ျမန္မာျပည္မွာ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီဖဲြ႔မည္

14 ေမ 2012
မနႏၵာခ်မ္း

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ရွိေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္ၿပီး Press Council တရပ္ကုိ ဖဲြ႔စည္း သြားမယ္လုိ႔ ျမန္မာ အစုိးရ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးက ေျပာ လုိက္ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္း မွာပဲ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ေပးလာေနတယ္ ဆုိေပမဲ့လည္း ပိတ္ပင္ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္ လုိ႔လည္း စာနယ္ဇင္း အသုိင္းအ၀ုိင္းက ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ဆက္သြယ္ စုံစမ္းထားတဲ့ မနႏၵာခ်မ္းက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္းကေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ Press Council ဖြဲ႔စည္း မယ့္ အေၾကာင္းကို Myanmar Journalist Network (MJN) နဲ႔ Myanmar Journalist Union (MJU) အဖြဲ႔ေတြက သတင္းေထာက္တခ်ိဳ႕ကို ေခၚယူၿပီး ဒီကေန႔ တနလၤာေန႔မွာ ေျပာဆုိခဲ့တာ ပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ပိုမိုရွိလာေစဖို႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္တရပ္အေနနဲ႔ အခုလို ဖြဲ႔စည္းဖို႔ ႀကိဳးပမ္း တာျဖစ္တယ္လို႔လည္း ၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္ဆန္းက ေျပာဆိုခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ထုတ္ေ၀ခြင့္ ရရွိေနတဲ့ ၀တၳဳေတြကိုလည္း မနက္ျဖန္ကစလို႔ စာေပစိစစ္ေရး တင္ စရာမလိုဘဲ ထုတ္ေ၀ခြင့္ ျပဳေတာ့မွာျဖစ္တယ္လို႔လည္း ၀န္ႀကီးဦးေက်ာ္ဆန္းက သတင္းေထာက္ေတြ ကို ေျပာဆိုခဲ့တဲ့ အေၾကာင္း ျပည္တြင္း သတင္း ေထာက္တဦးက ဗြီအိုေအကို အခုလို ေျပာျပပါတယ္။

"မနက္ျဖန္ကစၿပီးေတာ့ ဝတၳဳေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ထုတ္/တင္စနစ္နဲ႔ေဆာင္ရြက္ေတာ့မယ္ လို႔ ေျပာသြားတာပါ။ အခုဆိုရင္ ဘာသာေရးနဲ႔ သတင္းေတြပဲ တင္/ထုတ္ က်န္ေတာ့မယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒါေတြကလည္း Press Council ဖဲြ႔ၿပီးတာနဲ႔ ထုတ္/တင္စနစ္ အကုန္ျဖစ္သြားမယ္ေပါ့။ အဲဒီအတြက္ Press Council ဖဲြ႔ဖို႔ကို သတင္းမီဒီယာထဲမွာ လုပ္ကိုင္ေနတဲ ျပည္သူေတြအားလံုးက ဝိုင္းၿပီးေတာ့ ကူညီပံ့ပိုးေပးဖို႔ ေျပာသြားတာပါ။ အဲဒီ Press Council ဖဲြ႔စည္းဖို႔ကိုေတာ့ ဂၽြန္လထဲမွာ သမၼတႀကီးက လက္မွတ္ထုိးၿပီးခြင့္ျပဳမိန္႔ေပးမွာေပါ့ေနာ္။ အဲဒီက်ရင္ စၿပီးေတာ့ ဖဲြ႔ရမယ္။"

ဒီလို Press Council ဆိုတာမ်ိဳး ရွိလာၿပီဆုိရင္ေတာ့ ျမန္မာသတင္းမီဒီယာေလာကအတြက္ အရင္ကထက္ ပိုၿပီး လြတ္လပ္မႈေတြ ရရွိႏုိင္လာႏုိင္တယ္လို႔ အဲ့ဒီ သတင္းေထာက္က သံုးသပ္ပါတယ္။

"တခ်ဳိ႕သတင္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတာ့ ေရးလို႔ရလာမွာပါ။ ေရးလို႔မရတဲ့ သတင္းေတြေပါ့။ အရင္တုန္းက ဆိုရင္ source ကိုေဖာ္ျပေပးပါဆိုတာမ်ဳိးေတြ ရွိတယ္ေလ။ ဂ်ာနယ္ထဲမွာ မေဖာ္ျပရင္လည္းရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီသတင္းကို ဘယ္သူက ေျပာပါတယ္ဆိုတာ သူတို႔ကိုေတာ့ ေပးရတယ္ေလ။ ျပႆနာ အရမ္း ရွိတယ္။ ဒီသတင္းက ဘယ္သူ႔ဆီကရတယ္ဆိုတာကို reference ကုိ သူတို႔က လွမ္းေတာင္းတယ္။ ဂ်ာနယ္ထဲမွာထည့္စရာေတာ့ မလိုဘူး။ ေနာက္ သတင္းကမွန္ေနရဲ႕သားနဲ႔ အျဖဳတ္ခံရတာမ်ဳိးေတြလည္း နည္းနည္းက်န္ေနေသးတယ္။ အဲဒါေလးေတြေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ေရးလို႔ရလာႏုိင္တာေပါ့။ အဲလိုေရးလို႔ ရလာတာနဲ႔အမွ် တာဝန္ယူမႈေတြကလည္း ထပ္ၿပီးေတာ့ တုိးလာမွာပဲေလ။ "

ဒါ့အျပင္ လက္ရွိမွာလည္း ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္ ညႊန္းေတြနဲ႔ အညီျဖစ္ေအာင္ သတင္းမီဒီယာဥပေဒကို ျပည္ တြင္း သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ UNESCO ကုလ သမဂၢရဲ႕ ပညာေရး၊ သိပၸံနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာအဖြဲ႔က ပညာရွင္ေတြနဲ႔ စုေပါင္းေရးဆြဲ ခဲ့ၿပီး - ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္႐ံုးကို တင္ျပထားတယ္လို႔လည္း သိရပါ တယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အစိုးရက သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ရွိလာေအာင္ အခုလို ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေနေပမဲ့ လို႔လည္း ပိတ္ပင္ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြကေတာ့ ရွိေနဆဲပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ တပတ္ကပဲ First Weekly ဂ်ာနယ္ ကေန အခန္းဆက္ ဆက္တိုက္ ထုတ္ေ၀လာခဲ့တဲ့ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ တဦး ျဖစ္တဲ့ ကိုဂ်င္မီရဲ႕ က်ေနာ္နဲ႔ ႏုိင္ငံေရးဆိုတဲ့ေဆာင္းပါး ဆက္လက္ ထုတ္ေ၀ခြင့္ မရရွိခဲ့ပါဘူး။ အခန္းဆက္ ၁၀ ပိုင္းဆက္တိုက္ ထုတ္ေ၀ႏုိင္ခဲ့ၿပီး မွ အပိုင္း ၁၁ နဲ႔ ၁၂ ကို ထုတ္ေ၀ခြင့္ မျပဳခဲ့တာျဖစ္တယ္လို႔ ကိုဂ်င္မီက ဗြီအိုေအကို ေျပာျပပါတယ္။

"အခုက ညႊန္မႉး level (အဆင့္) အထိကို ဘာအေၾကာင္းျပခ်က္မွလည္း သူတို႔က မေပးဘူးေလ။ မေပးေတာ့သက္ဆုိင္ရာ ဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ေတြ ကလည္း ေမးတယ္ေလ။ ေမးေတာ့လည္း သူတို႔က အေၾကာင္းျပခ်က္မေပးဘူး။ မေပးေတာ့ က်ေနာ္ကိုယ္တုိင္ ေမးရတဲ့အေျခအေနကို ေရာက္လာေတာ့ တာပဲ။ က်ေနာ္ ညႊန္ခ်ဳပ္ကို ေမးၾကည့္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ၊ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ၊ ဘာေၾကာင့္ထည့္ခြင့္ မျပဳတာလဲဆိုတာ ဂ်ာနယ္အယ္ဒီတာေတြကို- ေမးၾကည့္ ေတာ့လည္း သူတို႔က အတိအက် အေျဖမေပးထားဘူးတဲ့။ ဒါေၾကာင့္ ေကာင္းၿပီ-ဒါဆိုရင္ က်ေနာ္ကိုယ္တုိင္ သြားေတြ႔မယ္လို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ ဒုတိယအႀကိမ္ ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္နဲ႔ ေတြ႔ဖို႔ ျဖစ္လာတာပဲ။ က်ေနာ့ဘက္က တင္ျပထားတာေတာ့ က်ေနာ့္ အေတြ႔အႀကံဳေတြနဲ႔ ေရးၿပီးေတာ့ တင္ျပထားတာပဲ။ အစိုးရရဲ႕ မူဝါဒ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း က်ေနာ့္ဘက္ကေန ေဝဖန္တာကေတာ့ ဘာမွ တစ္ခုမွမရွိဘူး"

ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ အတိုင္းအတာကို အမ်ားသိရွိေအာင္ အစိုးရ အေနနဲ႔ ခ်ျပဖို႔ လိုအပ္လာၿပီလို႔ ကိုဂ်င္မီက အခုလို ဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။

"အစိုးရ testy၊ အစိုးရ test ဆိုတာ မူဝါဒပိုင္းဆုိင္ရာမွာ တခုၿပီးတခု အားနည္းခ်က္ေတြရွိလာေနၿပီဆိုရင္ ဒါကုိ က်ေနာ္တုိ႔ ျပန္ဆန္းစစ္ရေတာ့မယ္ေလ။ Freedom of Press ကို ဘယ္လုိပံုစံနဲ႔ေပးသလဲ။ ဘယ္လုိ အေနအထားမ်ဳိးေတြျဖစ္ေနသလဲဆုိတာကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိဖို႔လိုလာၿပီ။ အဲဒီေတာ့ Freedom of Press နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အစိုးရရဲ႕ မူဝါဒကုိ က်ေနာ္တို႔ တိတိက်က်သိဖို႔ေတာ့ လိုလာၿပီ။ အဲဒါကိုလည္းအတိအက် ေဖာ္ျပဖို႔လုိလာၿပီ။ Freedom of Press ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာကို ျပဌာန္းေပးဖို႔ လိုလာၿပီဆိုတာကိုေပ့ါ။"

၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္တဲ့ ကိုဂ်င္မီ ေျပာျပခဲ့တာပါ။ ဒီ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ World Press Freedom ႏိုင္ငံတကာ သတင္းလြတ္လပ္ ခြင့္ေန႔ မွာ Freedom House အဖဲြ႔ႀကီးကေန ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမွာေတာ့ - ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အတြင္း သိသာထင္ရွားတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္လာ တာနဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ အရင္ကထက္ တိုးတက္လာတာကို ေတြ႔ခဲ့ ရတယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အဆိုးဆံုး အေျခအေန အမွတ္ ၁၀၀ မွာ အရင္ ၉၄ မွတ္ရေနရာ ကေန ဒီ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာ ၈၅ မွတ္အထိ ေလွ်ာ့က်ၿပီး အေျခအေန တိုးတက္လာ တာကို အသိအမွတ္ျပဳခံရတာျဖစ္ပါတယ္ရွင္။

Ref: ဗြီအုိေအ