ျမန္မာအတြက္ ARTေဆး အလႉ ေလ်ာ့က်ႏိုင္

မ်ဳိးသန္႔
ဒီဇင္ဘာလ ၀၁ ရက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္

ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ HIV ႏွင့္ အသက္ရွင္ေနထိုင္သူ ခုႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ART (HIV ပိုးထိန္းခ်ဳပ္ေဆး) လိုအပ္ေနခ်ိန္ ART ေဆး အတြက္ လာမည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း ႏိုင္ငံတကာမွ အကူအညီေပးမႈမ်ား ေလ်ာ့နည္း သြားႏိုင္သည္ဟု ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ Marie Stopes International မွ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ၫႊန္ၾကားေရးမႉး ေဒါက္တာ စစ္ႏိုင္က ေျပာၾကားလိုက္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကမၻာ့ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔မွ ၂၀၁၁၊ ၂၀၁၅ အတြင္း HIV/AIDS ကာကြယ္ေရးအတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅၁.၉၆ သန္း ကူညီရန္ လ်ာထားေသာ္လည္း ထိုပမာဏမွာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြင္း ေလ်ာ့က်သြားႏိုင္သည္ဟု ဆိုသည္။


“ကမၻာ့စီးပြားေရး အက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ အလႉရွင္ေတြလည္း ေတာ္ေတာ္ဒုကၡမ်ားေနတယ္၊ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ ရန္ပံုေငြ ရရွိႏိုင္မႈ နည္းနည္း နည္းလာလိမ့္မယ္။ အဲဒီအခါမွာေတာ့ ဘယ္လိုမ်ဳိး ဒီေဆး ရရွိေရးအတြက္ အလႉရွင္ ေတြကိုပဲ အားမကိုးဘဲနဲ႔ ဘယ္လို မ်ဳိး ကိုယ့္နည္း ကိုယ့္ဟန္နဲ႔ လုပ္ၾကမလဲဆိုတာကို ေနရာတိုင္း အဆင့္တိုင္းက စဥ္းစားႀကိဳးစားရမယ့္အခ်ိန္ကို ေရာက္လာေန ပါ ၿပီ။” ဟု ေဒါက္တာ စစ္ႏိုင္က မဇၩိမကို ေျပာသည္။

၂၀၁၁၊ ၂၀၁၂ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကမၻာ့ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔မွ HIV/AIDS ကာကြယ္ေရးအတြက္ ကူညီမႈမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၁.၃၈ သန္းရွိေၾကာင္းလည္း ကမၻာ့ရန္ပံုေငြအဖြဲ႔၏ စာရင္းမ်ားအရ သိရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ HIV ႏွင့္ အသက္ရွင္ ေနထုိင္သူတို႔အတြက္ ART ေဆးရရွိသူမွာ သံုးေသာင္းသာရွိၿပီး ၇၆,၀၀၀ ခန္႔ ART ေဆး လိုအပ္ေနသည္ဟု UNAIDS ၏ အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာတြင္ ဇူလိုင္လအတြင္းက ေဖၚျပထားသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ HIV ႏွင့္ အသက္ရွင္ေနထုိင္သူ ၂၃၆,၀၀၀ ရွိေနေၾကာင္းလည္း UNAIDS က ေဖၚျပသည္။

ART ေဆးလိုအပ္ေနသည့္ ထို ခုႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ HIV ႏွင့္ အသက္ရွင္ေနထုိင္သူတို႔မွာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေလ့က်င့္ခန္း မ်ား၊ အာဟာရရွိ အစားအစာမ်ား စားေသာက္ျခင္းျဖင့္ က်န္းမာေအာင္ ေနထိုင္ၾကရသည္ဟုလည္း ေဒါက္တာ စစ္ႏိုင္က မဇၩိမကို ေျပာသည္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေတာင္ဒဂံုႏွင့္ ေျမာက္ဒဂံုတို႔တြင္ HIV ေဂဟာ ဖြင့္လွစ္ကာ HIV ႏွင့္ အသက္ရွင္ေနထုိင္သူ ၂၀၀ ေက်ာ္ ကို အကူအညီေပးေနသည့္ HIV ေဂဟာမႉး၊ NLD လူငယ္ ကိုရာဇာကလည္း ART ေဆးရရွိႏိုင္ရန္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပမွ ပုဂၢလိက အလႉရွင္မ်ားအေပၚ မွီခိုေနရသည္ဟု မဇၩိမကို ေျပာသည္။

ART ေဆး ေသာက္သံုးရန္ တလအတြက္ ကုန္က်စရိတ္မွာ သံုးေသာင္းခန္႔ရွိႏိုင္ၿပီး၊ ART ေဆး အပါအဝင္ အျခား တြဲဖက္ ေဆးမ်ား ေသာက္သံုးရန္ လုိအပ္သည့္ HIV ႏွင့္ အသက္ရွင္ ေနထုိင္သူအေနျဖင့္ တလအတြက္ ေဆးဖိုး သံုးသိန္းခန္႔ ကုန္က် ႏိုင္သည္ဟုလည္း သိရသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ HIV ႏွင့္ အသက္ရွင္ေနထုိင္သူ ၂၄၀၀,၀၀၀ ခန္႔ရွိေနသည့္အနက္ လိင္အလုပ္သမမ်ားမွာ ၁၁.၂ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူ ၃၄.၆ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ လိင္တူဆက္ဆံသူ ၂၂.၃ ရာခိုင္ႏႈန္း အသီးသီး ရွိေနသည္ဟု UNAIDS က ေဖၚျပသည္။

အစိုးရအေနျဖင့္ HIV ႏွင့္ အသက္ရွင္ ေနထုိင္သူတို႔အတြက္ အစိုးရမွ ကုသမႈနည္းစနစ္ႏွင့္ ပညာရွင္တို႔၏ လုပ္အား မွ်သာ အကူ အညီေပးႏိုင္ေသးသည္ဟု ေဒါက္တာစစ္ႏိုင္က ေျပာသည္။

“GO (အစိုးရ) ဘက္ကေတာ့ ပညာရွင္ေတြ၊ သမားေတာ္ေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ၊ သူနာျပဳေတြ အဲဒါေတြေတာ့ GO ဘက္က ပါဝင္ ပံ့ပိုးမႈေပါ့။ လုပ္အား ပညာအားေပါ့ အဲဒီအပိုင္းကို အဓိက ေျပာရမွာ” ဟု မဇၩိမကို ေျပာသည္။

ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင့္ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္ ႏွစ္စဥ္ က်ပ္ေငြ သန္း ၈,၀၀၀ လိုအပ္ေနရာ က်န္းမာေရး ဝန္ႀကီး ဌာနမွ ရေငြမွာ က်ပ္ေငြ သန္း ၃,၅၀၀ သာ ရရွိေၾကာင္း က်န္းမာေရးဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ ေဖသက္ခင္က လႊတ္ေတာ္ တြင္ ေျဖၾကား ဖူးသည္။

ၾကာသေတးေန႔တြင္ က်ေရာက္သည့္ ကမၻာ့ AIDS ေန႔ကို အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္႐ံုးစိုက္ရာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္တြင္ က်င္းပခဲ့ၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တက္ေရာက္ကာ အမွာစကား ေျပာၾကားခဲ့သည္ဟု လည္းသိရသည္။

အခမ္းအနားသို႔ HIV/AIDS ႏွင့္ အသက္ရွင္ေနထိုင္သူ ၂၀၀ ေက်ာ္ႏွင့္ ေတးသံရွင္မ်ားျဖစ္သည့္ စံလင္း၊ ကိုရဲလြင္၊ လင္းလင္း၊ ခ်စ္သူ႔ေဝတို႔ အပါအဝင္ ဧည့္ပရိသတ္ ၃၀၀ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္ဟု NLD လူငယ္ ကိုရာဇာက မဇၩိမကို ေျပာသည္။

ကမၻာ့ AIDS ေန႔ အခမ္းအနားမ်ားကို ေက်ာက္ပန္းေတာင္း၊ ေအာင္လံ၊ ေတာင္တြင္းႀကီး၊ ေရနံေခ်ာင္း၊ မိတၳီလာ ၿမိဳ႕မ်ားရွိ NLD ႐ံုးမ်ားတြင္ က်င္းပၾကေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

Ref: မဇၥ်ိမ