည္ေတြကို ယူၿပီး အပ္လို႔လည္း ရပါတယ္။ အဓိက က ျမန္မာ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုေတြေပၚမွာ သူတို႔ ဘယ္ေလာက္ အပ္ခ်င္သလဲ ဆိုတဲ့ အေနအထား ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ မေန႔က အေမရိကန္က Buyer (အဝယ္ေတာ္) လာေဆြးေႏြးသြားတယ္။ အခြန္ရိွတဲ့ နိုင္ငံထက္ အခြန္မရိွတဲ့ နိုင္ငံေတြက စက္ရံုေတြကို ခ်ဳပ္ခ ပိုေပးနိုင္တယ္လို႔ ေျပာသြားတယ္။ အခြန္ေပးရတဲ့ နိုင္ငံကို ခ်ဳပ္ခ ၁ က်ပ္ေပးႏိုင္ရင္ အခြန္မေပးရတဲ့ နိုင္ငံရဲ႕ ခ်ဳပ္ခကို ၁ က်ပ္ ၂၀ ျပားေလာက္ ေပးနိုင္တယ္လို႔ ေျပာသြားတယ္” ဟု ဆိုသည္။

ေရထြက္ကုန္ေတြအတြက္လည္း အက်ိဳးရိွႏိုင္

အဆိုပါ အေမရိကန္၏ GSP ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ ေရထြက္ကုန္ တင္ပို႔မႈမ်ားလည္း အက်ိဳးသက္ေရာက္ႏိုင္မည္ဟု
ေမွ်ာ္လင့္ရသည္။

“ပုစြန္ကို အေမရိကန္ပို႔ေနရတာရိွတယ္။ GSP ရတာနဲ႔ အခြန္ ကင္းလြတ္နိုင္ေတာ့ ျမန္မာ့ ေရထြက္ကုန္ကို တင္သြင္းသူ မ်ားလာနိုင္တယ္။ ေရထြက္ ပို႔ကုန္သမားေတြအေနနဲ႔ ေစ်းကြက္တခု ပိုရလာနိုင္ပါတယ္” ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရထြက္ပစၥည္း ျပဳျပင္ထုတ္လုပ္သူမ်ားနွင့္ ပို႔ကုန္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းမွ အတြင္းေရးမွဴး ဦးထြန္းေအး က ဆိုသည္။

လယ္ယာ ပို႔ကုန္ေတြေပၚမွာ ...

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အဓိကပို႔ကုန္မွာ လယ္ယာထြက္ကုန္မ်ား ျဖစ္ေနသျဖင့္ ယင္းပို႔ကုန္မ်ားအေပၚ အခြန္သက္သာခြင့္ သက္ေရာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး “လယ္ယာ ထြက္ကုန္ေတြထဲက အဓိက ပို႔ေနတာ ပဲနဲ႔ ဆန္ပါ။ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ဆန္က္ို သူ႔ႏိုင္ငံက စားဖို႔ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္သလို ဆန္ကိုလည္း ျပန္ေရာင္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ ဒါေၾကာင့္ လယ္ယာပို႔ကုန္ေတြထဲက ဆန္အတြက္ေတာ့ သက္ေရာက္မႈ သိပ္မရိွနိဳင္ပါဘူး” ဟု ဆန္စပါး အသင္းခ်ဳပ္မွ ဦိးမ်ိဳးသူရေအး က ေျပာၾကားသည္။

အေမရိကန္နိုင္ငံအေနျဖင့္ ပဲမ်ားကို ကေနဒါနွင့္ ၾသစေၾတးလ် နိုင္ငံတို႔မွ အဓိက ဝယ္ယူလ်က္ရိွသည္။

“(ျမန္မာ့ ပဲ) ေလာေလာဆယ္ အေမရိကန္ေစ်းကြက္ကို တင္ပို႔ေနတာ မရိွေသးပါဘူး။ အခု စိုက္ေနတဲ့ ပဲေတြက ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က အိႏိၵယကို သြားေနတာပါ။ စိုက္ေနတာလည္း အိႏိၵယ ေစ်းကြက္ အၾကိဳက္ ပဲေတြပါပဲ။ အခုလို GSP ေပးလိုက္တဲ့အတြက္ ေရရွည္အတြက္ ေကာင္းပါတယ္။ အေမရိကန္က စားတဲ့ ပဲကို ေလ့လာျပီး ေနာင္မွာ မ်ိဳးဝယ္စိုက္သင့္ စိုက္ျပီး အေမရိကန္ ျပန္ပို႔ႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ပဲနွမ္းကိုေတာ့ အေမရိကန္က ဝယ္ေနပါတယ္။ ျမန္မာက စိုက္တာ နည္းေနပါေသးတယ္” ဟု ပဲနွမ္းကုန္သည္အသင္းမွ အတြင္းေရးမွဴး ဦးမင္းကိုဦး က ေျပာသည္။

သစ္သီးဝလံ ေစ်းကြက္ကေရာ

ျမန္မာနိုင္ငံမွ စိုက္ပ်ဳိးသည့္ သစ္သီးဝလံမ်ားကို လက္ရိွအေနအထားအထ္ိ အေမရိကန္ ေစ်းကြက္သို႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈ မရိွခဲ့ေပ။

“အေမရိကန္က ေပးလာမယ့္ GSP က သစ္သီးဝလံေတြအတြက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ မရိွေသးပါဘူ။ လာမယ့္ ဇူလိုင္ ၁၄ ရက္နဲ႔ ၁၅ ရက္ေန႔ေတြမွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ဖေလာ္ရီဒါ ျပည္နယ္မွာ ျပဳလုပ္မယ့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ သရက္သီးျပပြဲမွာ ျမန္မာ သရက္သီးေတြ ဝင္ေရာက္ ျပသဖ္ို႔ ရိွပါတယ္။ အဲဒီျပပြဲမွာ ကုန္ပစၥည္းၾကိဳက္လို႔ ေစ်းကြက္ ရမယ္ဆိုရင္ အခြန္ သက္သာခြင့္ကလည္း ပံ့ပိုးထားရင္ သရက္သီး နဲ႔ပတ္သက္တဲ႔ ေစ်းကြက္ႀကီး တခု ရႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္” ဟု သစ္သီးဝလံ၊ ပန္းမန္နွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စိုက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ တင္ပို႔ေရာင္းခ်သူမ်ား အသင္းမွ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး ဦးစိုးသန္း မင္းဒင္ က ခန္႔မွန္းေျပာဆိုသည္။

Ref: မဇၥ်ိမ