စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈ ႐ုပ္သိမ္းျခင္းကို ျမန္မာ့အေရးလႈပ္ရွားသူမ်ား စိုးရိမ္

ကိုသားညြန္႔ဦး
ၾကာသပေတး, 17 ေမ 2012

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကေန ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမလုပ္ဖို႔ ပိတ္ပင္ တားျမစ္ခ်က္ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းလိုက္တဲ့ အေပၚမွာ အေမရိကန္အေျခစိုက္ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားသူေတြ ကေတာ့ စိုးရိမ္မႈေတြ ရိွေနၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ အခိုင္အမာ မရိွေသးဘူး၊ လူ႔အခြင့္အေရးအရ စိုးရိမ္စရာေတြ ရိွေနဆဲပဲလို႔ သူတို႔က ျမင္ပါတယ္။ ျမန္မာ့အေရး တတ္ႂကြတဲ့ အထက္ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြကေတာ့ ဒီ ေၾကညာခ်က္ကို ႀကိဳဆိုၿပီး ဒါဟာ ယာယီ ႐ုပ္သိမ္းထားတဲ့ သေဘာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုေနပါတယ္။ ဒီအျမင္ေတြကိုေတာ့ ကိုသားညြန္႔ဦးက စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏို္င္ငံအေပၚမွာ ေငြေၾကး၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ သစ္ေတြ မလုပ္ဖို႔ ပိတ္ပင္တားျမစ္ ခ်က္ကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးလိုက္တယ္လို႔ အေမရိကန္ သမၼတ ဘရက္ခ္ အိုဘားမားကလည္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ခဲ့ၿပီး ဒါဟာ အေမရိကန္- ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးရဲ႕ အခမ္း က႑သစ္ ကို စတင္လိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ သမၼတ အိုဘားမားက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏို္င္ငံဘက္က အျပဳ သေဘာေဆာင္ တိုးတက္မႈေတြကို ျပန္လည္တုံ႔ျပန္မယ္လို႔ ကတိျပဳထားတဲ့ အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ ခ်က္ျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ကိစၥေတြမွာ ကုန္သြယ္စီးပြား လုပ္ေဆာင္မယ့္ကိစၥကိုေတာ့ ႁခြင္းခ်က္ အေနနဲ႔ ဆက္ၿပီး တားျမစ္ ထားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုလို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု က ျမန္မာအေပၚ အေရးယူမႈေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးလိုက္တဲ့အေပၚမွာ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားသူေတြ ကေတာ့ ဒါဟာ အျပဳသေဘာထက္ အဆိုးဘက္ကို ေရာက္သြားမွာ စိုးရိမ္မႈေတြ ရိွေနပါတယ္။ USCB အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေျခစိုက္ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားမႈအဖဲြ႔ အမႈေဆာင္ ညြန္ၾကားေရးမႉး ဦးေအာင္ဒင္ကေတာ့ အခုလို အေရးယူမႈေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးတဲ့ ကိစၥကို လက္မခံပါဘူး။

"က်ေနာ္ကေတာ့ ဒီကိစၥအေပၚမွာ အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ကလင္တန္ ဧၿပီလ ၄ ရက္ေန႔က ႐ုပ္သိမ္း လုိက္ကတည္းက က်ေနာ္တို႔က ကန္႔ကြက္ေနတာပါ။ လက္ရွိ အေျခအေနမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြက ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ မလွည့္ဘူးလို႔ စိတ္ခ်ရတဲ့ အေနအထားမွာ မရွိသလို ေရွ႕ကိုဆက္ၿပီး တိုးတက္ေလ မလားဆိုတာ ကိုလည္း ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ အျပည့္အဝ မရွိေသးတဲ့ အခ်ိန္ - ေနာက္ၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီးေတာ့ အက်ဥ္းက်ေနေသး တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ဘက္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ စစ္ပဲြေတြကလည္း မၿပီးဆံုးေသးတဲ့ အျပင္ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္ ႀကီးမားေနေသးတယ္။ ေနာက္တခါ လူထု ခံစားေနရတဲ့ စီးပြားေရးဒုကၡေတြ၊ လူမႈေရးဒုကၡေတြ ပိုၿပီး ျမင့္မားေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အခုလိုမ်ဳိး အေမရိကန္ အစိုးရက စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈကို အတုိင္းအတာ တခုအထိ ဖြင့္ေပးလိုက္တဲ့ဟာျဖင့္ ဗမာ အစိုးရနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕အေပါင္းအပါ စီးပြားေရး သမားေတြသာ အက်ဳိးစီးပြားျဖစ္မယ့္ ကိစၥလုိ႔ က်ေနာ္တို႔က ျမင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဗမာအစိုးရနဲ႔ လက္ရွိ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုေတြၾကားမွာ ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြေတြကိုလည္း တစံုတရာ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္မယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔က ျမင္ပါတယ္။"

ေမး။ ။ "ဟုတ္ကဲ့။ ဒါေပမယ့္ အေမရိကန္ အာဏာပိုင္ေတြေျပာတာက ျမန္မာႏိုင္ငံ ထဲမွာ တခုခု ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ သြားတာပဲျဖစ္ျဖစ္- တခုခုျဖစ္လို႔ ရွိရင္ အခ်ိန္မေရြး ျပန္ၿပီး အေရးယူႏုိင္တဲ့ အေနအထား ရွိတယ္လို႔ေတာ့ ေျပာပါတယ္ခင္ဗ်။"

"အဲဒါကလည္းဗ်ာ၊ တကယ့္လက္ေတြ႔မွာ သိပ္မလြယ္လွပါဘူး။ နမူနာတခုၾကည့္ဗ်ာ- ၁၉၉၇ ခုႏွစ္မွာ သမၼတကလင္တန္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ပိတ္ဆို႔တာကို ဥပေဒျပဌာန္းတဲ့အခါက်ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ ထဲမွာ ေရာက္ေနၿပီးျဖစ္တဲ့ ယူႏိုကယ္လ္ကို သူတို႔ ျပန္လႊတ္လို႔ မရဘူး။ ေရာက္ရွိပီးသား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ ကို ကင္းလြတ္ခြင့္ေပးၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အသစ္ေတြကိုသာ ပိတ္ပင္ဟန္႔တားတာကို။ ဒါေၾကာင့္ ဝင္တဲ့ေနရာမွာလည္း သူတုိ႔က အဓိက-က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာရွိတဲ့ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔တို႔၊ ေရနံတို႔၊ တြင္းထြက္ပစၥည္း အစရွိတဲ့ တိုင္းျပည္ရဲ႕ သယံဇာတပစၥည္းေတြကို ထုတ္လုပ္တဲ့လုပ္ငန္းေတြမွာ ပိုၿပီး စိတ္ဝင္စားၾကတာကိုး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီလို လုပ္ငန္းေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈလုပ္ငန္းေတြ ဝင္ေရာက္လာၿပီ ဆိုရင္ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ျပန္ထြက္ၾကစို႔ - ေျပာတဲ့အခါမွာ အဲဒီ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးေတြက လက္ခံမွာ မဟုတ္ၾကဘူးေလ။"

အေမရိကန္အေျခစိုက္ Human Rights Watch လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကပ္မႈအဖဲြ႔ ၀ါရွင္တန္႐ံုး ညြန္ၾကားေရးမႉး Tom Malinowski ကေတာ့ အေရးယူမႈေတြ ႐ုပ္ဖို႔ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးရဲ႕ ဒီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ဟာ မွ်တမႈရိွတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း အခ်ိဳ႕လုပ္ငန္းေတြ ၀င္ေရာက္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ျပဳ ဖို႔ေတာ့ ေစာလြန္းေသးတယ္လို႔ သူက ယူဆပါတယ္။

“အေျခခံအရေျပာရရင္ေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဒီေန႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္ဟာ မွ်မွ်တတရိွတယ္လို႔ ယူဆပါ တယ္။ အခုအခ်ိန္ အထိ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြအတြက္ ဆုလာဘ္ေကာင္းေပးလိုက္ တာ ျဖစ္သလို တဘက္မွာလည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ဆန္႔က်င္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ အေပၚ အေရးယူထား တာေတြကိုေတာ့ ဆက္ၿပီး ထားရိွဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ဘယ္လို အေကာင္အထည္ေဖာ္မလဲဆိုတာကိုေတာ့ အေသးစိတ္ ေၾကညာတာ မရိွေသးပါဘူး။ ဥပမာ ဆိုရရင္ အေမရိကန္က စြမ္းအင္ကုမၸဏီေတြကို ျမန္မာစစ္တပ္ အတြက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ၀င္ေငြေကာင္းေကာင္း ရွာေပးေနတဲ့ ျမန္မာေရနံနဲ႔သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းနဲ႔ ပူးတဲြ လုပ္ကိုင္ဖို႔ ခြင့့္ျပဳ ထားသလားဆိုတာ မသိရပါဘူး။ ျမန္မာေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ကရတဲ့ ၀င္ေငြဟာ စစ္တပ္အတြက္ မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာလူထုအတြက္ အက်ိဳးရိွေစမယ္ ဆိုတာ မေသခ်ာမခ်င္း ဒီလုပ္ငန္းမ်ိဳးေတြ ခြင့္ျပဳဖို႔ ေစာလြန္းမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။”

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ က်င့္၀တ္ သိကၡာနဲ႔ ညီညြတ္ၿပီး ျမန္မာလူ႔အဖဲြ႔အစည္း အတြက္ အက်ိဳးရိွေစရမယ္လို႔ေတာ့ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးကလင္တန္က ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံ အမ်ားစုက ျမန္မာ ႏိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆို႔အေရးယူ ထားတာေတြဟာ အခုဆိုရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကပါ ႐ုပ္သိမ္း လိုက္တာေၾကာင့္ ျမန္မာအေပၚ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈေတြ မရိွေတာ့ဘူးလို႔ ယူဆရမွာပါ။

ျမန္မာႏို္င္ငံဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့နွစ္ေတြအတြင္း ဖံြၿဖိဳးမႈနိမ့္က်ခဲ့တာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး၊ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈဟာ ျမန္မာလူထုကိုပဲ ထိခိုက္ေစတယ္လို႔ ေ၀ဖန္မႈေတြကလည္း ရိွခဲ့ပါတယ္။ လူ႔ေဘာင္သစ္ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ဥကၠဌ ဦးေအာင္မိုးေဇာ္ကေတာ့ အခုလို ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ စီးပြားေရးအရ ဒဏ္ခတ္မႈေတြေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး ဒါဟာ သက္ေရာက္မႈရိွခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

"က်ေနာ့္အယူအဆကေတာ့ ထိေရာက္ခဲ့တယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ အခုလို ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာတာကို က ႏုိင္ငံတကာရဲ႕လႊမ္းမိုးမႈ၊ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕အခန္းက႑ အမ်ားႀကီး ႀကီးတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ ဖိအားေပးမႈ၊ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕လႊမ္းမိုးမႈကို က်ေနာ္တုိ႔ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြ ကိုယ္ႏႈိက္ကပင္ ခုခံႏုိင္ဖို႔ တခ်ိဳ႕အေျခအေနမွာ ေတာ္ေတာ္ခက္တဲ့ အေနအထားရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔တုိင္းျပည္ ေျပာင္းလဲလို႔၊ က်ေနာ္တို႔တုိင္းျပည္ အေျပာင္းအလဲမွာ သူတို႔က ပူးေပါင္းလာတယ္ဆိုတာထက္ နဂိုရ္ကတည္းက သူတို႔ရဲ႕ အာဂ်င္နာ (agena) က က်ေနာ္တို႔တုိင္းျပည္ကို အခုလို လမ္းေၾကာင္းမ်ဳိး တခုခု တြန္းပို႔တဲ့ အေနမ်ဳိးရွိတယ္လို႔ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ယူဆတယ္။"

Tom Malinowski ကေတာ့ အခုလို ႏွစ္ဖက္ဆက္ဆံေရးေတြ တိုးတက္လာေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ပံုမွန္ဆက္ဆံေရးအဆင့္ေတာ့ မေရာက္ႏုိင္ေသးဘူးလို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။

“ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စိုးရိမ္မႈေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ရိွေနရဆဲ ပါ။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ရာနဲ႔ခ်ီ အက်ဥ္းေထာင္ေတြထဲ ရိွေနတုန္းပါ။ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေဒသေတြ မွာ စစ္တပ္က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကလည္း ရိွေနဆဲပါ။ ဒီလို ျပႆနာေတြ မေျဖရွင္းႏိုင္ေသး သေရြ႔ေတာ့ အေမရိကန္-ျမန္မာဆက္ဆံေရးက ပံုမွန္ေတာ့ ျဖစ္မလာႏိုင္ေသးပါဘူး။”

ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးကလင္တန္ဒီေန႔ ေျပာတဲ့အထဲမွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ လုပ္စရာေတြက်န္ေနေသးၿပီး တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုေဒသက အေျခအေနေတြ အထူးသျဖင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အတြက္ စိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာသြားပါတယ္။

ၾသဇာႀကီးတဲ့ ရီပတ္ပလီကဲန္ ေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္သူ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ မက္ကိန္းနဲ႔ အထက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ မက္ေကာနယ္တို႔ကလည္း အခုလို အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာအေပၚ အေရးယူ မႈေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးလိုက္တာကို ႀကိဳဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒါပေမယ့္လည္း ဒါဟာ အေရးယူမႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းတာမဟုတ္ပဲ ႁခြင္းခ်က္နဲ႔ ယာယီဆိုင္းငံ့တာျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အစိုးရပိုင္းရဲ႕လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ အေရးယူမႈေတြကို ယာယီေလွ်ာ့ေပးလိုက္ေပမယ့္ အေရးယူမႈေတြကို ဥပေဒအရ ဒီတိုင္း ဆက္ထားသင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ အေရးယူမႈေတြကို ေလွ်ာ့ေပးဖို႔ကေတာ့ ျမန္မာ အစိုးရဘက္က လုပ္ရပ္အေပၚမွာတည္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ သူတို႔အေနနဲ႔ကေတာ့ ျမန္မာအေန နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီယားနဲ႔ စစ္ဘက္ဆက္ဆံေရး ျဖတ္ေတာက္ဖို႔၊ က်န္ေနတဲ့ နို္င္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ဖို႔၊ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ အျခားတိုင္းရင္းသားေဒသေတြက အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို အဆံုးသတ္ဖို႔ နဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းေတြ ဆက္ျဖစ္ေစဖို႔ တြန္းအားေပးသြားမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အေရးယူမႈေတြကို ႐ုပ္သိမ္းဖို႔ တေလွ်ာက္လံုးတိုက္တြန္းေနတဲ့ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ဂ်င္၀က္ကတာ့ အခု အေရးယူမႈေလွ်ာ့ေပါ့ေပးတာ ကို ေက်နပ္ အားရမိေပမယ့္ အေမရိကန္ဘက္က ဒီထက္ပိုၿပီး ျမန္္မာ အစိုးရအေပၚ တုံ႔ျပန္အားေပးသြားဖို႔ မူ၀ါဒေတြ ခ်မွတ္ဖို႔ တိုက္တြန္းသြားပါတယ္။


Ref: VOA News