လူထုေခါင္းေဆာင္အား လက္ေတြ႔က်က် ၀န္းရံျခင္း

ခင္မမမ်ဳိး

December 14, 2010

ႏိုင္ငံတခု၊ တိုင္းျပည္တခုမွာ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕စနစ္၊ ဖက္ဆစ္စနစ္၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္၊ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္ စတဲ့စနစ္ဆိုးေတြ ေပၚထြက္လာခဲ့ရင္ ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ မွီတင္း ေနထိုင္ ၾကတဲ့ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူေတြ ဒုကၡေရာက္ၾကရပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရး မတည္ျငိမ္မွဳေတြ၊ စီးပြားေရး အေျခအေန ပ်က္ယြင္းယိမ္းယိုင္မွဳေတြေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ေႏွာင့္ေႏွးသြားေလ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ေခတ္ပ်က္ကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး ႏိုင္ငံေရးအာဏာ၊ စီးပြားေရးခ်ဳပ္ကိုင္ျခယ္လွယ္ႏိုင္မွဳ စတဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြကို ရယူေလ့ရွိတဲ့ မသူေတာ္ လူတန္းစားေတြ ထြက္ေပၚလာေလ့ ရွိသလို၊ စနစ္ဆိုးကို တြန္းလွန္တဲ့ ေတာ္လွန္ေသာ လူတန္းစား တရပ္လဲ ေပၚထြက္ လာတတ္ပါတယ္။ ဒီေတာ္လွန္ေသာ လူတန္းစားထဲမွာလဲ ေဖာက္ျပန္ေသာ ကိုယ္က်ိဳးရွာ သမားေတြ ေပၚလာတတ္သလို၊ ျပည္သူ႔ အက်ိဳးစီးပြားကို အမွန္တကယ္ ေရွးရွဳတဲ့ ေတာ္လွန္ေရး သမားေတြလဲ ေပၚထြက္ လာပါတယ္။

ဒီေတာ္လွန္ေရးသမားေတြထဲမွာလဲ ေတာ္လွန္ေရး လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ေခါင္းေဆာင္ဖို႔ အမ်ားက ယံုၾကည္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္ စင္ျမင့္ေပၚကို တြန္းထိုး တိုက္ခိုက္ျပီး တက္ၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ မည္သူမွ် ေခါင္းေဆာင္လို႔ သတ္မွတ္ထားျခင္း မရွိပဲ မိမိဘာသာ ေခါင္းေဆာင္လို႔ ထင္ေနၾကသူေတြပါ ရွိေနျပန္ပါတယ္။ ဒီလိုေခါင္းေဆာင္ေတြ အမ်ားၾကီးထဲမွာ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ လူထု ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွစ္ေလးလံုး ျပည္သူ႔ အေရးေတာ္ပံုၾကီးက ေမြးဖြား ေပးလိုက္တဲ့၊ လူထု တိုက္ပြဲထဲမွာ ေပၚထြက္ လာခဲ့တဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ကို ေအာင္ျမင္စြာ ဆင္ႏႊဲႏိုင္ဖို႔ အေရးမွာ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြ ေပၚထြက္ လာႏိုင္မွဳက အေရးၾကီးသလို၊ ဒီေခါင္းေဆာင္ကို လက္ေတြ႔က်က် ၀န္းရံ ေပးႏိုင္မွဳကလဲ အေရးပါတဲ့ အခ်က္ တရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ၀န္းရံေပးမႈလို႔ ေျပာတဲ့အခါ အခ်ိဳ႕က ဒီေခါင္းေဆာင္ ပါ၀င္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ပါတီေတြမွာ အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ၀င္ေရာက္တာ၊ ဒီေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ အနီးမွာ ေနတာလို႔ ယူဆ တတ္ၾကပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ မွန္သလိုလို ရွိေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာ ခဲယဥ္းပါတယ္။ ေျမေပၚ လႈပ္ရွား တက္ၾကြသူ တဦးအေနနဲ႕ လူထုေခါင္းေဆာင္ ဦးေဆာင္ပါ၀င္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ေတြမွာ အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ၀င္ေရာက္ဖို႔ လြယ္ေပမယ့္ ေျမေအာက္ လွဳပ္ရွား တက္ၾကြသူ တဦးအေနနဲ႔ ကေတာ့ ေျမေအာက္ယူဂ်ီ စည္းကမ္းကို တိတိက်က် လိုက္နာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ မလိုအပ္ပဲ လိုင္းပူး၊ လိုင္းဆက္တာေတြ မလုပ္ရပါဘူး။

ဒီလိုမဟုတ္ရင္ ေျမေအာက္ယူဂ်ီ ကလာပ္စည္းေတြကို ဒုကၡျဖစ္ေစရံု မက လူထုေခါင္းေဆာင္ ကိုပါ ဒုကၡ ေရာက္ေစ တတ္ပါတယ္။ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးသမား၊ ႏိုင္ငံတကာ ကင္ပိန္း လွဳပ္ရွားမႈ ေတြမွာလဲ ဒီအတိုင္းပါပဲ။ မလိုအပ္တဲ့ လိုင္းပူး၊ လိုင္းဆက္ မႈေတြဟာ ေျမေအာက္ ယူဂ်ီသမား ေတြေလာက္ေတာ့ မိမိအေပၚမွာ အႏၱရာယ္ မမ်ားေပမယ့္၊ လူထု ေခါင္းေဆာင္နဲ႔ ေျမေပၚ အဖြဲ႔အစည္း ေတြမွာ မလိုလားအပ္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြ က်ေရာက္ ေစႏိုင္ပါတယ္။ တာ၀န္ ယူမႈဟာ တာ၀န္ သိ တတ္မႈနဲ႔ ဒြန္တြဲ ေနပါတယ္။ မိမိရဲ႕ တက္ၾကြမႈ၊ တာ၀န္ယူလိုမႈ ေတြကို အခ်ိန္အခါ၊ အေျခအေနနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ သတိတရား၊ တာ၀န္သိတတ္မႈ တို႔နဲ႔ ထိန္းညႇိႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။ လူထုေခါင္း ေဆာင္ကို ၀န္းရံမႈ ဆိုတာဟာ ေခါင္းေဆာင္နဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံမႈေတြ လုပ္တာ၊ အနီးကပ္ ေတြ႔ဆံု ဆက္သြယ္တာေတြ ကိုတင္ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေခါင္းေဆာင္ ကိုင္စြဲထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး လမ္းစဥ္နဲ႔ ဦးတည္ခ်က္ကို တိုင္းျပည္အတြက္ အမွန္တကယ္ လိုအပ္တဲ့လမ္းစဥ္၊ ဦးတည္ခ်က္၊ မိမိတို႔ ယံုၾကည္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးလမ္းစဥ္၊ ဦးတည္ခ်က္တို႔နဲ႔ ခ်ိန္ထိုး ေလ့လာမွဳေတြ ျပဳလုပ္ျပီး တူညီတဲ့ ဘံုလုပ္ငန္းစဥ္၊ ကြဲျပားတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ခြဲျခားၿပီးမွ လုပ္သင့္တာေတြကို လုပ္ေဆာင္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာမွ လိုအပ္ခ်က္အရ ခ်ိတ္ဆက္ထိစပ္မႈ၊ တာ၀န္ခြဲေ၀မႈ၊ ေတြ႔ဆံုမႈ ဆိုတာေတြက ပါ၀င္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။
စာေရးသူရဲ႕ ေလ့လာခ်က္အရ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ အေရး ဦးတည္ခ်က္ ေတြမွာ အေတြးအေခၚ သံုးရပ္ကို အေျခခံ ထားပါတယ္။ ပထမတခုက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ ထြန္းကားေရး ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအတြက္ သူမ ကိုင္စြဲထားတဲ့ လမ္းစဥ္က အၾကမ္း မဖက္ေရး လမ္းစဥ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယတခုက အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး (၀ါ) အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ သူမကိုင္စြဲတဲ့ လမ္းစဥ္က ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြး အေျဖရွာေရး (၀ါ) ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယ ဦးတည္ခ်က္က ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေရး ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္တခု ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေရးနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ဘက္ေပါင္းစံုက လမ္းစဥ္ေတြ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ တႏိုင္တပိုင္ ကိုယ္စိတ္ပါ၀င္စားတဲ့၊ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့ တာ၀န္ေတြ ထမ္းေဆာင္ ၾကရမွာပါ။ လူထုေခါင္းေဆာင္ စိတ္ပါ၀င္စားတဲ့ နယ္ပယ္ကေတာ့ ပညာေရး၊ က်န္း မာေရးနဲ႔ လူငယ္ထု စြမ္းအား တိုးတက္ျမင့္မားေရး ျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။

ဒီအခ်က္ေတြကို ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆိုရင္ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ အေရး ဦးတည္ခ်က္ ေတြဟာ အနာဂတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ တသားတည္း ကိုက္ညီ ေနတာကို ေတြ႕ျမင္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို သန္းငါးဆယ္ေက်ာ္ လူဦးေရရွိေနတဲ့ တိုင္းျပည္ တခုအတြက္ လိုအပ္ ေနတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ ေတြကို ေခါင္းေဆာင္ တေယာက္တည္းက အေကာင္ အထည္ မေဖာ္ႏိုင္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ထြန္းကားေရးကို လူထု ေခါင္းေဆာင္က မလုပ္ေပး ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီမို ကေရစီစနစ္ ထြန္းကား လာေအာင္ လူထု ေခါင္းေဆာင္နဲ႔ အတူ လက္တြဲျပီး ျပည္သူ တရပ္လံုးက ၀ိုင္း၀န္း တည္ေဆာက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို လူထု ေခါင္းေဆာင္က မလုပ္ေပး ႏိုင္ပါဘူး။ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္လာဖို႔ လူထု ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ဦးေဆာင္မွဳ နဲ႔အတူ ျမန္မာ တမ်ိဳးသားလံုးက ၾကိဳးပမ္းၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္မွာ ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္လာဖို႔ တဦး၊ တေယာက္၊ တဖြဲ႔တည္းက မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ျမန္မာ တမ်ိဳးသားလံုးရဲ႕ ရင္ထဲမွာ တို႔ႏိုင္ငံ၊ တို႔တိုင္းျပည္ၾကီး ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္လာေစရမယ္ ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို အရင္းတည္ျပီးမွ က်ရာ က႑ ကေန ၀ိုင္း၀န္း ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလို တိုင္းျပည္ရဲ႕ လက္ေတြ႔က်တဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အေရး ဦးတည္ခ်က္ေတြကို ကိုင္စြဲ ထားတဲ့ လူထု ေခါင္းေဆာင္ကို ၀န္းရံၾကရာမွာလဲ လက္ေတြ႔ က်က် ၀န္းရံႏိုင္ၾကဖို႔ အလြန္ အေရးၾကီးပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရး

ဒီမိုကေရစီဆိုတာ စနစ္တခုပါ။ စနစ္တခု ထြန္းကားလာဖို႕ တည္ေဆာက္ယူရပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး (Democratization) ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကရပါတယ္။ ဒီလို အေကာင္အထည္ေဖာ္ၾကရာမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အဆင့္ႏွစ္ဆင့္ ရွိပါတယ္။ ပထမတဆင့္က ကနဦး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ (Initial Democratization) (သို႕မဟုတ္) political liberalization အဆင့္ျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယအဆင့္က ဒီမိုကေရစီစနစ္ အျမစ္တြယ္ ခိုင္မာလာေအာင္ တည္ေဆာက္ျခင္း (Democratic consolidation) ျဖစ္ပါတယ္။

တတိယလွိဳင္း ဒီမိုကေရစီ လွိဳင္းလံုးၾကီးနဲ႕ အတူ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ အမ်ားအျပားမွာ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္းေရးေတြ စတင္ ခဲ့ေပမယ့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံကေတာ့ အာဏာရွင္စနစ္ က်င့္သံုးဆဲ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ အေနနဲ႕ ကမၻာ့ အလယ္မွာ က်န္ရစ္ေနဆဲပါ။ စစ္အုပ္စုတို႕က ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပျပီး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္မယ္လို႕ ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့ေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာ အာဏာရွင္ ေရြးေကာက္ပြဲ (authoritarian election) ကိုသာ က်င္းပ ခဲ့တာေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳရဲ႕ ပထမ အဆင့္ကို ေဖာ္ေဆာင္ျခင္း မဟုတ္ပဲ ေရြးေကာက္ခံ အာဏာရွင္စနစ္ (electoral authoritarianism) ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေဆာင္မွဳသာ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။

ဒါေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရးဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ဦးတည္ခ်က္ကို စနစ္တက် ေဖာ္ေဆာင္ဖို႕အတြက္ ကနဦး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္းမွဳကို ပထမ အဆင့္အေနနဲ႕ ျဖတ္သန္းျပီးမွ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အျမစ္တြယ္ ခိုင္မာလာေအာင္ တည္ေဆာက္မွဳ ကို ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မယ္ ဆိုတာ ထင္ရွားလာပါတယ္။ ဒီလိုကနဦး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္ထြန္းလာေရးအတြက္ အတိုက္အခံ ဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္ အစိုးရ (opposition-led provisional government)၊ ပါ၀ါခြဲေ၀ယူေသာ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (power-sharing interim government) ႏိုင္ငံတကာၾကားျဖတ္အစိုးရ (international interim government) နဲ႕ အာဏာရွင္ဦးေဆာင္ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ (incumbent-led caretaker government) စတဲ့ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚထြက္လာေရးဟာလဲ လိုအပ္ခ်က္တရပ္ ျဖစ္လာပါတယ္။

ဒီလို အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚထြက္လာေရး အတြက္ လမ္းစဥ္ေတြ၊ တြန္းအား (leverage) ေတြ အမ်ားအျပား လိုအပ္ပါတယ္။ အညင္သာဆံုး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္းမွဳလို႕ ကမၻာက သတ္မွတ္ခဲ့ရတဲ့ ေတာင္အာဖရိက ဒီမိုကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္စဥ္မွာေတာင္ normative leverage နဲ႕ coercive leverage ေတြကို အတိုက္အခံေတြဘက္က သံုးစြဲခဲ့ရပါတယ္။ normative leverage ကေန ေပၚထြက္လာတဲ့ ႏိုင္ငံတကာဖိအား တမ်ိဳးတည္းနဲ႕ မရပါဘူး။ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး လမ္းစဥ္၊ လူထုတိုက္ပြဲလမ္းစဥ္တို႕ ေပါင္းစပ္ပါ၀င္တဲ့ mass rolling actions ေတြကို အသံုးျပဳျပီး coercive leverage ျဖစ္ထြန္းလာေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေျမေပၚအဖြဲ႕အစည္း ေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္ ရပ္တည္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးပြဲ စားပြဲေပၚ ေရာက္ေနတဲ့ လူထု ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေနနဲ႕ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း coercive leverage ကို အသံုးျပဳႏိုင္ဖို႕က ခဲယဥ္းေကာင္း ခဲယဥ္း ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ coercive leverage ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရမယ့္ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစုေတြအေနနဲ႕ လူထုေခါင္းေဆာင္ကို တိုက္ရိုက္ ၀န္းရံေပးမွဳ မဟုတ္တဲ့ သြယ္၀ိုက္ ၀န္းရံေပးမွဳကို ျပဳလုပ္တတ္ဖို႕လိုပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာၾကားျဖတ္အစိုးရကေတာ့ တရုတ္နဲ႕ အေနာက္အုပ္စုေတြအၾကား တတိယ ကမၻာစစ္ မျဖစ္လာမခ်င္း ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မရွိပါဘူး။ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာ အခ်က္အခ်ာ က်ေနရာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျမန္မာ့ေျမေပၚမွာ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အရ လူသားခ်င္းစာနာမွဳႏွင့္ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း (Humanitarian Intervention) ျဖစ္လာခဲ့ရင္ေတာင္ တရုတ္တပ္၊ အိႏၵိယတပ္၊ ျပင္သစ္တပ္၊ အေမရိကန္တပ္၊ ယူေကတပ္ေပါင္းစံု ၀င္လာျပီး၊ ေရနံနဲ႕ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ အခ်က္အခ်ာ ေဒသေတြကို လုၾကရင္း ဖြတ္ဖြတ္ညက္ညက္ ေၾကသြားပါလိမ့္မယ္။ ဒီလို မဟုတ္ခဲ့ရင္လဲ ကိုးရီးယားလို proxy war ျဖစ္ျပီး၊ ေျမာက္ျမန္မာနဲ႕ ေတာင္ျမန္မာ ကြဲထြက္ သြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ Iraq Dilemma လို႕ ေခၚဆိုႏိုင္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေမရိကန္တပ္ေတြ အီရတ္ကို ၀င္လာသလို ၀င္လာျပီး ဒီမိုကေရစီ ရေအာင္ လုပ္ေပးေတာ့ မေယာင္ေယာင္ စိတ္ကူးယဥ္အိပ္မက္ေတြကို အျမစ္က လွန္ျပီး ဖယ္ရွားပစ္ဖို႕ မလြဲမေသြ လိုအပ္လွပါတယ္။

အတိုက္အခံ ဦးေဆာင္တဲ့ ၾကားျဖတ္အစိုးရနဲ႕ ပါ၀ါရွယ္ယာ ၾကားျဖတ္အစိုးရတို႕ဟာ coercive leverage နဲ႕ normative leverage ကို ဟန္ခ်က္ညီ ေပါင္းစပ္ အသံုးမျပဳပဲ ေပၚထြက္လာႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ဆံုး ေတာင္အာဖရိကမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အာဏာရွင္ဦးေဆာင္ေသာ အိမ္ေစာင့္အစိုးရ (incumbent-led caretaker government) ကေနတဆင့္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳမွာေတာင္ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Sharpeville Massacre၊ မင္ဒဲလားဖြဲ႕စည္းခဲ့တဲ့ military wing ျဖစ္တဲ့ Umkhonto we Sizwe (in Zulu means “Spear of the Nation”) ၊ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္ The Soweto uprising၊ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ Mass Democratic Movement (MDM) စတဲ့ coercive leverage ေတြက အခန္းက႑ တခုကေန ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးေနဆဲ ကာလမွာေတာင္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးေရး စားပြဲေပၚမွာ de Klerk တို႕ဘက္က သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္းတဲ့ ေရြးခ်ယ္မွဳေတြကို ေရြးလာေစဖို႕ တြန္းအားအေနနဲ႕ လူထု တိုက္ပြဲေတြ ဆက္တိုက္ ေပၚထြက္ျပီး coercive leverage ကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဦးတည္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရးကို ေျမေပၚပါတီ အျဖစ္ ရပ္တည္ေရး၊ အၾကမ္းမဖက္လွဳပ္ရွားမွဳ၊ ေျမေအာက္ ယူဂ်ီလွဳပ္ရွားမွဳ၊ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး၊ လူထုတိုက္ပြဲ ေဖာ္ေဆာင္မွဳ စတဲ့ မိမိတို႕အားသန္ရာ လမ္းစဥ္မ်ား၊ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ျပီး လက္ေတြ႕က်က် ၀န္းရံၾကဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳ မရွိတာေၾကာင့္ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး စတဲ့ က႑မ်ိဳးစံုမွာ ေႏွာင့္ေႏွးမွဳေတြ ျဖစ္ပြား ေနပါတယ္။ ဒီအေျခအေနဆိုးေတြကို ႏိုင္ငံေရး တည္ျငိမ္မွဳဆိုတဲ့ ကယ္တင္ရွင္ကသာ ကယ္တင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္မွဳ ရွိလာဖို႕အတြက္ အေရးၾကီးဆံုးအခ်က္ကေတာ့ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး (National Unity) ပါပဲ။ ဒီ အမ်ိဳးသား ညီညြတ္ေရးကိုလဲ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး (National Reconciliation) ကိုေဖာ္ေဆာင္ျပီးမွ တည္ေဆာက္ယူလို႕ ရပါတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးသား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုလဲ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳျပီး ေဖာ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြ၊ ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရး အင္အားစုေတြနဲ႕ စစ္တပ္ အၾကားမွာ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးပြဲေလးေတြက အစ ညီလာခံၾကီးေတြအထိ အဆင့္ဆင့္ကို ျဖတ္သန္း ၾကရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ျဖစ္စဥ္ (National Reconciliation Process) ထဲမွာ ၾကိဳးပမ္းမွဳ အဆင့္ဆင့္ေတြ ကေနတဆင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးကို အုတ္ျမစ္ခ်ႏိုင္တဲ့ Highly Inclusive Dialogue ျဖစ္လာေအာင္ ဦးတည္ ေဆာင္ရြက္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ဒိုင္ယာေလာ့ခ္မ်ိဳး ျဖစ္ေပၚလာဖို႕ ဆိုတာက အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ (Interim Government) အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး မေပၚထြက္လာပဲနဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ အသြင္တမ်ိဳးမ်ိဳး ေပၚထြက္လာေရးဟာ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားေရးအတြက္သာမက အမ်ိဳးသားျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ပါ အေရးၾကီးပါတယ္။

လူထုေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး (၀ါ) အမ်ိဳးသားရင္ၾကား ေစ့ေရး ၾကိဳးပမ္းမွဳ ေတြကို ၀န္းရံေပးမွဳမွာ အသြင္ ကူးေျပာင္းကာလ ၾကားျဖတ္အစိုးရ ေပၚထြက္ေရး ၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ အျပင္ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလ တရားမွ်တမွဳ (transitional justice) ကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မွဳ အတြက္ ၾကိဳတင္ေလ့လာ ျပင္ဆင္ခ်က္ေတြ၊ အမ်ိဳးသား ညီညြတ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ေကာ္မရွင္ (National Unity and Reconciliation Commission) အဆင့္ဆင့္ ဖြဲ႕စည္းရာမွာ လိုအပ္မယ့္ လူ႕စြမ္းအား အရင္းအျမစ္အတြက္ capacity building လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ၊ ပဋိပကၡ ေႏွာင္းပိုင္းကာလ အေျခအေန (post- conflict situations) မွာ ၾကံဳရႏိုင္တဲ့ အခက္အခဲ စတာေတြကို ၾကိဳတင္ ေလ့လာခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကားမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ Highly Inclusive Dialogue ဆိုတာ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရး အတြက္ အုတ္ျမစ္တခုပဲ ျဖစ္ျပီး၊ ပဋိပကၡေတြ ရဲ႕ ဂယက္ေတြကို ခါးစီး ခံခဲ့ၾကရတဲ့ ျပည္သူလူထု တရပ္လံုး အၾကားမွာ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရးကို ဆက္လက္ တည္ေဆာက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အေျခအေန ေတြမွာ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ေဟာင္းမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑၊ တက္ၾကြ လွဳပ္ရွားသူမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑၊ ဥပေဒ၀န္ထမ္းမ်ားရဲ႕ အခန္းက႑၊ ပညာရွင္မ်ားရဲ႕ အခန္းက႑ စျပီး လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိတာေၾကာင့္ ျပင္ဆင္ထားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံ သေဘာတရားေတြကို လူထုအၾကားမွာ ပညာေပးျဖန္႕ျဖဴးမွဳေတြ ၾကိဳတင္ျပဳလုပ္ထားဖို႕လဲ လိုအပ္ပါတယ္။

ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရး

ဖြံ ့ျဖိဳးတိုးတက္ေရးဆိုတာကို ေကာင္းမြန္ေသာ ေျပာင္းလဲမွဳလို႕ ပညာရွင္ ခ်ိန္ဘာစ္ ဆိုသူက အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆို ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ လူေနမွဳအဆင့္အတန္းေတြ ျမင့္မား လာတာ၊ က်န္းမာေရး တိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာတာ၊ ပညာေရးတိုးတက္ျမင့္မားလာတာ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း တခုလံုးအတြက္ အက်ိဳးရွိမယ့္ ေအာင္ျမင္မွဳေတြ ရရွိလာတာ စတာေတြ အားလံုးကို ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္မႈေတြလို႕ ေခၚဆို ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလို ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေရး ဆိုတာမွာ ပညာရွင္ေတြက အပိုင္းႏွစ္ပိုင္း ထပ္ခြဲျပီး ေျပာေလ့ရွိပါတယ္။

ပထမအပိုင္းက ေခတ္မွီဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ ျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယပိုင္းက လူသားေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြ အေပၚမွာ အေျခတည္တဲ့ တိုးတက္မွဳ ျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္မီွ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာမွဳ ဆိုတာက ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မွဳ နည္းပညာ က႑ေတြမွာ သမရိုးက် နည္းပညာေတြကေန သိပၸံနည္းက် နည္းပညာေတြကို အသံုးျပဳလာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးေရး က႑မွာ ဘိုးဘြား အစဥ္အလာအတိုင္း စိုက္ပ်ိဳးမွဳေတြ ကေန ေစ်းကြက္ရွိတဲ့ လယ္ယာ ထြက္ကုန္ ပစၥည္းေတြကို ေျပာင္းလဲ စိုက္ပ်ိဳးလာျခင္း၊ လူနဲ႕တိရစာၦန္ကို အသံုး ျပဳထုတ္လုပ္မွဳ ေတြကေန စက္မွဳနည္းပညာကို ေျပာင္းလဲ အသံုးျပဳလာျခင္း၊ ျမိဳ႕ျပလူေနမွဳ အေဆာက္ အအံုကို ေရႊ႕ေျပာင္းလာျခင္း စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

လူသားေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြအေပၚမွာ အေျခတည္တဲ့ တိုးတက္မွဳ ဆိုတာ ကေတာ့ ဒီလို ထုတ္လုပ္မွဳ ျဖစ္စဥ္ကေန အစပ်ိဳး စဥ္းစားတာ မဟုတ္ပဲ လူေတြနဲ႕ လူေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို စတင္ စဥ္းစားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူသားလိုအပ္ခ်က္ကို အေျချပဳတဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေရး ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ေတြက ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္ေရး ဆိုတာကို ထုတ္လုပ္မွဳ တိုးတက္တာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳ ရာခိုင္ႏွဳန္း ျမင့္မား လာတာေတြေလာက္နဲ႕ပဲ တိုင္းတာလို႕ မရပဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းမွာရွိတဲ့ လူသား အားလံုးကို ကိုယ္စား ျပဳသင့္ေၾကာင္း ေထာက္ျပ ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။

ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံတခုမွာ လူအမ်ားစုဟာ စားေသာက္ေနထိုင္ေရး လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္း ႏိုင္ဖို႕ စြမ္းအားေတြ ရွိျပီး အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ ရာခိုင္ႏွဳန္းေတြ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းျပီး လူသားတိုင္းမွာ တန္းတူ ညီမွ်မွဳ ရွိရပါမယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ လြတ္လပ္ေရး ဆုိရာမွာလဲ ႏိုင္ငံေရး အရေရာ၊ စီးပြားေရးအရေရာ ကိုယ့္ၾကမၼာ၊ ကိုယ္ဖန္တီးႏိုင္တဲ့ လြတ္လပ္ေရးျဖစ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ပညာေရး အဆင့္အတန္းေတြလဲ တိုးတက္ျမင့္မားျပီး အၾကမ္းဖက္မွဳနဲ႕ စစ္ပြဲေတြရဲ႕ ေဘးဒဏ္ကေန ကင္းေ၀းတဲ့ လူ႕ေဘာင္သစ္ကို တည္ေဆာက္ ႏိုင္ရပါမယ္။ ဒီလို ေခတ္မွီ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ျပီး၊ လူသားမ်ားရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ အေပၚမွာ အေျခတည္တဲ့ တိုးတက္မွဳေတြ ရွိလာဖို႕အတြက္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူငယ္ထုစြမ္းအား တိုးတက္ျမင့္မားေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္လံုျခံဳေရး၊ စာေပ၊ ဂီတအႏုပညာ၊ အမ်ိဳးသမီးအေရး စတဲ့ က႑မ်ိဳးစံုမွာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ တႏိုင္တပိုင္ ကၽြမ္းက်င္ရာ ေဆာင္ရြက္ျခင္းအားျဖင့္လဲ လူထု ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး ဦးတည္ခ်က္ ေတြကို ၀န္းရံေပးရာ ေရာက္ပါတယ္။

နိဂံုး

နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အနာဂတ္ျမန္မာ ႏိုင္ငံနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ဦးတည္ခ်က္ ေတြလို႕ ေလ့လာေတြ႕ရွိရတဲ့ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ ထြန္းကားေရး၊ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးနဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးတို႕ဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္နဲ႕ လက္ေတြ႕က်က် ကိုက္ညီတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဦးတည္ခ်က္ေတြကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ေရး အတြက္ တူညီေသာ ဘံုလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္း၊ မတူညီေသာ္လည္း လိုအပ္ေသာ လမ္းစဥ္မ်ားျဖင့္ အားျဖည့္ျခင္း၊ တိုင္းႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ေရးဆိုင္ရာ ၾကိဳတင္ေလ့လာ ျပင္ဆင္မွဳမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ အသိဥာဏ္ဗဟုသုတ ျဖန္႕ေ၀ ပညာေပးျခင္း၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ျခင္း တို႕ျဖင့္ လူထု ေခါင္းေဆာင္အား ၀န္းရံၾကပါစို႔ဟု ေရးသား တိုက္တြန္း အပ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၁၄၊ ၁၂၊ ၂၀၁၀)


ခင္မမမ်ဳိး