လူကုန္ကူးမႈဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး ျမန္မာႏုိင္ငံေရာက္

09 ဇန္နဝါရီ 2012
မနႏၵာခ်မ္း

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လူကုန္ကူးမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးနဲ႔ အလုပ္သမားေရးရာ အေျခအေနေတြ တုိးတက္မႈရွိမရွိ အကဲျဖတ္ဖို႔အတြက္ အေမ ရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာန လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးဆုိင္ရာ သံအမတ္ႀကီး လူး၀စ္ ဒီဘာကား (Luis CdeBaca) ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ဒီကေန႔ ေရာက္ရွိလာပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာေတာ့ လူကုန္ကူးမႈ ျပႆနာေတြဟာ အရင္ကထက္ ႀကီးထြားလာေနတယ္လို႔ တိုင္းရင္းသား အမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔ကလည္း ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ အျပည့္ အစံုကိုေတာ့ မနႏၵာခ်မ္းက တင္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဆိုးရြားေနဆဲျဖစ္တဲ့ လူကုန္ကူးမႈျပႆနာကို ကုိယ္တုိင္ သြားေရာက္ ေလ့လာႏုိင္ဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခား ေရး၀န္ႀကီးဌာန လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရးဆုိင္ရာ သံအမတ္ႀကီး လူး၀စ္ ဒီဘာကား ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို တနလၤာေန႔မွာ ေရာက္ ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ဇန္န၀ါရီလ ၉ ရက္ေန႔ကေန ၁၁ ရက္ေန႔အထိ ခရီးစဥ္အတြင္း အေမရိကန္ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေရးရာ ညိႇႏိႈင္းေရးမွဴး ဒဲရက္ မစ္ခ်ဲလ္နဲ႔အတူ ျမန္မာအစိုးရ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္နဲ႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ တနလၤာေန႔က ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ရန္ကုန္မွာလည္း လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ NGO အဖြဲ႔ေတြအျပင္ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔ေတြ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္နဲ႔ပါ ေတြ႔ဆံုသြားမွာျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ အစိုးရအေနနဲ႔ လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ႀကိဳးပမ္းခ်က္ေတြမွာ ဘယ္လို ကူညီသြားႏုိင္မလဲ ဆိုတဲ့အေပၚ ေဆြးေႏြးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ သံအမတ္ႀကီး လူး၀စ္ ဒီဘာကား ေတြ႔ဆံုမယ့္အထဲမွာ ပါ၀င္ တဲ့ မဲေခါင္ျမစ္၀ွမ္း ေဒသတြင္း လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ကုလသမဂၢစီမံခ်က္ (UNIAP) ကေတာ့ သံအမတ္ႀကီး လူး၀စ္ ဒီဘာကား ကိုယ္တိုင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လာေရာက္တဲ့အေပၚ ႀကိဳဆိုခဲ့ပါတယ္။

“Ambassador လည္း ေရာက္ေနတယ္၊ ဒါ က်မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုလည္း TIER rating ေတြ စေပးကတည္းကလည္း လူကိုယ္တိုင္ ဒီလိုမ်ိဳး လာၿပီး visit လုပ္တာမရွိဘူး။ ေနာက္တစ္ခါက်ေတာ့ civil society organization (လူထုအေျချပဳ လူမႈအဖြဲ႔အစည္း) ေတြနဲ႔ေရာ၊ victim (ေတြ႔ႀကံဳခံစားရသူ) ေတြ၊ လုပ္ေနတဲ့အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ေရာ၊ အစုိးရနဲ႔ေရာ ေတြ႔ဆံုႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးက အရင္တုန္းက တစ္ခါမွမရခဲ့ဘဲနဲ႔ အစီရင္ခံစာေတြ အေပၚမွာပဲ အမွီျပဳေနခဲ့ရတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ အခုက်ေတာ့ သူကိုယ္တိုင္ လာၿပီးေတာ့ ေတြ႔မယ္ဆိုတဲ့ အခါက်ေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ လူကုန္ကူးမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီးကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာၿပီးေတာ့မွ လိုအပ္တဲ့ အႀကံဉာဏ္ေတြကိုလည္း ယူသြားမယ္လို႔ေတာ့ က်မတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။”

UNIAP ရဲ႕ စီမံခ်က္ညိႇႏိႈင္းေရးမွဴး မဥမၼာအိအိေခ်ာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနကေန ႏွစ္စဥ္ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ လူကုန္ ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး အစီရင္ခံစာမွာ လူကုန္ကူးမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ကိစၥရပ္ေတြကို သတ္မွတ္တဲ့ TIER အဆင့္ ၃ ဆင့္ရွိၿပီး အ ဆင့္ (၁) ကေတာ့ ဒီကိစၥကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းတဲ့အဆင့္၊ (၂) ကေတာ့ ဒီကိစၥကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေပမဲ့ ေစာင့္ၾကည့္ရတဲ့အဆင့္နဲ႔ (၃) ကေတာ့ - လံုး၀ကို ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းျခင္းမရွိတဲ့ အဆင့္ဆိုၿပီး သတ္မွတ္ထားတာပါ။ ဒီအထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ TIER (၃) အဆင့္မွာ ၁၀ ႏွစ္ဆက္တိုက္ ထည့္သြင္းခံရတဲ့ႏုိင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။

လူကုန္ကူးခံရသူ အမ်ားစုဟာ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြျဖစ္ၾကၿပီး အိမ္နီးခ်င္း တ႐ုတ္နဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံေတြအျပင္ မေလးရွား ႏုိင္ငံေတြမွာ အဓမၼအလုပ္ခိုင္းေစမႈနဲ႔ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္းေတြမွာ လူကုန္ကူးခံေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ UNIAP ရဲ႕ စာရင္းအရက ေတာ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္အတြင္း လူကုန္ကူးခံရမႈ အေျခအေနဟာ အနည္းငယ္ ေလ်ာ့က်သြားခဲ့တယ္လို႔ မဥမၼာအိအိေခ်ာ က အခုလို ေျပာပါတယ္။

“က်မတို႔ကေတာ့ forced marriage (အတင္းအဓမၼ အိမ္ေထာင္ခ်ေပးမႈ) နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ဖမ္းဆီးရမိတဲ့ဟာနဲ႔ ကယ္တင္ လုိက္ ႏိုင္တဲ့သူေတြရဲ႕ အေရအတြက္ေတာ့ က်သြားပါတယ္။ ထိုင္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ကလည္း ေျပာင္းေရႊ႕ လုပ္ကိုင္တာေတြကေတာ့ အရင္တုန္းကလိုပဲ ရွိေနတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့လို႔ အဲဒါေတြက နည္းက်သြားတယ္ လို႔ေတာ့ က်မတို႔ ေျပာလို႔မရဘူး။ အေရအတြက္ အားျဖင့္ေတာ့ cross-border case (နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ျဖစ္ပြားမႈ) က ၁၃၃ ခုရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ဘယ္သူဘယ္၀ါဆိုၿပီး ေျပာႏိုင္တဲ့ လူကုန္ကူးသူက ၃၅၁ ေယာက္၊ ဖမ္းမိတဲ့ လူကုန္ကူးသူက ၂၃၁ ေယာက္၊ လြတ္ေျမာက္ေနေသးတဲ့ လူကုန္ကူးသူက ၁၂၀ နဲ႔ ျပန္ၿပီးေတာ့ ကူညီေပးတဲ့သူက ၁၇၇ ေယာက္ဆိုေတာ့၊ ခံရတဲ့သူ အေရအတြက္ ကလည္း နည္းနည္းေတာ့ က်သြားတာ ေတြ႔ရတယ္။ လူကုန္ကူးတဲ့ျဖစ္ရပ္ေတြကလည္း ဒီႏွစ္ထဲမွာေတာ့ မႏွစ္ကထက္စာရင္ေတာ့ ေလ်ာ့နည္းသြားတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အေရးယူႏိုင္တဲ့ျဖစ္ရပ္ေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားတာကိုပဲ သံုးသပ္လို႔ရတာေပါ့ေနာ္။ ဆိုေတာ့ ဒီဘက္က တကယ္ပဲ နည္းသြား လား၊ ေလ်ာ့သြားလား၊ အရင္အတိုင္းပဲ ဆက္ရွိေနေသးတာလား ဆိုတာကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ လူကုန္ကူးမႈရဲ႕ သေဘာတရား အရကေတာ့ က်မတို႔ဆီမွာ အခ်က္အလက္နဲ႔တကြ စုေဆာင္းႏိုင္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႔ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္တဲ့ျဖစ္ရပ္ေတြကိုေတာ့ သံုးသပ္လို႔ရတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ အၾကမ္းဖ်င္းကေတာ့ အရင္ကထက္ ပိုၿပီးေတာ့ တုိးတက္လာတယ္။”

ဒါေပမဲ့လည္း စစ္ေရးပဋိပကၡေတြျဖစ္ေနတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္းမွာေတာ့ တိုက္ပြဲေတြ စျဖစ္ကတည္းက လူကုန္ကူးမႈျပႆနာဟာ အရင္ကထက္ ပိုဆုိးရြားလာခဲ့တယ္လို႔ ထုိင္းႏုိင္ငံအေျခစိုက္ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီး အစည္းအ႐ံုး (KWAT) က ေျပာခြင့္ရသူ ေဒၚရွယ္ လီဆုိင္း က ေျပာပါတယ္။

“စစ္ျဖစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာက တုိင္းျပည္အေျခအေန မၿငိမ္ေတာ့ အလုပ္ေတြရွာရင္းနဲ႔ တ႐ုတ္နယ္စပ္ေတြမွာ အလုပ္ရွာၿပီး လူကုန္ကူးခံရတဲ့ကိစၥေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ဟာေတြ ရွိေနတယ္။ လူကုန္ကူးမႈ ျဖစ္ေနတာမ်ားေနတယ္။ အန္တီတို႔ ဒီႏွစ္ ဆိုရင္ ကေလး ၁၀ ေယာက္ေတာင္ ကယ္လိုက္ရတယ္ေလ။”

ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးအစည္းအ႐ံုး (KWAT) က ေျပာခြင့္ရသူ ေဒၚရွယ္လီဆုိင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာန လူကုန္ကူးမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးဆိုင္ရာ သံအမတ္ႀကီး လူး၀စ္ ဒီဘာကား ဟာ ဇန္န၀ါရီလ ၁၁ ရက္ေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကေန မထြက္ ခြာခင္မွာ ရန္ကုန္ အေမရိကန္သံ႐ံုးမွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ဖို႔လည္းရွိပါတယ္။

Ref: ဗြီအုိေအ