၂၀၀၈ ခုႏွစ္၏ အေရးပါသူမ်ား (၂)

ေမာင္စူးစမ္းႏွင့္ သခင္တင္ျမ

ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အယူအဆကြဲျပားမႈ၊ တိုက္ပြဲ ျပင္းထန္ေသာ ကာလမ်ားတြင္ တဘ၀စာ ႏွစ္ျမဳပ္ ျဖတ္သန္း ခဲ့မႈတုိ႔က ေမာင္စူးစမ္းႏွင့္ သခင္တင္ျမကို လက္ေတြ႔ဆန္သူမ်ားအျဖစ္သို႔ တြန္းပို႔ေပးခဲ့ဟန္ရွိသည္။ အသက္ ၈၀ ေက်ာ္ၾကၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ႏွစ္ဦးလုံးက လတ္တေလာ ျဖစ္ထြန္းမႈမ်ားအေပၚ ထက္ထက္သန္သန္ ေလ့ လာေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးစလံုးသည္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအတြင္း ႏိုင္ငံေရးအေရာင္ တခုၿပီးတခု ေျပာင္းလဲခဲ့သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ လာမည့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲသို႔ ဦးတည္ေနေသာ စစ္အစိုးရ၏ လမ္းျပ ေျမပံုသာလွ်င္ လက္ေတြ႔က်ေသာ နည္းလမ္းတခုအျဖစ္ ရႈျမင္ကာ ပူးေပါင္းပါ၀င္သင့္သည္ဟု ေကာက္ခ်က္ ခ်ထားၾကသူမ်ားလည္း ျဖစ္သည္။

ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးေရးသည္ အဆင္တန္ဆာျဖစ္ၿပီး အႏွစ္သာရမဟုတ္ဟု ေျပာဆိုေသာ
စာေရးဆရာ ေမာင္စူးစမ္း (သ႐ုပ္ေဖာ္ပန္းခ်ီ - ဧရာဝတီ)

ရန္ကုန္ထုတ္ အပတ္စဥ္ဂ်ာနယ္မ်ားပါ သံုးသပ္ခ်က္ေဆာင္းပါးမ်ားတြင္ လာမည့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ ေရွ႕ဆက္လွမ္းရန္အတြက္ လက္ေတြ႔က်ေသာ တခုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္သည္ဟု ေမာင္စူးစမ္းက ေျပာ ခဲ့သည္။ လူထုအၾကားတြင္ အျခားအစားထိုးနည္းလမ္းမ်ား ခ်ျပေနျခင္းသည္ အခ်ိန္ကုန္ လူပင္ပန္းသာ ျဖစ္ မည္ဟု သူက အၾကံျပဳ တိုက္တြန္းခဲ့သည္။ "ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးေရးသည္ တန္ဆာဆင္မႈသာ ျဖစ္သည္။ အႏွစ္ သာရမဟုတ္" ဟု သူက ေရးသားခဲ့သည္။

ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗကပ) အဖြဲ႔၀င္ေဟာင္းတဦးျဖစ္သူ၊ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကုိ ကုိယ္စားျပဳ ၿပီး ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသူတဦးက စစ္ အစိုးရကို ေျဗာင္က်က် ေထာက္ခံလိုက္သည့္အတြက္ အံ့အားသင့္ၾကရသည္။ အင္တာနက္ ဘေလာ့ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ေမာင္စူးစမ္းကုိ တိုက္ခိုက္ေ၀ဖန္မႈမ်ား ေပၚထြက္လာသည္။ ေမာင္စူးစမ္း နာနာက်င္က်င္ ျဖစ္သြားၿပီး " ဘေလာ့ဂါ၏ ဗီဇစိတ္"ဟု ျပန္လည္ေရးသား ေခ်ပခဲ့သည္။

သံုးသပ္ခ်က္ေဆာင္းပါးမ်ားေရးေနသူ ၀ါရင့္စာေရးဆရာေမာင္စူးစမ္းက သူ႔အေပၚ ေ၀ဖန္သူမ်ားကို မရိုး မသား စကားလံုးမ်ား၊ အေျခအျမစ္မဲ့ စြပ္စြဲခ်က္မ်ား၊ အေလာတႀကီး ေကာက္ခ်က္ခ်ျခင္းမ်ား၊ ၿခိမ္းေျခာက္ ျခင္းမ်ား ျပဳေနမည့္အစား "ပညာရွင္ဆန္ဆန္ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ရန္" စိန္ေခၚခ့ဲသည္။

ေမာင္စူးစမ္းဘ၀တေလွ်ာက္တြင္ ၾကမ္းတမ္းေသာ၊ ကစဥ့္ကလ်ား ႏိုင္ငံေရးဘ၀မ်ားကို ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးၿပီး ျဖစ္ သည္။ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဆန္႔က်င္ေသာ ၁၉၃၈ အေထြေထြသပိတ္တြင္ ေက်ာင္းသားငယ္တဦး အျဖစ္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသို႔ ေတာခိုကာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို ေထာက္ ခံခဲ့သည္။

၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ ေမာင္စူစမ္းက အာဏာပိုင္မ်ားထံ လက္နက္ခ်ခဲ့သည္။ ၁၉၈၈ လူထုအံုႂကြမႈ အေရးေတာ္ပံု အၿပီးတြင္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္သို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ပါတီ၏ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ၀င္ အျဖစ္ တာ၀န္ေပးခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေအာင္ျမင္စြာ အေရြးခ်ယ္ခံခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အဖမ္းခံခဲ့ရၿပီး ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည္။

၂၀၁၀ ေ႐ြးေကာက္ပြဲထက္ ပုိေကာင္းသည့္ အစီအစဥ္ မရွိဟု ဆုိေသာ
ႏိုင္ငံေရးသမားေဟာင္းႏွင့္ စာေရးဆရာ သခင္တင္ျမ (သ႐ုပ္ေဖာ္ပန္းခ်ီ - ဧရာဝတီ)

သခင္တင္ျမ၏ လက္ေတြ႔က်က် အျမင္သည္လည္း သူ၏ ဘ၀တသက္တာ အျငင္းပြားဖြယ္ ႏိုင္ငံေရး ျဖတ္သန္းမႈမ်ားမွ ျဖစ္ထြန္းေပၚထြက္လာျခင္း ျဖစ္တန္ရာသည္။ အသက္ ၈၄ ႏွစ္ရိွၿပီျဖစ္ေသာ သခင္တင္ျမ သည္ ႏိုင္ငံေရးဘက္အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အေရာင္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးသည္။ ဒုတိယကမၻာ စစ္ႀကီးအတြင္း ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ အဖြဲ႔၀င္တဦး ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၆ ပါတီ ႏွစ္ျခမ္းကြဲေသာအခါတြင္ အလံနီပါတီဘက္သို႔ ရပ္ တည္ခဲ့သည္။ ႏွစ္အနည္းငယ္ၾကာေသာအခါတြင္ အလံျဖဴအုပ္စုဘက္သို႔ ေျပာင္းခဲ့ျပန္သည္။ သခင္တင္ျမ သည္ ၁၉၆၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ေျမေအာက္လႈပ္ရွားမႈကုိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ တာ၀န္ခံ လုပ္ ေဆာင္ေနစဥ္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးအဖဲြ႔၏ ဖမ္းဆီးျခင္းကုိ ခံခ့ဲရသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း အာဏာသိမ္းယူေသာ ၁၉၆၂ စစ္အာဏာသိမ္းပြဲကို သူက ေထာက္ခံခဲ့ၿပီး အာဏာရွင္၏ စစ္ ေကာင္စီကို ေထာက္ခံခဲ့ျပန္သည္။ ျမန္မာ့နည္းျမန္မာ့ဟန္ ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ကို ေျခစံုပစ္ လက္ခံခဲ့ျပန္ သည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ လူထုအေရးေတာ္ပံုႀကီးတြင္ သူ၏ ႏုိင္ငံေရးရပ္တည္ခ်က္ ေျပာင္းလဲပုံကို တဖန္ ေတြ႔ၾကရျပန္ သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ဦးေအာင္ေရႊတို႔ တည္ေထာင္ေသာ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို ေထာက္ခံခဲ့သည္။

၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ ပတ္သက္မႈျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရသည္။ က်န္းမာေရး အေျခအေနေၾကာင့္ ၃ ႏွစ္အၾကာတြင္ ေထာင္မွ ျပန္လြတ္လာခဲ့သည္။

၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ တိုင္းျပည္အတြက္ လက္ေတြ႔က်ေသာ တခုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္သည္ ဟူ ေသာ ေမာင္စူးစမ္း၏အျမင္ကို သခင္တင္ျမက လက္ခံလိုက္ကာ ႏွစ္ေပါင္း ၉၀ ၀န္းက်င္ရိွ သူ၏ ဘ၀ သက္တမ္းတြင္ ေနာက္ထပ္တဖန္ ရပ္တည္ခ်က္ ေျပာင္းခဲ့ျပန္သည္။ သခင္တင္ျမက "ဘာမွမရိွတာထက္ စာ ရင္ တခုခုရိွတာက ပိုေကာင္းတာေပါ့" ဟု သတင္းဌာနတခု၏ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခ်က္တြင္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ သည္။

သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္ ဘေလာ့ဂါမ်ား

ျမန္မာစစ္အစိုးရသည္ တုိင္းျပည္အတြင္းႏွင့္ အျပင္ သတင္းစီးဆင္းမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္အတြက္ အသည္း အသန္ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္ သာမန္ျပည္သူမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚ ေနေသာ ပကတိအေျခအေနမ်ားကို ျပင္ပကမၻာမွ သိလာေစရန္ အႏၱရာယ္ၾကားမွ အရဲကိုး ေဆာင္ရြက္ေန ၾကျခင္းေၾကာင့္လည္း ဆက္လက္ၿပီး အဖမ္းဆီးခံေနၾကရ၊ ေထာင္ခ်ခံရ၊ အႏွိပ္စက္ခံေနၾကရ ျပန္သည္။

လက္ရွိ စစ္အစိုးရ အက်ဥ္းေထာင္တြင္း ေထာင္ဒဏ္ က်ခံေနရေသာ
ဘေလာ့ဂါ ကိုေနဘုန္းလတ္ ႏွင့္ သတင္းေထာက္ မအိမ့္ခိုင္ဦး (သ႐ုပ္ေဖာ္ပန္းခ်ီ - ဧရာဝတီ)

ရန္ကုန္အေျခစိုက္ အပတ္စဥ္ထုတ္ အီကိုဗြီးရွင္း (Ecovison) ဂ်ာနယ္ သတင္းေထာက္ျဖစ္သူ အသက္ ၂၄ ႏွစ္ရိွ မအိမ့္ခိုင္ဦး၏ အမွန္တရားကို ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုရဲေသာ သတိၱေၾကာင့္ အာဏာပိုင္မ်ား၏ အျမင္ တြင္ ဆန္႔က်င္သူ သတင္းေထာက္တဦးအျဖစ္ အမ်က္ရွခဲ့ၾကသည္။ ဇြန္လ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ သူက ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ ကုလသမဂၢရံုးတရုံးေရွ႕တြင္ နာဂစ္မုန္္တုိင္းမွ အသက္ရွင္က်န္ရစ္သူ ၂၀ ခန္႔၏ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပမႈ အေၾကာင္းကို သတင္းရယူခဲ့ေသာေၾကာင့္ အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခံခဲ့ရ သည္။

နယ္စည္းမျခား သတင္းေထာက္မ်ားအဖြဲ႔ (RSF) ၏ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ေစာင့္ၾကည့္မႈ အစီရင္ခံစာအရ ယခုႏွစ္ အေစာပိုင္းမွစ၍ ေထာင္ခ်ခံရေသာ ျမန္မာသတင္းေထာက္ အေရအတြက္သည္ ႏို၀င္ဘာလတြင္ ၁၀ ဦးရိွခဲ့သည္။ ေစာင့္ၾကည့္ (News Watch) အပတ္စဥ္ဂ်ာနယ္မွ အယ္ဒီတာ ဦခင္ေမာင္ေအး၊ သတင္း ေထာက္ ကိုထြန္းထြန္းသိန္းတို႔ႏွစ္ဦးက ႏိုင္ငံအတြင္းရွိ တရားရံုးမ်ားတြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနသည့္ ျခစားမႈ သတင္း ေဆာင္းပါးတပုဒ္ ေဖာ္ျပမိျခင္းေၾကာင့္ ႏို၀င္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔တြင္ အဖမ္းခံခဲ့ရသည္။

ပံုႏိွပ္မီဒီယာလုပ္ငန္းမ်ားကို ပိတ္ဆို႔ထားရန္ ဆက္လက္ႀကိဳးကိုင္ထားသည့္ မတရားဆိုး၀ါးေသာ စာေပစိစစ္ ေရး ဆင္ဆာစနစ္ကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ရန္အတြက္ အင္တာနက္ကို အသံုးျပဳ၍ သတင္းေရးသားေနၾကေသာ "ႏိုင္ငံသား သတင္းေထာက္မ်ား" ဟု ေခၚၾကသည့္ လူငယ္မ်ားကိုလည္း စစ္အစိုးရက ပစ္မွတ္ထားတိုက္ခိုက္ ေနျပန္သည္။ ျမန္မာ့ဘေလာ့ ေလာက၏ ဦးစီးေရွ႕ေဆာင္တဦးျဖစ္သူ အသက္ ၂၈ ႏွစ္ရိွ ကိုေနဘုန္းလတ္ ကို ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ကြန္ပ်ဴတာသိပၸံ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ဥပေဒ ခ်ဳိးေဖာက္မႈျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ ႏွင့္ ၆ လ ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ၎ဥပေဒက ႏိုင္ငံေတာ္လံုၿခံဳေရးကို ထိပါးေစေသာ မည္သို႔ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကိုမဆို ကြန္ပ်ဴတာမ်ားအသံုးျပဳ၍ ေဆာင္ရြက္ျခင္းကို တားျမစ္ထားသည္။

တခ်ိန္တည္းတြင္ ႏိုင္ငံတကာမိသားစုက ေအပီ (Associated Press) သတင္းဌာန၏ သတင္းေထာက္ ေဒၚေအးေအး၀င္းကို ဂုဏ္ျပဳခ့ဲသည္။ ႏိုင္ငံတကာ အမ်ဳိးသမီး မီဒီယာ ေဖာင္ေဒးရွင္း (International Women's Media Foundation) ကေပးသည့္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အတြက္ ရဲရင့္ေသာ သတင္းသမားဆုကို ေဒၚေအးေအး၀င္း ရရိွခဲ့သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သတင္းေထာက္တဦးအျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ နီးပါး လုပ္ကိုင္ေန သူ ေဒၚေအးေအး၀င္းက သူ၏ စာျဖင့္ေရးထားေသာ ဆုလက္ခံမိန္႔ခြန္း၌ ျမန္မာျပည္တြင္ သတင္းေထာက္ လုပ္ရျခင္းသည္ အႏၱရာယ္မ်ားေသာလုပ္ငန္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုခဲ့သည္။

ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ား

အမိျမန္မာျပည္အတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား ျဖစ္ထြန္းလာေစရန္အတြက္ လုပ္ေဆာင္ေနၾကေသာ ျပည္ပေရာက္တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ ၃ ဦးသည္လည္း ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြင္း သူတို႔၏ အားထုတ္မႈမ်ားအတြက္ ႏို္င္ငံတကာ၏ ဂုဏ္ျပဳမႈကို ထိုက္ထိုက္တန္တန္ ရရွိခဲ့ၾကသည္။

ကိုဘိုၾကည္ (ဓာတ္ပံု - ဧရာဝတီ) ႏွင့္ ဇိုရာဖန္း (ဓာတ္ပံု - ေအအက္ဖ္ပီ)

ဆုရရိွခဲ့သူ ထိုသံုးဦးမွာ ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး (ေအေအပီပီ) အသင္း၏ တြဲဖက္အတြင္းေရးမွဴး ကိုဘိုၾကည္ ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အာရွ-ပစိဖိတ္ ျပည္သူမ်ား ကြန္ရက္အဖြဲ႔ (Asia Pacific People's Partnership on Burma) ၏ တာ၀န္ခံ ေဒၚခင္ဥမၼာႏွင့္ ရွမ္း အမ်ဳိးသမီးေရးရာ ဆက္သြယ္လႈပ္ရွား ေဆာင္ရြက္ေရးအသင္း (SWAN) မွ နန္းခ်မ္ေတာင္းတို႔ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႀကိမ္က်ခံခဲ့သူ ကိုဘိုၾကည္သည္ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရးအဖြဲ႔ (Human Rights Watch) က ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြက္ ေပးအပ္ေသာ လူ႔အခြင့္အေရး ခုခံ ကာကြယ္သူမ်ားဆိုင္ရာဆု (Human Rights Defender prize) ခ်ီးျမႇင့္ခံခဲ့ရသည္။ ကုိဘုိၾကည္သည္ ထင္ရွားေသာ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုမင္းကိုႏိုင္၏ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ျဖစ္သည္။ လူ႔ အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို ေဖၚထုတ္ေပးေနသည့္ သူ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရသူမ်ား တရားမွ်တမႈရရိွေစရန္အတြက္ အႏၱရာယ္ အခက္အခဲၾကားမွ ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ဤဆုအတြက္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆုေပးသည့္အဖြဲ႔က ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ကိုဘိုၾကည္သည္ လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို မွတ္တမ္းတင္ကာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို ကူညီေနေသာ ေအေအပီပီအသင္းတြင္ ဦးေဆာင္ေနသူတဦးျဖစ္သည္။

ေဒၚခင္ဥမၼာႏွင့္ နန္းခ်မ္ေတာင္း (ဓာတ္ပံု - ေအအက္ဖ္ပီ)

ေဒၚခင္ဥမၼာ၊ နန္းခ်မ္ေတာင္းတို႔ ႏွစ္ဦးသည္လည္း ၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္ ကမၻာ့မိတ္ဖက္ျပဳမႈအတြက္ အေရးပါ ေသာ အသံမ်ား (Vital Voices Global Partnership) အဖဲြ႔မွ ေပးအပ္ေသာဆု ရရိွခ့ဲသည္။ ထိုအဖြဲ႔သည္ ကမၻာတလႊားရွိ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အတူတကြ လက္တြဲလုပ္ကိုင္ေနေသာ ေစတနာ့၀န္ထမ္းအဖြဲ႔ ျဖစ္သည္။ ၎အဖြဲ႔က ေဒၚခင္ဥမၼာ၊ နန္းခ်မ္ေတာင္းတို႔ႏွစ္ဦးသည္ သာမန္ျပည္သူမ်ားအၾကား ဒီမိုကေရစီ ျပန္႔ပြားေရး၊ ဥပေဒေၾကာင္းဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး ျမႇင့္တင္ေရးတုိ႔ လုပ္ေဆာင္ေနၾက သူမ်ားျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ေဒၚခင္ဥမၼာသည္ ၁၉၈၈ လူထုအေရးေတာ္ပံုႀကီးတြင္ တက္ႂကြစြာ ပါ၀င္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ နန္းခ်မ္ေတာင္း သည္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္း တိုင္းရင္းသားအမ်ဳိးသမီးမ်ားအေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္က က်ဴးလြန္ေသာ အဓမၼျပဳ က်င့္မႈမ်ားႏွင့္ အျခားရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ "မုဒိမ္းက်င့္ခြင့္လိုင္စင္" အမည္ရ အစီရင္ ခံစာတခုကို ထုတ္ေ၀ခဲ့သူျဖစ္သည္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြင္း ဒီမိုကေရစီအေရးအတြက္ အားသြန္ခြန္စိုက္ လံႈ႔ေဆာ္ခဲ့သည့္ ျပည္ပေရာက္ လႈပ္ရွား တက္ႂကြသူ အျခားတဦးမွာ အဂၤလန္အေျခစိုက္ Burma Campaign (UK) ၏ ႏိုင္ငံတကာ တာ၀န္ခံျဖစ္သည့္ ကရင္တိုင္းရင္းသူ နန္႔ဇိုရာဖန္း ျဖစ္သည္။ ဥေရာပတိုင္းျပည္မ်ားအႏွံ႔သို႔သြားၿပီး ျမန္မာစစ္အစိုးရအေပၚ ျပစ္ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈမ်ား ခ်မွတ္ၾကရန္ အစိုးရမ်ားကို အႀကံျပဳ လံႈ႔ေဆာ္ခဲ့သည္။

ဖဒိုမန္းရွာ

၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ ကရင္တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ သူရဲေကာင္းတဦး ဆံုးရံႈးခဲ့ရသည္။ အသက္ ၆၄ ႏွစ္အရြယ္ ကရင္အမ်ဳိးသားအစည္းအရံုး (KNU) ၏ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးျဖစ္သူ ဖဒိုမန္းရွာသည္ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ေသနတ္သမားမ်ား၏ လုပ္ႀကံမႈေၾကာင့္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ ထုိလူသတ္မႈအတြက္ မည္သူ တဦးတေယာက္ကမွ တာ၀န္ရိွသည္ဟု ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုျခင္း မျပဳခဲ့ေသာ္လည္း လူအမ်ားအျပားက “တိုးတက္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ ကရင္အမ်ဳိးသား တပ္မေတာ္ (DKBA)” ကဲ့သုိ႔ေသာ ကရင္ခြဲထြက္အုပ္စုမ်ား အေပၚတြင္ သကၤာမကင္း ရွိခဲ့ၾကသည္။

ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈအတြက္ပါ ဆုံး႐ႈံးသြားရသည့္
ေကအန္ယူ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဖဒိုမန္းရွာ (ဓာတ္ပံု - ဧရာဝတီ)

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ လူထုအံုႂကြမႈကို ၿဖိဳခြင္းေခ်မႈန္းမႈမ်ားအၿပီး ေတာတြင္းသို႔ ထြက္ေျပးလာေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား ကို မည္ကဲ့သို႔စုစည္းရမည္၊ မည္သို႔ ေျပာက္က်ားစစ္ပြဲ ဆင္ႏႊဲရမည္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဖဒိုမန္းရွာက အဓိက ဦးေဆာင္အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ကူညီေပးခဲ့သည္။ ဖဒိုမန္းရွာသည္ သတင္းမီဒီယာဌာနမ်ားႏွင့္ အဆင္ေျပ ရင္းႏွီးကြၽမ္း၀င္သူ ကရင္ေခါင္းေဆာင္တဦးလည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈအတြင္း KNU၏ အခန္းက႑ကို လူသိမ်ားလာေစရန္ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာေရဒီယိုသတင္းဌာနမ်ား၏ ထုတ္လႊင့္ခ်က္ မ်ားမွတဆင့္ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခ့ဲသူျဖစ္သည္။

ဖဒိုမန္းရွာသည္ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ စဥ္းစားခ်က္ကို အင္တိုက္အားတိုက္ ျမႇင့္ တင္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သူ ျဖစ္သည့္အျပင္ မူၾကမ္းေရးဆြဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကိုလည္း ေထာက္ခံအားေပးခဲ့ သည္။ ဒီမိုကေရစီ အေတြးအေခၚမ်ား ျမႇင့္တင္ေပးျခင္း၊ လြတ္လပ္ေသာ သတင္းမီဒီယာကို အားေပးျခင္းႏွင့္ လူထုအေျချပဳ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအၾကား လြတ္လပ္ေသာ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစရန္လည္း သူက တြန္းအားေပးခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ျငားလည္း ဖဒိုမန္းရွာသည္ ကရင္အမ်ဳိးသားေရး လႈပ္ရွားမႈတခုလံုး ညီညႊတ္လာေစရန္အတြက္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါ။ တခါတရံတြင္ သူ၏ ယံုၾကည္မႈအေပၚ အေပးအယူ လုပ္ရခက္ေသာသူတဦးျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ စစ္အစိုးရႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ လံုး၀ အေလွ်ာ့အတင္း မရွိခဲ့သူျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးကိစၥရပ္ မ်ားစြာတြင္လည္း သူ၏ ျပင္းထန္သည့္ ရပ္တည္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ မၾကာခဏဆိုသလို ေ၀ဖန္ေျပာဆိုျခင္း ခံခဲ့ရသူလည္း ျဖစ္သည္။

REF: ဧရာ၀တီ