ဥမင္လိႈဏ္ေခါင္း၊ လက္နက္ႏွင့္ ကင္မ္ခ်ီ - ေျမာက္ကိုရီးယား၏ ေဒၚလာရွာ လုပ္ငန္းမ်ား (အပိုင္း ၂)

ဘာတီလင္တနာ (Bertil Lintner)
စေနေန႔၊ ဇြန္လ 13 2009

ဘန္ေကာက္။ ။ ကမၻာ့ စီးပြါးပ်က္ကပ္ေၾကာင့္ မေမွ်ာ္လင့္ေသာ သားေကာင္ တေကာင္ ေပၚလာသည္။ ယင္းမွာ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံက အေရွ႕ေတာင္အာရွ တလႊား ဖြင့္ထားေသာ စားေသာက္ဆိုင္မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ လအနည္းငယ္ အတြင္းက အဆိုပါ ဆိုင္မ်ားမွာ `လတ္တေလာ စီးပြါးေရး အေျခအေနေၾကာင့္´ ပိတ္လိုက္ရသည္ ဟု ထိုင္းႏိုင္ငံၿမိဳ႕ေတာ္ ဘန္ေကာက္ရွိ အာရွ သံတမန္တဦးက ေျပာသည္။ ဤအခ်က္က ေဒသတြင္း စားေသာက္ဆိုင္မ်ား၊ အျခားေရွ႕တန္း ဟန္ျပ လွ်ဳိ႕ဝွက္ ကုမၸဏီမ်ား ဖြင့္လွစ္ လုပ္ကိုင္ေနသည့္ ေျမာက္ကိုရီးယား အလုပ္သမား ပါတီ၏ ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရွာေဖြေရး ဌာနခြဲျဖစ္ေသာ အမွတ္ ၃၉ ဗ်ဴ႐ိုသည္ ေငြေၾကးမ်ား ျပတ္လပ္ေနၿပီ ဟူသည့္ အဓိပၸါယ္ ေဆာင္ပါသည္။ အကယ္၍ ဤစီးပြါးေရး လုပ္ငန္းမ်ားသည္ ေငြေၾကး ခဝါခ်ရန္ သက္သက္သာ တည္ေထာင္ထားသည္ ဆိုလွ်င္ပင္ ဤလုပ္ငန္းမ်ား၏ လည္ပတ္စရိတ္ ႏွင့္ ေငြေၾကးစီးဆင္းမႈမွာ သူတို႔ ရပ္တည္ ရွင္သန္ႏိုင္ေရး အတြက္ အေရးၾကီးၿမဲ ၾကီးပါသည္။ သူတို႔ စားေသာက္ဆိုင္မ်ား၏ အဓိက ေဖာက္သည္မ်ားမွာ အထီးက်န္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံ၏ ရွားရွားပါးပါး ႏွစ္သိမ့္စရာ အစားအေသာက္မ်ားကို လာေရာက္ရွာေဖြ စားေသာက္ၾကသည့္ ေတာင္ကိုရီးယား ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္မ်ား ျဖစ္သည္။ စားပြဲထိုး မိန္းကေလးမ်ားမွာ ေသခ်ာဂ႐ုတစိုက္ ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ ငယ္ရြယ္ ႏုပ်ဳိ၍ ႐ိုးရာကိုရီးယား အဝတ္အစားမ်ား ဝတ္ဆင္ထားၾကသည့္ မိန္းမပ်ဳိ ကေလးမ်ား ျဖစ္သည္။ သူတို႔သည္ လာေရာက္ေသာ ဧည့္သည္မ်ားကို သီခ်င္းမ်ား အကမ်ားျဖင့္လည္း ေဖ်ာ္ေျဖၾကသည္။

ကမၻာ့စီးပြါးေရး အၾကပ္အတည္းေၾကာင့္ ေတာင္ကိုရီးယား လူမ်ဳိး ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ အေရ အတြက္သာ က်ဆင္းသြားသည္ မဟုတ္၊ ေတာင္ကိုရီးယား ဝမ္ေငြ၏ တန္ဘိုးမွာလည္း က်ဆင္းသြားခဲ့ရာ ထိုေငြေၾကး၏ ဝယ္ႏိုင္အားလည္း က်ဆင္းသြားခဲ့ရသည္။ ေတာင္ကိုရီးယား ဝမ္ေငြသည္ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလက အေမရိကန္ တေဒၚလာလွ်င္ ၉၄၂ ရွိေနရာမွ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ၁၅ဝ၆ အထိ က်ဆင္းသြားခဲ့သည္။ အေသးစိတ္ စာရင္းအင္းမ်ား မရရွိေသာ္လည္း ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိလာေသာ ေတာင္ကိုရီးယား လူမ်ဳိး ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ အေရအတြက္မွာ ၂၅ ရာႏံႈး က်ဆင္းသြားခဲ့သည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံသည္ သူတို႔အတြက္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ေသာ ကေမၻာဒီးယားႏွင့္ လာအိုတို႔သို႔ သြားေရာက္ရာ တံခါးေပါက္လည္း ျဖစ္သည္။

မိမိႏိုင္ငံတြင္ ေဒါင္ေဒါင္ျမည္ ဆိုရွယ္လစ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံသည္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားတြင္ အရင္းရွင္ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ရာ၌ ေအာင္ျမင္လွသည္။ ထိုလုပ္ငန္းမ်ားမွ ၿပံဳယမ္း၏ ဘ႑ာတိုက္တြင္းသို႔ ႏိုင္ငံျခား ေငြေၾကးမ်ား ပံုမွန္ စီးဆင္းေနေစသည္။ ေျမာက္ကိုရီးယားသည္ ကုန္သြယ္ေရး ကုမၸဏီမ်ားကို ထုိင္း၊ ေဟာင္ေကာင္၊ မကာအို၊ ကေမၻာဒီးယား ႏိုင္ငံတို႔တြင္ ဖြင့္လွစ္ထားကာ ေျမာက္ကိုရီးယား ကုန္စည္မ်ားကို ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ေနသည္။ အမ်ားစုမွာ အဝတ္အထည္၊ ပလပ္စတစ္၊ ေၾကးနီ ကဲ့သို႔ေသာ သတၲဳမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ တခ်ိန္တည္းတြင္ အစားအစာ အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အေပါ့စား စက္ပစၥည္းမ်ား၊ အီလက္ထေရာနစ္ ပစၥည္းမ်ားကို တင္သြင္းခဲ့သည္။ ယခင္ကမူ အရပ္ဘက္ေရာ စစ္ေရးဘက္တြင္ပါ အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ ႏွစ္ဘက္သုံး ဓါတုပစၥည္းမ်ားကို တင္သြင္းခဲ့သည္။ ဤကုမၸဏီ အားလံုးသည္ အင္အား ၾကီးမားလွေသာ Daesong Group က လည္ပတ္ လုပ္ကိုင္ေနေသာ လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္ၿပီး လွ်ဳိ႕ဝွက္ သိပ္သည္းလွေသာ အမွတ္ ၃၉ ဗ်ဴ႐ို လက္ေအာက္ခံလည္း ျဖစ္သည္။

၁၉၈ဝ စုႏွစ္မ်ား ေႏွာင္းပိုင္းႏွင့္ ၁၉၉ဝ စုႏွစ္မ်ားအတြင္း ကြန္ျမဴနစ္ မဟာမိတ္ ေဟာင္းမ်ားႏွင့္ ကုန္သြယ္ေရး အဆက္အဆံမ်ား ရပ္ဆိုင္းသြားၿပီး အလြန္ျပင္းထန္သည့္ အၾကပ္အတည္းကို ၾကံဳရၿပီးေနာက္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံသည္ ဤအရင္းရွင္ စီးပြါးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ေျပာင္းလဲ လုပ္ကိုင္ လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ပိုၿပီး ထိခိုက္စရာ ျဖစ္လာသည္မွာ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္တြင္ ယခင္ ဆိုဗီယက္ ယူနီယံက၎၊ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ တ႐ုပ္ႏိုင္ငံက၎ သူတို႔ ေရာင္းခ်ေသာ ကုန္စည္မ်ားကို ႏိုင္ငံတကာ စံေစ်းႏံႈးမ်ား အတိုင္း ေငြမာျဖင့္ ေပးေခ်ရန္ ေတာင္းဆို လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္၊ ယခင္ ကုန္ခ်င္း လဲလွယ္သည့္ ဘာတာစနစ္ကို လက္မခံေတာ့။ အလားတူ ႏိုင္ငံရပ္ျခားရွိ သံ႐ုံးမ်ားကိုလည္း ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံက အေရးတၾကီး လိုအပ္ေနေသာ ႏိုင္ငံျခား ေငြေၾကးမ်ား ရွာေဖြ ခိုင္းခဲ့သည္ဟု ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံအတြင္း ျဖစ္ထြန္းသမွ်ကို ေလ့လာေနေသာ ဘန္ေကာက္ အေျခစိုက္ အေနာက္တိုင္း သံတမန္တဦး အေျပာအရ သိရသည္။ `ေငြဘယ္လိုရတယ္ ဆိုတာက အေရးမၾကီးဘူး၊ တရားဝင္ေရာ၊ တရားမဝင္ေရာ နည္းေပါင္းစံုနဲ႔ လုပ္လို႔ ရတယ္။ သူတို႔က မၾကာခဏ သံတမန္ အထူးအခြင့္အေရးကို အလြဲသံုးစား လုပ္ၾကတယ္´ ဟု အဆိုပါ သံတမန္က ေျပာသည္။

ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံ၏ အဓိက ေရွ႕တန္းဟန္ျပ ကုမၸဏီမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ Star Bravo ႏွင့္ Kosun Import-Export ကုမၸဏီတုိ႔မွာ ယေန႔တိုင္ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္ လည္ပတ္ လုပ္ကိုင္ေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ၂ဝဝဝ စုႏွစ္မ်ားအေစာ ပိုင္းတြင္ တ႐ုတ္ႏွင့္ ေတာင္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံတို႔ ၿပီးလွ်င္ ေျမာက္ကိုရီးယားသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ တတိယအၾကီးဆံုး ကုန္သြယ္ဖက္ႏိုင္ငံ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေျမာက္ကိုရီးယား သံတမန္မ်ားက ဇိမ္ခံကားမ်ား၊ အရက္ႏွင့္ စီးကရက္မ်ား တုိ႔ကို ထိုင္းႏိုင္ငံ အတြင္းသို႔ အေကာက္ခြန္မဲ့ တင္သြင္းလာသည္ကို အေနာက္ႏိုင္ငံ ေထာက္လွမ္းေရး အရာရွိမ်ားက သတိျပဳ မိလာၾကသည္။ ဘန္ေကာက္သည္ ဤသို႔ေသာ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား၏ ဗဟိုဌာနခ်ဳပ္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ပိုထူးေသာ လုပ္ငန္းတရပ္မွာ ဘန္ေကာက္ရွိ ေျမာက္ကိုရီးယား လူမ်ဳိးမ်ားက တပတ္ရစ္ မိုဘိုင္းဖံုးမ်ားကို ဝယ္ယူ၍ သံတမန္ ေခ်ာအိတ္မ်ား သံုးၿပီး ဘဂၤလာေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံသို႔ တင္ပို႔ကာ အသစ္ မဝယ္ႏိုင္ေသာ ေဖာက္သည္မ်ားအား ေရာင္းခ်ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္ အစပိုင္းတြင္ အရည္အေသြးျမင့္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁ဝဝ တန္ ေငြစကၠဴမ်ား ဘန္ေကာက္တြင္ ေပၚထြက္ လာခဲ့သည္။ ဤကိစၥအတြက္ ေျမာက္ကိုရီးယား သံ႐ုံးတြင္ တာဝန္ရွိသည္ဟု ထိုအခ်ိန္က တာဝန္ယူခဲ့ေသာ ရဲတပ္ဖြဲ႕က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံတြင္းရွိ ေဒသခံ ဘဏ္မ်ားတြင္ အဆိုပါ သံအရာရွိမ်ား ေဒၚလာေငြ အတုမ်ား အပ္ႏွံရန္ ၾကိဳးပန္းသည္ကို ဖမ္းမိခဲ့ၿပီး၊ သူတို႔ကို ေနာက္မလုပ္ရန္ သတိေပးခဲ့သည္။

စားေသာက္ဆိုင္မ်ားမွာမူ ၿပံဳယမ္း အစိုးရအတြက္ ေနာက္ထပ္ ေငြေၾကးမ်ား ရွာေဖြရာတြင္ အသံုးျပဳသည္။ တခ်ိန္တည္းတြင္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံ၏ မသတီစရာ စီးပြါးေရး လုပ္ငန္းမ်ားမွ ရရွိေသာ ေငြေၾကးမ်ား ခဝါခ် ရာတြင္လည္း အသံုးျပဳေနသည္ဟု သံသယရွိစရာ ျဖစ္ေနသည္။ စားေသာက္ဆိုင္မ်ားႏွင့္ အျခားေငြသား အသားေပး စီးပြါးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ဘဏ္မ်ားက အပ္ႏွံေငြအျဖစ္ လက္မခံသည့္ ေငြအစုလိုက္ အပံုလိုက္ကို လက္ခံရာ ၾကားခံအျဖစ္ အမ်ားအားျဖင့္ အသံုးျပဳေနသည္။

ေျမာက္ကိုရီးယား စားေသာက္ဆိုင္ အမ်ားအျပားကို ပီကင္း၊ ရွန္ဟဲႏွင့္ အျခား တ႐ုတ္ ၿမိဳ႕ၾကီးမ်ားတြင္ ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ကတဲက ဖြင့္လွစ္ လုပ္ကိုင္လာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွတြင္ ပထမဆံုးေသာ အဆိုပါ စားေသာက္ဆိုင္ကို ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံ Siem Reap ၿမိဳ႕၌ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္က ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ အန္ေကာဝပ္ ဘုရားေက်ာင္း အၿပိဳအပ်က္မ်ားကို လာေရာက္ ေလ့လာ ၾကည့္ရႈၾကသည့္ ေတာင္ကိုရီးယား ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္ ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာေၾကာင့္ အဆိုပါ စားေသာက္ဆိုင္မွာ ခ်က္ခ်င္း ေအာင္ျမင္သြားခဲ့သည္။ ထိုဆိုင္ ေအာင္ျမင္ သြားေသာေၾကာင့္ ဒုတိယ စားေသာက္ဆိုင္ကို ၿမိဳ႕ေတာ္ ဖႏြမ္းပင္တြင္ ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ က ထပ္မံ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ အေတာ္အတန္ ၾကီးမားေသာ အဆိုပါ စားေသာက္ဆိုင္တြင္ သိပ္ မထူးျခားလွေသာ ကိုရီးယား လူမ်ဳိးတို႔၏ အဓိက အစားအစာ ကင္ခ်ီ (Kimchi) ႏွင့္ အျခား ဟင္းလ်ာမ်ားကို ေရာင္းခ်ၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယား စားပြဲထိုး အမ်ဳိးသမီးေလးမ်ားက အဆိုအကမ်ားျဖင့္ ေဖ်ာ္ေျဖသည္။ အဆိုပါ ဆိုင္ကို စီးပြါးေရး မေကာင္းေသာေၾကာင့္ ယခုႏွစ္ အေစာပိုင္းက ပိတ္ခဲ့ရသည္။

ေနာက္ထပ္ ၿပံဳယမ္းစားေတာ္ဆက္ ဟုေခၚသည့္ စားေသာက္ဆိုင္ တဆိုင္ကို ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္က ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ အဆိုပါ စားေသာက္ဆိုင္ကို အေနာက္ ႏိုင္ငံသားမ်ား အေရာက္အေပါက္ နည္းသည့္ ဘန္ေကာက္ဆင္ေျခဖံုး Pattanakan အရပ္ လမ္းၾကားတြင္ အထူး ေဆာက္လုပ္ ထားေသာ ေကာင္းမြန္ခန္႔ ျငားလွသည့္ အေဆာက္အဦး၌ ဖြင့္လွစ္ထားသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအရပ္သည္ ေျမာက္ကိုရီးယား သံ႐ုံးႏွင့္ အျခား ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ရွိ ေရွ႕တန္းဟန္ျပ ကုမၸဏီမ်ား ဖြင့္လွစ္ထားရာ ေနရာႏွင့္မူ နီးသည္။ ေနာက္ထပ္ အလားတူ စားေသာက္ဆိုင္ တဆိုင္ကို ပို၍ပင္ ခမ္းနားစြာ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ နာမည္ေက်ာ္ ပင္လယ္ကမ္းေျခ အပန္းေျဖ စခန္းၿမိဳ႕ ျဖစ္ေသာ ဖတ္တယား (Pattaya) ၌ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည္။ သီးျခား အေဆာက္အဦး ျဖစ္ၿပီး ကမၻာလွည့္ခရီးသြား ဘတ္စ္ကားမ်ား ရပ္နားရန္ အလြန္ၾကီးမားေသာ ကားရပ္စခန္း တခုကိုပါ အျပင္တြင္ တပါတည္း ထည့္သြင္း တည္ေဆာက္ ထားသည္။ ထုိစားေသာက္ဆိုင္ထက္ အမ်ားၾကီးငယ္ေသာ စားေသာက္ဆိုင္ကိုမူ လာအို ႏိုင္ငံ၏ အိပ္ေမာက်ေနသည့္ ပ်င္းရိၿငီးေငြ႔ဘြယ္ ေကာင္းေသာ ဗီယင္က်န္း ၿမိဳ႕ေတာ္၌ ဖြင့္လွစ္ထားသည္။ ထုိစားေသာက္ဆိုင္မွာမူ ေတာင္ကိုရီးယား ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္မ်ားေၾကာင့္ ထင္ရွာလာျခင္း မဟုတ္ဘဲ တ႐ုတ္လူမ်ဳိး ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ဧည့္လုပ္သားမ်ား လာေရာက္ စားေသာက္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံ၏ ဆက္လက္ လည္ပတ္ လုပ္ကိုင္ေနဆဲ စားေသာက္ဆိုင္မွာ ဗီယင္က်န္း စားေသာက္ဆိုင္ တဆိုင္သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံ၏ ေငြတုလုပ္ငန္းႏွင့္ ေမွာင္ခိုစီးပြါးေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေစာင့္ၾကည့္ ေနခဲ့ၿပီးေနာက္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက ၿပံဳယမ္း၏ ဘ႑ာေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ဝက္အူ တင္းတင္း ၾကပ္ခဲ့သည္။ ဤလုပ္ရပ္မွာ မကာအိုရွိ ေဒသခံ ဘဏ္တခု ျဖစ္ေသာ Banco Delta Asia ကို ´ေငြေၾကးခဝါခ်မႈ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ေနသည္ဟု အဓိက စိုးရိမ္ ပူပန္စရာ ဘ႑ာေရး အဖြဲ႔အစည္း´ အျဖစ္ သတ္မွတ္ ခံလိုက္ရၿပီးေနာက္ ေပၚထြက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘဏ္မွာ ၿပိဳလဲလုနီးပါး ျဖစ္သြားၿပီး ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံ၏ ပိုင္ဆိုင္မႈ အားလံုကိုလည္း ထုတ္မရေအာင္ လုပ္ထားျခင္း ခံလိုက္ရသည္။ ၆ ႏိုင္ငံ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံ၏ အေလွ်ာ့ေပး လိုက္ေလ်ာလာမႈမ်ားကို မက္လံုးေပးသည့္ အေနႏွင့္ အဆိုပါ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ (ရရန္ပိုင္ခြင့္ Assets)မ်ားကို ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံသို႔ ႐ုရွ အေရွ႕ဖ်ားရွိ ဘဏ္မွတဆင့္ တေျဖးေျဖး ျပန္လည္ လႊဲေျပာင္း ေပးခဲ့သည္။ ကုလသမဂၢ၏ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္ လုိက္ေသာအခါ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံ၏ ပင္လယ္ရပ္ျခား ဘ႑ာေရး ကြန္ရက္မွာ ထိခိုက္ ပ်က္စီးသြားေတာ့သည္။ ၿပံဳယမ္း ၏ ပင္လယ္ရပ္ျခား ေရွ႕တန္းဟန္ျပ ကုမၸဏီ အမ်ားအျပားမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ မရေတာ့။ ဥပမာ အားျဖင့္ ထိုင္းႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံတို႔ အၾကား အျပန္အလွန္ ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏမွာ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၄၃ သန္းအထိ အျမင့္ဆံုးသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့ရာမွ စတင္ က်ဆင္း သြားခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ တြင္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ သန္း ၁ဝဝ သို႔ က်ဆင္းသြားၿပီး ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၇ဝ.၈ သန္း သာ ရွိေတာ့သည္။

ယခု ေျမာက္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက ဒုတိယအၾကိမ္ ႏ်ဴးကလီးယား လက္နက္ စမ္းသပ္ ေဖာက္ခြဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္၍ ဒံုးက်ည္မ်ား ပစ္လႊတ္ စမ္းသပ္ ခဲ့ၿပီးေနာက္ ဝါရွင္တန္က ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံကို အၾကမ္းဖက္ ဝါဒ ေထာက္ခံ အားေပးေသာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ျပန္လည္ သတ္မွတ္မည့္ အလားအလာမ်ား တဖန္ မ်ားလာျပန္ၿပီ ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ ျဖစ္လာပါက ပုဂၢလိက ကုမၸဏီ အမ်ားအျပားမွာ ၿပံဳယမ္းႏွင့္ စီးပြါးေရး လုပ္ကိုင္လွ်င္ အေမရိကန္ ဘ႑ာေရးဌာန၏ နာမည္ပ်က္ စာရင္း သြင္းခံရမည္ကို စိုးရိမ္ရ၍ တြဲဖက္ စီးပြါးေရး လုပ္ကိုင္ရန္ ဝန္ေလးသြားၾကမည္ ျဖစ္သည္။

ဤသို႔ ေငြရွာေပးေနသည့္ စီးပါြးေရးလုပ္ငန္း အမ်ားအျပား ပ်က္ကိန္း ၾကံဳေနရသျဖင့္ ၿပံဳယမ္းမွာ ဖိအားမ်ား ပိုမို ခံလာေနရသည္။ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ဘ႑ာေရး အၾကပ္အတည္း ကလည္း ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံကို ေနာက္ထပ္ ေခ်ာင္ပိတ္ခံရေအာင္ လုပ္လိုက္သလို ျဖစ္ေနသည္။ ႏိုင္ငံရပ္ျခားရွိ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံ၏ စီးပြါးေရး လုပ္ငန္းမ်ားမွ ရရွိေငြမ်ားကို တိုင္းျပည္ရွိ လူမႈဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ေသာ္၎၊ တိုင္းျပည္တြင္းရွိ အစာေရစာ ငတ္ျပတ္ေနေသာ ျပည္သူလူထု၏ ထမင္းစားပြဲေပၚတြင္ စားစရာမ်ား တင္ေပးလိမ့္မည္ဟုေသာ္၎၊ အျခား အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ျဖည့္ဆည္းေပးလိမ့္မည္ ဟုေသာ္၎ ေမွ်ာ္လင့္၍ မရႏိုင္ပါ။ ေဒသတြင္းရွိ ေတာင္ကိုရီးယား ကမၻာလွည့္ ခရီးသည္မ်ားအား ေရာင္းခ်ရန္ အစားအေသာက္ပင္ မရွိေတာ့ပါ။

(ဘာတီလင္တနာသည္ ဘန္ေကာက္အေျခစိုက္ ဆြီဒင္လူမ်ဳိး သတင္းစာဆရာ တဦးျဖစ္ၿပီး အာရွေရးရာ စာအုပ္ အမ်ားအျပား ေရးသားခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ထုိစာအုပ္မ်ားထဲတြင္ “Blood Brothers: The Criminal Underworld of Asia”, “Great Leader, Dear Leader: Demystifying North Korea under the Kim Clan” တို႔ ပါဝင္သည္။)

Ref: မဇၽၥိမ