ကမၻာ့အလယ္မွာ ျမန္မာ့ဆန္ တင္ပို႔မႈ

ခင္မ်ိဳးသြယ္
ႏုိဝင္ဘာလ ၂၉ ရက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္

ကမၻာ့ ဆန္အမ်ားဆံုး တင္ပို႔ႏိုင္မႈ စာရင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက နံပါတ္ ၉ ေနရာတြင္ ရိွေနေၾကာင္း အေမရိကန္ လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳး ေရးဌာန (USDA) က ထုတ္ျပန္ထားသည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္မွ တာဝန္ရိွသူ တဦးက ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ ဆန္ စပါးအသင္းကမူ တန္ခ်ိန္ ထိုထက္မက တင္ပို႔ႏိုင္မည္ဟု ေမွ်ာ္မွန္းထားသည္။

လက္ရိွ ဆန္တင္ပို႔မႈ အေျခအေန

“ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း ဧျပီ ၁ ရက္ ကေန ႏိုဝင္ဘာလ ၁ဝ ရက္ေန႔အထိ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၈ သိန္းေက်ာ္ တင္ပို႔ျပီး ျဖစ္ပါ တယ္။ အဓိက က အာဖရိကႏိုင္ငံ၊ Ivory Coast ကို ပင္လယ္ ေရေၾကာင္းကေန တင္ပို႔ေနပါတယ္။ ဒီႏွစ္ထဲမွာ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၁ သန္းကေန ၁ သန္းခြဲၾကား တင္ပို႔ႏိုင္မယ္လို႔ မွန္းထားပါတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၁ သန္းေတာ့ ေသခ်ာေပါက္ ပို႔ႏိုင္မယ္ မွန္းထားပါ တယ္” ဟု ဆန္စပါး အသင္းခ်ဳပ္မွ သတင္းႏွင့္ျပန္ၾကားေရး တာဝန္ခံ ေဒါက္တာစိုးထြန္း က ဆိုသည္။

ပင္လယ္ေရေၾကာင္းမွ အင္ဒိုနီးရွား၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ စကၤာပူႏွင့္ ႐ုရွားသို႔လည္း ဆန္တင္ပို႔ေနသည္ဟု ဆိုသည္။

တ႐ုတ္ကို တင္ပို႔မႈ အမ်ားဆံုး

“ဆန္တင္ပို႔မႈကို နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးက ခြင့္ျပဳခဲ့တဲ့ေနာက္ပိုင္း တ႐ုတ္နဲ႔ ထိုင္းကို နယ္စပ္က တင္ပို႔မႈ ရိွလာပါတယ္။ ျပည္ပကို တင္ပို႔ျပီးတဲ့ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၈ သိန္းေက်ာ္မွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံရဲ့ဝယ္ယူမႈက ၄ သိန္းေက်ာ္ ရိွေနပါတယ္” ဟု ဆန္စပါးအသင္းမွ တာဝန္ ရိွသူတဦးျဖစ္သည့္ ဦးမ်ိဳးသူရေအး က ေျပာသည္။

ထိုင္းႏွင့္တ႐ုတ္၏ ဝယ္ယူမူတြင္ ဆန္အျပင္ ဆန္ကြဲတို႔ကိုပါ ဝယ္ယူသည္။ ဆန္ကြဲကို စားေသာက္ကုန္ လုပ္ငန္းမ်ား တြင္ အသံုးျပဳၾကသည္ဟု သိရသည္။

၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္၊ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးမွတဆင့္ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၁၃၆,၂၃ဝ ရိွခဲ့ေၾကာင္း နယ္စပ္ ကုန္သြယ္ေရး ဦးဌာန၏ မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရွိရသည္။

ျမန္မာဆန္ ဝယ္ယူရန္ MOU ေရးထိုးရန္ရိွ

ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဆန္ဝယ္ယူရန္အတြက္ အစိုးရခ်င္း MOU (နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ) မ်ား လက္မွတ္ေရးထိုးရန္ရိွသည္။

“အင္ဒိုနီးရွားကတန္ခ်ိန္ ၅ သိန္း ဝယ္ယူဖို႔ ဒီဇင္ဘာ လကုန္ေလာက္မွာ MOU ေရးထိုးဖို႔ ရိွပါတယ္။ ေနာက္ တ႐ုတ္နဲ႔ေရာ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ပါ ဆက္ျပီး လက္မွတ္ေရးထိုးဖို႔ ရိွပါတယ္။ ဆန္စပါး တင္ပို႔ႏိုင္မႈ အေနအထား ေကာင္းလာ မယ္လို႔ ခန့္မွန္း ႏိုင္ပါတယ္။ အာဖရိက က ဝယ္တယ္ဆိုတာ ဒိုနာေအဂ်င္စီေတြက တဆင့္ ဝယ္လႉတာပါ။ အေမရိကန္ရဲ႕ ဒိုနာေအဂ်င္စီေတြ အေနနဲ႔လည္း ျမန္မာဆန္ကို ဝယ္ယူမႈ ရိွလာႏိုင္ပါတယ္” ဟု ဆန္စပါးအသင္းခ်ဳပ္ ဒု-ဥကၠ႒တဦးက ဆိုသည္။

ဆန္ အဓိကတင္ပို႔ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္မွ ၁၉၄ဝ ခုႏွစ္အတြင္း ကာလမ်ားတြင္ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၃ သန္းအထိ ျပည္ပသို႔ ေရာင္းခ် ႏုိင္ခဲ့၍ ကမၻာတြင္ ဆန္ အဓိက တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေသာ ႏိုင္ငံအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့သည္။ ယင္းကာလမ်ားမွာ အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီအစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ခ်ိန္ ျဖစ္သည္။

လြတ္လပ္ေရးေခတ္ ပါလီမန္ အုပ္ခ်ဳပ္ခ်ိန္ ကာလမ်ားျဖစ္ေသာ ၁၉၄၈-၄၉ မွ ၁၉၅၁-၅၂ ကာလမ်ားတြင္ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၁.ဝ၆၅ သန္း မွ ၁.၂၄၈ သန္းအထိ တင္ပို႔ခဲ့ျပီး ျပဳတ္ဆန္မ်ား boiled rice အပါအဝင္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ေနာက္ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ လက္ထက္တြင္ ဆန္စပါးလုပ္ငန္းမ်ားအား ျပည္သူပိုင္ သိမ္းယူျပီး ဆန္စပါး တင္ပို႔မႈကို ႏိုင္ငံေတာ္မွ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာ ၁၉၆၂-၆၃ မွ ၁၉၇၃-၇၄ ကာလအတြင္း ဆန္တန္ခ်ိန္ ဝ.၁၉၆ သန္းမွ ၁.၄၄၁ သန္းအထိသာ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ခဲ့သည္။ ၁၉၆၃-၆၄ ခုႏွစ္တြင္ တန္ခ်ိန္ ၁.၄၄၁ သန္း၊ ၁၉၆၄-၆၅ ခုႏွစ္တြင္ တန္ခ်ိန္ ၁.၁၇၆ သန္း ႏွင့္ ၁၉၇၃-၇၄ တြင္ တန္ခ်ိန္ ဝ.၁၉၆ သန္းသာ ေရာင္းခ်ႏိုင္ခဲ့ကာ အနိမ့္ဆံုး အဆင့္သို႔
ေရာက္ရိွလာခဲ့ရသည္။

၁၉၇၄-၇၅ မွ ၁၉၈၇-၈၈ ခုႏွစ္အထိ ဆန္တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈမွာ ဆန္တန္ခ်ိန္ ဝ.၁၆၆ သန္းမွ ဝ.၇၈၇ သန္းအထိ တင္ပို႔ေရာင္းခ် ႏိုင္ခဲ့ျပီး ၁၉၈၇-၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ဝ.၁၉၆ သန္းသာ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ႏိုင္ခဲ့ရျပန္သည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးေရး ဝန္ၾကီးဌာနမွ ေႏြစပါး-မိုးစပါး စိုက္ပ်ိုးေရးကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျပီး ၁၉၈၈-၈၉ မွ ၂ဝဝ၂-ဝ၃ ကာလအတြင္း ဆန္တန္ခ်ိန္ ဝ.ဝ၂၄ မွ ၁.ဝ၄ သန္းအထိ တင္ပို႔လာခဲ့သည္။ ၁၉၉၄-၉၅ ခုႏွစ္တြင္ တန္ခ်ိန္ ၁.ဝ၄ သန္းအထိ အျမင့္ဆံုးတင္ပို႔ေရာင္းခ်ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။

လြတ္လပ္စြာ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ခြင့္

၁၉၆၃ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလမွ စ၍ ျမန္မာ့ ဆန္စပါးေရာင္းဝယ္မူကို ျပည္သူပိုင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရာက ၂ဝဝ၃ ခုႏွစ္ ေရာက္မွ လြတ္လပ္စြာ ေရာင္းဝယ္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ ႏွစ္ေပါင္း ၄၁ ႏွစ္ၾကာမွ ကမၻာ့ ဆန္ေစ်းကြက္ႏွင့္ ျပန္လည္ေလ့လာ ေဆာင္ရြက္ရသည့္ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ရိွခဲ့သည္။

ျမန္မာဆန္ကို အာဖရိကမွ အမ်ားဆံုး ဝယ္ယူေန

“ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဧည့္မထဆန္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း (၂၅ မွတ္) ဆန္ကို အာဖရိကကို အဓိက ေရာင္းခ်ေနရတာပါ။ ေစ်းကြက္မွာ ထိုင္း၊ ဗီယက္နမ္တို႔က ေရာင္းခ်တဲ့ ၂၅ မွတ္ ဆန္ေစ်းေအာက္ ေစ်းႏႈန္းနဲ႔ပဲ ေရာင္းခ်ရပါတယ္။ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ဆန္ေစ်းဟာ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္ ဆန္ေစ်းေအာက္ ေရာက္သြားတာကို ျမန္မာနဲ႔ ဗီယက္နမ္ဆန္မွာျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ထိုင္းႏိုင္ငံ ထုတ္ ဆန္ကေတာ့ ေစ်းအျမင့္ဆံုးအျဖစ္ ရရိွရပ္တည္ႏိုင္တာ ေတြ႔ရတယ္” ဟု စီးပြား/ကူးသန္း ဝန္ၾကီးဌာန အဆင့္ျမင့္အရာရိွမွ အျငိမ္းစားယူခဲ့သူ တဦးက ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စိုက္ပ်ဳိးသည့္ ဧည့္မထ စပါးတြင္ အထြက္ေကာင္းမ်ိဳးမ်ား ပါဝင္ျပီး သီးထပ္ရင္၊ မေနာသုခ၊ ေက်ာ္ေဇယ် စပါး မ်ားသည္ ဧည့္မထ အုပ္စုမ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း ဆန္ အေပ်ာ့အမာ ကြာျခားမႈရိွသည္။ ဧည့္မထ အုပ္စုဝင္ စပါးမ်ားကို ၾကိတ္ခဲြ၍ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ဧည့္မထဆန္အျဖစ္ ေရာင္းခ်ပါက အရည္အေသြး မညီမညာ ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ထိုသို႔ ၾကိတ္ခြဲေရာင္းခ်ျခင္းကို စပါးအမ်ိဳး အစားသာမက စားသံုးမႈ အရည္အေသြးကိုပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားကာ ဝယ္ယူၾကိတ္ခြဲ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ျခင္းကိုပါ ေျပာင္းလဲေဆာင္ရြက္ သင့္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ
ေတာင္သူလယ္သမားအသင္း ဥကၠ႒ က ေျပာသည္။

လတ္တေလာ ဆန္ေစ်းႏႈန္း

ႏိုဝင္ဘာလလယ္ ဆန္ေစ်းႏႈန္းမ်ားမွာ ဧည့္မထဆန္ တတင္းခြဲဝင္ တအိတ္လွ်င္ လက္ကားေစ်းမ်ားမွာ ရန္ကုန္တြင္ ၁၅,၃ဝဝ က်ပ္၊ မႏၲေလးတြင္ ၁၇,၅ဝဝ က်ပ္၊ ေမာ္လျမိဳင္တြင္ ၁၅,ဝဝဝ က်ပ္၊ ေတာင္ၾကီးတြင္ ၁၇,ဝဝဝ က်ပ္၊ ပဲခူးတြင္ ၁၄,၅ဝဝ က်ပ္၊ ျပည္တြင္ ၁၃,ဝဝဝ က်ပ္ႏွင့္ ေရႊဘိုတြင္ ၂၂,ဝဝဝ က်ပ္တို႔ ရိွေနျပီး နယ္စပ္ၿမိဳ႕မ်ားျဖစ္ သည့္ ျမဝတီ တြင္ ၂၆,၄ဝဝ က်ပ္၊ တာခ်ီလိတ္တြင္ ၂၁,၆ဝဝ က်ပ္၊ ေမာင္ေတာတြင္ ၁၈,ဝဝဝ က်ပ္ ရိွသည္။

ေပၚဆန္း လက္ကားေစ်း တအိတ္လွ်င္ ရန္ကုန္တြင္ ၂၁,ဝဝဝ က်ပ္၊ မႏၲေလးတြင္ ၂၈,၅ဝဝ က်ပ္၊ ေမာ္လျမိုင္တြင္ ၂၂,ဝဝဝ က်ပ္၊ မေကြးတြင္ ၃၃,ဝဝဝ က်ပ္၊ ေနျပည္ေတာ္တြင္ ၃၆,ဝဝဝ က်ပ္၊ နယ္စပ္ျမိဳ့ မူဆယ္တြင္ ၃၉,၆ဝဝ က်ပ္၊ ခ်င္းေရႊေဟာ္တြင္ ၄၈,ဝဝဝ က်ပ္၊ ျမိတ္တြင္ ၃၁,၂ဝဝ က်ပ္၊ ေကာ့ေသာင္းတြင္ ၃၈,၄ဝဝ က်ပ္ႏွင့္ စစ္ေတြတြင္ ၂၄,၆ဝဝ က်ပ္ ေစ်းေပါက္သည္။

ကမၻာ့ေစ်းကြက္ႏွင့္ ျမန္မာဆန္ထုတ္လုပ္မႈ

၂ဝ၁၂-၁၃ ဘ႑ာႏွစ္အတြင္း ဆန္စပါး စိုက္ဧရိယာမွာ ဟတ္တာ ၇ . ၅၉ သန္းရိွျပီး စိုက္ဧက ၁၉ . ၃ သန္းခန္႔တြင္ အထြက္ ေကာင္း စပါးမ်ိဳး ၁၆ မ်ိဳးအနက္ မေနာသုခ စိုက္ပ်ိဳးမူမွာ ဧရိယာ ၃.၅ သန္းေက်ာ္ ရိွေနေၾကာင္း စိုက္ပ်ိဳးေရး သုေတသန ဦးစီး ဌာနက ဆိုသည္။ ယင္းစိုက္ဧကမ်ားမွ ၁ ဧက စပါးတင္း ၅ဝ ႏႈန္းျဖင့္ ခန့္မွန္းပါက စပါးတန္ ၁၂ သန္းခန္႔ ထြက္ရိွမည္ ျဖစ္သည္။

ယခင္ႏွစ္က ျပည္ပတင္ပို႔မႈမွာ တန္ ၇ . ၇၅ သိန္း ျဖစ္ခဲ့ျပီး ျပည္တြင္း ဝယ္လိုအားမွာ ၉၅ . ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွေနသည္။

ကမၻာ့ေစ်းကြက္ ဝယ္လိုအားမွာ… အေမရိကန္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာန၏ ခန္႔မွန္း သံုးသပ္ခ်က္အရ ဝယ္လိုအားမွာ ဆန္တန္ခ်ိန္ ၃၆ သန္း ရိွေနသည္။ ယင္းတို႔အနက္ အာဖရိကမွ ဝယ္လိုအားမွာ ဆန္တန္ ၁၁ သန္း ရိွေနျပီး အေရွ႕ အလယ္ပိုင္း ေဒသမ်ား၏ ဝယ္လို အားမွာ တန္ ၄ သန္းနီးပါး ရိွသည္။ ထို႔အတူ မေလးရွားမွ ဆန္တန္ ၁ သန္းေက်ာ္ႏွင့္ ဖိလစ္ပိုင္မွ တန္ ၂ သန္းေက်ာ္ ဝယ္ယူ တင္သြင္းမႈ ရိွေနသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာဆန္စပါးအေနျဖင့္ ျပည္ပ ေစ်းကြက္ ေဝစု ရရိွေရးဆိုင္ရာ ကုန္သြယ္မႈမူဝါဒႏွင့္ မဟာဗ်ဴဴဟာမ်ား အား စိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္ေရး ဆိုင္ရာ မူဝါဒမ်ားကို ေပါင္းစပ္ ခ်မွတ္သြားရန္ လိုအပ္ၿပီး ကမၻာ့ေစ်းကြက္သို႔ တက္လွမ္း ႏုိင္ေရးႏွင့္ အာဆီယံ လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္မႈအတြက္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း စီးပြားေရး ပညာရွင္ မ်ားက သံုးသပ္ေျပာၾကားသည္။

Ref: မဇၥ်ိမ