ခ်င္းျပည္ အဓမၼလုပ္အားေပး ေလ်ာ့က်မည္ဟု ILO ေမွ်ာ္လင့္

သဲသဲ |
ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ေမလ ၂၅ ရက္ ၂၀၁၁ ။

နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။ ။ ခ်င္းျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ဟားခါးတြင္ အဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈဆုိင္ရာ ပညာေပး ေဆြးေႏြးပြဲ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သျဖင့္ အဆိုပါ လုပ္အားေပး ကိစၥမ်ား ေလ်ာ့က် သြားမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားေၾကာင္း အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမား အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ILO အရာရွိ စတိဗ္မာရွယ္လ္ Steve Marshall က ေျပာသည္။

ရန္ကုန္ရွိ ILO ဌာနကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ စတိဗ္မာရွယ္လ္ကုိယ္တုိင္ ပထမဆံုး အၾကိမ္ အျဖစ္ ေမလ ၁၈ ရက္ေန႔တြင္ ဟားခါးသို႔ တရက္ၾကာ သြားေရာက္ခဲ့ကာ ျပည္နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔ဝင္မ်ားကို အဓမၼ လုပ္အားေပးကိစၥ ပညာေပး ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။

“အားလံုး ၁၆ဝ ေက်ာ္တယ္။ အားလံုးနီးပါးက အစိုးရ ဌာနေတြ ကပါ။ ၿမိဳ႕နယ္ကေန ျပည္နယ္ အဆင့္ထိ ပါတယ္။ ရဲနဲ႔ စစ္တပ္က တာဝန္ ရွိသူေတြ၊ တရား သူၾကီးေတြနဲ႔ တရားေရး ဝန္ထမ္းေတြလည္း ပါတယ္။ ခ်င္းျပည္နယ္ ဝန္ၾကီး ဌာနေတြက လူေတြေပါ့။ … ပညာေပး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္း ေနာက္လာမယ့္ အစီရင္ခံစာ ေတြမွာ တစံုတရာ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲမယ္၊ လုပ္အားေပးကိစၥ ေလ်ာ့က် သြားမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္” ဟု မစၥတာ စတိဗ္ မာရွယ္လ္က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

ခ်င္းျပည္နယ္တြင္း အိမ္ေထာင္စု ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္မွာ အဓမၼလုပ္အားေပး ခုိင္းေစ ခံေနရေၾကာင္း အေမရိကန္ အေျခစိုက္ Physicans for Human Rights (PHR) အဖြဲ႔၏ ၂ဝ၁၁ ဇန္နဝါရီထုတ္ လူ႔အခြင့္အေရး အစီရင္ခံစာ၌ ပါရွိၿပီးေနာက္ ILO ၏ ယခုခရီးစဥ္ ေပၚထြက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။

PHR သည္ ခ်င္းျပည္နယ္ ၉ ၿမိဳ႕နယ္ရွိ အိမ္ေထာင္စုမ်ားကို အေျခခံကာ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္အတြင္း စစ္တမ္း ေကာက္ယူခဲ့ၿပီး၊ စစ္တပ္က ေပၚတာဆြဲျခင္း၊ လမ္းေဖာက္ရာတြင္ လုပ္ခမေပးဘဲ ခုိင္းေစ ခံရျခင္းကို အမ်ားဆံုး ေတြ႔ရသည္ဟု ၎တို႔၏ အစီရင္ ခံစာတြင္ ဆုိထားသည္။

အစီရင္ခံစာအား ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ရရွိခဲ့သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ PHR ႏွင့္အတူူ ဂြ်န္ေဟာ့ပ္ကင္း ဘလြန္းဘက္ခ္ Johns Hopkin ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရး ေက်ာင္းရွိ လူ႔ အခြင့္အေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရး ဌာနက ပူးတဲြ ျပဳစုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ခ်င္းျပည္နယ္ ခရီးစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ “သြားရတဲ့ အေၾကာင္း ၂ ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ILO နဲ႔ အစိုးရ ၾကားမွာ တႏိုင္ငံ လံုးမွာ ပညာေပး လုပ္ငန္းေတြလုပ္ဖို႔ သေဘာ တူထားခ်က္ ရွိတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြ ခ်င္းျပည္နယ္မွာ မလုပ္ရေသးဘူး။ ေနာက္ၿပီး အဓမၼ လုပ္အားေပး ခိုင္းေစမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တိုင္ၾကားစာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရထားတာ ေၾကာင့္ပါပဲ။ တရားဝင္ တိုင္စာ ၄၊ ၅ ခုထက္ မနည္းပါဘူး။ လုပ္အားေပး ခုိင္းေစမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ တျခား အခ်က္လက္ေတြလည္း ရထားတယ္” ဟု ILO အရာရွိက ေျပာသည္။

ပညာေပးေဆြးေႏြးပြဲတြင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါဝင္ခဲ့ျခင္း မရွိေသာ္လည္း တဦးခ်င္း ေတြ႔ဆံုမႈ မ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။

ျပည္ပ အေျခစုိက္ ခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ CHRO ကမူ ILO အေနႏွင့္ ဟားခါးသာမက နယ္စပ္ရွိ စစ္တပ္မ်ားႏွင့္ လူထုကို ပညာေပးရန္ လိုအပ္ေနၿပီး၊ ေနာက္ဆက္တြဲ အေရးယူမႈမ်ားပါ ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း ေျပာသည္။

“႐ုတ္တရက္ႀကီး တိုးတက္ေျပာင္းလဲလာမယ္လို႔ အယံုအၾကည္ မရွိပါဘူး။ ILO ကလည္း တခါ ေရာက္လာတာနဲ႔ ေျပာ႐ံုပဲ ရွိေသးတာ။ လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ ေဖာ္လားဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာပါ။ ILO ကို ျဖစ္ေစခ်င္တာက ဟားခါးတင္ မကဘဲ၊ နယ္စပ္ေတြမွာ တပ္စြဲထားတဲ့ တပ္ေတြမွာပါ၊ အာဏာပိုင္တင္ မကဘဲ လူထုကိုပါ ပညာေပး ေစခ်င္တယ္” ဟု CHRO ၏ စီမံကိန္း ဒါ႐ိုက္တာ ဇအုပ္လင္း Za Uk ling က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

ၾကြက္ေသာင္းက်န္းမႈေၾကာင့္ စားနပ္ရိကၡာ ရွားပါးေနသည့္ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ အဓမၼခုိင္းေစမႈမ်ားေၾကာင့္ ေတာင္ယာ အဓိက လုပ္ကိုင္သည့္ လူထုအတြက္ စားဝတ္ေနေရး အခက္ ေတြ႔ေစသည္ဟု သူက ဆိုသည္။

လူဦးေရ ၅ သိန္းေက်ာ္ ရွိသည့္ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း စစ္တပ္မ်ား တိုးခ်ဲ႕လာခဲ့ရာ တပ္ရင္း ၁၄ ရင္း အထိ ရွိလာခဲ့ၿပီး စစ္စခန္း ၅၄ ခု ရွိေၾကာင္း CHRO အဆိုအရ သိရသည္။

Ref: မဇၽၥိမ