ကိုကိုႀကီးေျပာတဲ့ အက်ဥ္းေထာင္

January 21, 2012

မၾကာခင္က အက်ဥ္းေထာင္ အသီးသီးမွ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာသူမ်ားက ယခင္ အက်ဥ္းေထာင္မ်ား၏ အေျခအေနသည္ အလြန္ ဆုိး၀ါးခဲ့ေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံတကာ ၾကက္ေျခနီ အသင္းႀကီး (ICRC) က အက်ဥ္းေထာင္မ်ား အတြင္း ၀င္ေရာက္ေလ့လာခြင့္ ရၿပီးသည့္ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွ စ၍ ယခုအထိ သတင္းစာ ဂ်ာနယ္ဖတ္ရႈ႕ခြင့္မ်ား ရလာၿပီး တုိးတက္လာေၾကာင္း၊ အက်ဥ္း ေထာင္ မ်ား၏ အေျခအေနတုိးတက္မႈသည့္ သက္ဆုိင္ရာ အက်ဥ္းဦးစီး အရာရွိမ်ား၊ ေဒသဆုိင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပို္င္မ်ား အေပၚလည္း မူတည္ၿပီး တုိးတက္မႈျခင္း မတူညီေၾကာင္း၊နားလည္မႈျဖင့္သာ ေထာင္တြင္းဘ၀ ရွင္သန္ျဖတ္သန္းၾကရၿပီး ခုိင္မာသည့္ ဥပေဒတရပ္ မရွိေသးေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ဟူ၍လည္း ယခုအထိ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း မရွိေသးေၾကာင္း ေျပာဆုိၾကသည္။


ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေ၀းလံေခါင္ဖ်ားေဒသတခု ျဖစ္ေသာ ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႕ပိုုင္း မုိင္းဆတ္ အက်ဥ္းေထာင္မွ ေန၍ ဇန္နဝါရီ ၁၂ ရက္ေန႔ သမၼတ၏ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာအမိန္႔ျဖင့္ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္ လာေသာ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ က်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုကိုႀကီးအား အက်ဥ္းေထာင္မ်ား၏ အေျခအေန ေျပာင္းလဲလာမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဧရာဝတီ သတင္းေထာက္ လင္းသန္႔က ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါသည္။ ကိုကိုႀကီးသည္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က ေလာင္စာဆီ ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေရး၊ ကုန္ေစ်းႏႈန္း က်ဆင္းေရးတုိ႔အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လမ္းေလွ်ာက္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ရင္း တျခား ေသာ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ မ်ားႏွင့္အတူ ဖမ္းဆီးခံရကာ ေထာင္ဒဏ္ ၆၅ ႏွစ္ ၆ လ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရၿပီး အင္းစိန္၊ မအူပင္၊ က်ိဳင္းတုံ၊ မုိင္းဆတ္ စသည့္ အက်ဥ္းေထာင္တုိ႔တြင္ ေနခဲ့ရသူျဖစ္သည္။ ယခင္ စစ္အစုိးရမ်ား လက္ထက္ ႏို္င္ငံေရးအက်ဥ္းသား အျဖစ္ ၁၅ ႏွစ္ေက်ာ္ က်ခံခဲ့ရမႈမ်ား အပါအဝင္ ကိုကိုႀကီးသည္ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားထဲတြင္ အႏွစ္ ၂၀ ခန္႔ေနခဲ့ဖူးသူျဖစ္သည္။

ေမး။။ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ေနလာခဲ့ရတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳေတြအရ အခု ျပန္လြတ္လာခ်ိန္မွာ အက်ဥ္းေထာင္ ေတြရဲ႕ အဖက္ဖက္က ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ကိုကိုႀကီး အေနနဲ႔ ေျပာျပေပးပါ။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တို႔ ပထမ တေခါက္ ေထာင္က်တဲ့အေျခအေနကေတာ့ ေတာ္ေတာ့္ကိုဆုိးတယ္။ ဆုိးတယ္ ဆုိတာက ကိုယ္ထိ လက္ေရာက္ ရုိက္ႏွက္ညႇဥ္းပန္းတဲ့ ျပစ္ဒဏ္မ်ိဳးေပးတာ၊ စစ္ေခြးတုိက္ ပို႔တာမ်ိဳးေတြက အစ ေနာက္ဆံုး စာအုပ္ စာတမ္း ဖတ္ရႈ႕ ခြင့္ မရွိလုိ႔ စာရြက္အတုိအစ ေလးေတြ မိတာမ်ိဳးေတြကိုပဲ ႀကီးေလးတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ေတြေပးတာ မ်ိဳးေတြ ခံခဲ့ၾကရတယ္။ ဒီဘက္ ICRC ၀င္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း အက်ဥ္းေထာင္ေတြရဲ႕ အေျခအေနကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တုိးတက္လာပါတယ္။ အရင္က တမံ သလင္းေပၚမွာ က်ေနာ္ဆုိရင္ ၉ ႏွစ္ေလာက္ အိပ္ခဲ့ရတာ။ ေနာက္ပိုင္း ICRC ၀င္ၿပီးခ်ိန္မွာ ကြတ္ပ်စ္နဲ႔ အိပ္လာရတာတုိ႔၊ တ ျဖည္းျဖည္း ေထာင္အလုိက္ ေရေလာင္းအိမ္သာ ျဖစ္လာတာတုိ႔၊ စာအုပ္စာတမ္း၊ သတင္းစာ၊ ဂ်ာနယ္ ဖတ္ရႈခြင့္ ရလာတာတို႔ စသျဖင့္ ဒါေတြက တုိးတက္တဲ့ အေျခအေန ေတြလုိ႔ ေျပာရမွာပါ။

ေမး။ ။ တုိးတက္လာတဲ့ အေျခအေနေတြ ရွိသလုိ မတုိးတက္တာေတြလည္း ရွိရင္ သိခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။ ။ အက်ဥ္းေထာင္ အေျခအေန ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ဆုိးရြားတဲ့အခ်ိန္မွာတုန္းက တျခားအက်ဥ္းသားမ်ား နည္းတူ ေလွ်ာ့ရက္ (ကြာ) ခံစားခြင့္ေတြ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ရခဲ့ပါတယ္။ ဒီဘက္ ေျပာင္းလဲလာၿပီးက်ေတာ့ က်ေနာ့္တုိ႔ ၉၇ (၁၉၉၇ ခုႏွစ္) က စၿပီးေတာ့ ေလွ်ာ့ရက္ (ကြာ) ေတြကို ႏို္င္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို မေပးေတာ့ဘူး။ အဲဒါကို ျဖတ္တဲ့ ကိစၥဟာ ေတာ္ေတာ့္ကို ဆုိးပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ေထာင္မွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ၃ ပံု ၁ ပံု ေလွ်ာ့ရက္ ခံစားခြင့္ ရတယ္ ဆုိၿပီး တြက္လုိ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၁၀ ႏွစ္ ေထာင္က်တဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားက ေျပာရရင္ ၆ ႏွစ္ ၈ လ ဆုိရင္ ဒါ လြတ္တယ္ေပါ့ေလ။ တကယ္လုိ္႔ အဲဒီေလွွ်ာ့ရက္ (ကြာ) ခံစားခြင့္ကို မေပးေတာ့ဘူး ဆုိရင္ ၁၀ ႏွစ္ အျပည့္ ေနရတယ္။

သေဘာက ေထာင္ဒဏ္ ၁၅ ႏွစ္ က်တဲ့သူက ၃ ပံု ၁ ပံု ေလွ်ာ့ရက္ ခံစားခြင့္ေပးရင္ ၁၀ ႏွစ္ ေနရတယ္။ တရားရံုးက ၁၀ ႏွစ္ ခ်လုိက္တဲ့ အျပစ္ဒဏ္ကို အက်ဥ္းဦးစီးက တရားရံုး ခြင့္ျပဳခ်က္ မပါဘဲနဲ႔ တရားမ၀င္ ေနာက္ထပ္ ၅ ႏွစ္ ထပ္ခ်လုိက္တဲ့ သ ေဘာ၊ ေပါင္း ၁၅ ႏွစ္ ေထာင္က် ခံရတဲ့ သေဘာ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြနဲ႔ ေထာင္အာဏာ ပို္င္ လည္း ဆက္ဆံေရး အဖုအထစ္ျဖစ္တယ္၊ တဘက္က ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား မရွိဘူး ေျပာေနေပမယ့္ ေထာင္လက္စြဲ ဥပေဒပါ ခံစားခြင့္ေတြကို သက္သက္ ျဖတ္ေတာက္ခံရတယ္၊ ဒါဟာ အဆုိးဆံုး အခ်က္ပါဘဲ။

ေနာက္တခုုက ဒီဘက္ေခတ္ အက်ဥ္းေထာင္ေတြရဲ႕ အေျခအေန၊ ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈေတြကို က်ေနာ္တုိ႔က အသိအမွတ္ျပဳ ေျပာေနဆဲမွာ အက်ဥ္းသားရဲ႕ ခံစားပိုင္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေထာင္တြင္းျပစ္မႈမရွိဘဲ ျဖတ္ေတာက္တာ၊ ဒါ အဆုိးဆံုး အေျခ အေန ပါ။ ေနာက္တခုကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ဒီတေခါက္က်ေတာ့မွ နယ္စြန္နယ္ဖ်ား ရပ္ေ၀း ေထာင္ေတြ အသီးသီးကုိ ပို႔တဲ့ ကိစၥ၊ အဲဒါက မိသားစု ဆက္သြယ္ႏုိင္တဲ့ အေျခအေန၊ ေထာင္၀င္စာ မေတြ႔ႏုိင္တဲ့ အေျခအေန မရွိေအာင္ကို တမင္ ဖန္တီးလုိက္သလုိျဖစ္သြား ပါတယ္။

ေထာင္ထဲမွာေနတဲ့ အက်ဥ္းသား တေယာက္အတြက္ ၁၄ ရက္ တႀကိမ္ ေထာင္၀င္စာဟာ သူ႔ရဲ႕ စား၀တ္ေနေရး ေျဖရွင္းမႈ တခုတည္း သာမကဘဲနဲ႔ စိတ္ထြက္ေပါက္လည္းျဖစ္ပါတယ္။ မိသားစုနဲ႔ေတြ႔ဆံုေနရတယ္၊ ေတြ႔ခြင့္ရတယ္၊ ေထာင္၀င္စာ ထြက္ ေတြ႔ရတယ္ ဆုိတာဟာ သူ႔အေနနဲ႔ ၁၄ ရက္ၾကာ ကာလ ပတ္လံုး မြမ္းက်ပ္ေနတာေတြဟာ တခ်က္တခ်က္မွာ သူ႔အေနနဲ႔ ထြက္ ေပါက္အေနနဲ႔ ရတယ္။ ဥပမာ က်ေနာ္ ဆုိရင္ မုိင္းဆတ္မွာ ၃ ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ ေနလုိက္ရတာပါ။ က်ေနာ့္မိသားစုက ေထာင္၀င္ စာ ၃ ေခါက္ပဲ လာႏုိင္တယ္။ ဒါေတာင္မွ က်ေနာ့္လုိမဟုတ္ဘဲ လံုး၀ မလာႏုိင္တဲ့သူေတြလည္း ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီအေျခ အေနေတြဟာ ရည္ရြယ္သည္ျဖစ္ေစ၊ မရည္ရြယ္သည္ျဖစ္ေစ၊ ေထာင္က်အက်ဥ္းသား တေယာက္ကို စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရ ညႇဥ္း ပမ္း ႏွိပ္စက္တဲ့သေဘာ၊ ဒါဟာ ဒီဘက္ေခတ္မွာ အက်ဥ္းေထာင္ အေျခအေနေတြ၊ ခုနက ရုပ္ပို္င္းဆုိင္ရာ တုိးတက္ေနတဲ့ တခ်ိန္ တည္းမွာပဲ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ညႇဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္တဲ့သေဘာေတြ ရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီဟာေတြဟာလည္း ေထာင္တြင္း ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ ျခင္း မရွိဘဲနဲ႔ ေထာင္၀င္စာ မလာႏုိင္ေအာင္၊ ေထာင္၀င္စာ ပိတ္တဲ့ ျပစ္ဒဏ္သေဘာ ျဖစ္ေနတယ္။ ေလွ်ာ့ရက္ (ကြာ) ျဖတ္တဲ့ သေဘာလဲ ရွိေနတယ္။ အဲဒီလုိ ခံစားခ့ဲရပါတယ္။

ေမး။ ။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ အပုိင္းကေရာ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ ေထာင္က်မဟုတ္တဲ့ သာမန္ျပည္သူလူထုမွာေတာင္မွ စရိတ္မွ်ေပး က်န္းမာေရးဆုိၿပီးေတာ့ စားရိတ္ အကုန္ ေပးေနရတဲ့ အခ်ိန္မွာ အက်ဥ္းက်ေနရတဲ့ အက်ဥ္းသား တေယာက္အေနနဲ႔ကေတာ့ ပိုဆုိးတာေပါ့ဗ်ာ။ အထူးသျဖင့္ နယ္စြန္နယ္ဖ်ား ၿမိဳ႕ငယ္ ေလးေတြမွာ ဆုိတာက ၿမိဳ႕ခံျပည္သူလူထုေတာင္မွ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ျပည့္ျပည့္၀၀ မရွိပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ X’ ray စက္လုိမ်ိဳး၊ တျခား မ်က္ေစ့တုိ႔၊ သြားတုိ႔ ဆရာ၀န္မ်ိဳးဆုိတာက မရွိၾကဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေထာင္လုိ ေနရာမ်ိဳးမွာကေတာ့ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ေထာင္ဆရာ၀န္ေတာင္ မရွိဘူး။ ေဆးမႉးအဆင့္ပဲ ရွိတာဆုိေတာ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈက အဆင့္မမီဘူး။ သာမန္ ရာသီအလုိက္ျဖစ္တဲ့ ဖ်ားနာတာေလာက္က ေဆး ေဆာင္ထားလုိ႔ရတယ္။ တကယ့္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါမ်ိဳးဆုိရင္ေတာ့ ေဆးကုသဖုိ႔ အခက္အခဲက ေတာ္ေတာ့္ကို ႀကီးပါတယ္။

ေမး။ ။ အက်ဥ္းေထာင္ထဲက အက်ဥ္းသားတုိင္းရဲ႕ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏုိင္ငံေတာ္ကို ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ နံပါတ္ ၁ အခ်က္က ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြဟာ သူတုိ႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး ေဆာင္ရြက္မႈေၾကာင့္ ျပစ္ဒဏ္က် မခံသင့္ဘဲနဲ႔ ခံေနၾကရတဲ့ သူေတြျဖစ္တယ္။ အဲဒီၾကားထဲမွာမွ အျပင္မွာ သူ႔မိသားစုနဲ႔ သူ႔ရဲ႕က်န္းမာေရးကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ကာကြယ္ထိမ္း သိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ကုသႏုိင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းကို ဆံုးရႈံးၿပီးေတာ့ အထဲမွာ ခုနေျပာတဲ့ ခ်ိဳ႕ခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ ေနရတဲ့ အေျခအေနဟာ ေတာ္ ေတာ့္ကို မျဖစ္သင့္တဲ့ အေျခအေနပါ။ ႏုိင္ငံေတာ္ အေနနဲ႔ ဖိဖိစီးစီး တာ၀န္ယူေပးသင့္တဲ့ အေျခအေနလုိ႔ ျမင္ပါတယ္။

ေမး။ ။ အက်ဥ္းေထာင္ေတြရဲ႕ အေျခအေန တခုလံုးၿခံဳမိေအာင္ က်န္းမာေရးကအစ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဆက္ဆံေရးေတြ အထိေကာင္းဖို႔ ဘယ္အရာေတြေပၚမွာ မူတည္မလဲ။

ေျဖ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာေတာ့ ေထာင္ ၁ ေထာင္နဲ႔ တေထာင္ဟာ တေျပးညီ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး မဟုတ္ ပါဘူး။ သက္ ဆုိင္ရာနယ္ေျမ ေဒသခံ၊ ေနာက္တခါ ေထာင္နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ SB ရဲသတင္းတပ္ဖြဲ႔ စသျဖင့္ ေတြေပၚလည္း မူ တည္တယ္။ ဥပမာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားကို ေထာင္အျပင္ကို လုိအပ္လုိ႔ ထုတ္မယ္ဆုိရင္ ေတာင္မွ ေဒသခံ လူ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ အာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ သေဘာထားနဲ႔လည္း အမ်ားႀကီး ပတ္သက္ပါတယ္။ သူတုိ႔က တကယ့္ကို အေလး အနက္ထားၿပီးေတာ့ ေဆာင္ ရြက္ရင္ ေဆာင္ရြက္သေလာက္ ေဆး၀ါးကုသမႈကအစ ေကာင္းၿပီး ေတာ့ ဒီလူပုဂၢိဳလ္ေတြက စိတ္မပါဘဲ စိတ္မ၀င္ စားတဲ့ အခါ မ်ိဳး၊ ၿပီးစလြယ္လုပ္တဲ့ အခါမ်ိဳးမွာဆုိရင္ေတာ့ ပိုဆုိးပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ဥပေဒ တရပ္ အခိုင္အမာ ျပဌာန္းထားျခင္း မရွိတာပါ ဘဲ။ ဥပေဒဆုိတာမွာ ဘယ္ဟာက လုိက္နာရမယ့္ တာ၀န္၊ ဘယ္ဟာက ရပိုင္ခြင့္စသျဖင့္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားကို အသိအမွတ္ ျပဳတဲ့ ဥပေဒ တရပ္တကယ့္ကိုလုိအပ္ေန တယ္။

Ref: ဧရာ၀တီ