ကုလစံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ကိစၥ ဒိန္းမတ္ႏွင့္ လတ္ဗီးယား ေထာက္ခံ

ေသာမတ္စ္ေမာင္ေရႊ
မတ္လ ၁၂ ရက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ စစ္ရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအတြက္ ကုလ သမဂၢ ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ရန္ ဥေရာပသမဂၢ၀င္ ၁၀ ႏိုင္ငံက ေထာက္ခံခဲ့ရာ ယခုအခါ ဒိန္းမတ္ ႏွင့္ လတ္ဗီးယားလည္း ပါ၀င္လာၿပီဟု လန္ဒန္အေျခစိုက္ ဘားမားကင္ပိန္း (ယူေက) က ၾကာသပေတးေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္။

တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူ ၁၀၀ ေက်ာ္က ၾကာသ ပေတးေန႔တြင္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္း လွည့္လည္ ကာ လူဇင္ဘတ္၊ ဆြီဒင္၊ ေနာ္ေ၀၊ လတ္ဗီးယား၊ ဒိန္းမတ္ႏွင့္ ဂ်ာမဏီ စသည့္ ဥေရာပသံ႐ံုးမ်ားကို စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းေရး ေထာက္ခံရန္ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီးေနာက္ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံျခားေရး ဌာနက ’’ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆး ေရးအဖြဲ႔တခု ဖြဲ႔စည္းစစ္ေဆးရန္ မူအားျဖင့္ သေဘာတူပါ ေၾကာင္း’’ ေၾကညာခဲ့ၿပီး၊ လတ္ဗီးယားကလည္း အလားတူ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ကာ ေထာက္ခံျခင္း ျဖစ္သည္။

ခ်ီတက္လမ္းေလွ်ာက္သူမ်ားကို အက်ဥ္းက်ခံ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ဦးျမေအး၏ သမီးျဖစ္သူ မေ၀ႏွင္းပြင့္သုန္က ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ကိုျမေအးသည္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဦးေဆာင္ေသာ ၈၈၈၈ လူထုအံုၾကြမႈႀကီးတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး စစ္အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားေၾကာင့္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္မွစ၍ ၈ ႏွစ္ၾကာ အက်ဥ္းခ်ခံခဲ့ရသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ မင္းကိုႏိုင္ႏွင့္အတူ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး လႈပ္ရွားမႈ ႀကီးမျဖစ္ခင္ ခ်ီတက္လမ္းေလွ်ာက္ ဆႏၵျပပြဲမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ႏွစ္ ၆၀ ေက်ာ္ က်ခံခဲ့ရသည္။

ဒိန္းမတ္ႏွင့္ လတ္ဗီးယန္း အစိုးရ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို မေ၀ႏွင္းက ႀကိဳဆိုေၾကာင္းႏွင့္ ’’ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္တရပ္ ဖြဲ႔စည္း စစ္ေဆးေရးကို ေနာက္ထပ္ ဥေရာပ ၂ ႏိုင္ငံက ေထာက္ခံခဲ့လို႔ က်မ ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာ ျဖစ္မိပါတယ္။ ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔လည္း ကုလသမဂၢ စံုစမ္းစစ္ေဆး ေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းေရးကိစၥကို အခုအခ်ိန္မွာ တရား၀င္ ေထာက္ခံရေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္’’ ဟု ေျပာၾကားသြားခဲ့ေၾကာင္း ဘားမားကင္ပိန္း (ယူေက) ထုတ္ျပန္ေသာ ေၾကညာခ်က္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ေရး ေထာက္ခံသည့္ ဥေရာပသမဂၢ၀င္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဒိန္းမတ္ႏွင့္ လတ္ဗီးယားသည္ ၁၁ ခုႏွင့္ ၁၂ ခုေျမာက္ ႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္လာသည္။

ေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ေရးကို အျခားႏိုင္ငံမ်ား ေထာက္ခံလာရန္ ဘားမားကင္ပိန္း (ယူေက) ၏ ႀကိဳးပန္းမႈသည္ ကုလသမဂၢ ျမန္မာႏို္င္ငံဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးသံတမန္ ေတာမတ္စ္ အိုေဟးကင္တားနား Tomás Ojea Quintana က ကုလ အေထြ ေထြညီလာခံ၌ ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္အၿပီး ၃ ရက္အၾကာတြင္ ေပၚထြက္လာျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။

၎အစီရင္ခံစာတြင္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ မတ္လအတြင္း အေထြေထြညီလာခံ၌ သူတင္ျပခဲ့ေသာ အစီရင္ခံစာပါ ကုလစံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ ဖြဲ႔စည္းေရးအဆိုကို ထပ္မံ၍ ေထာက္ခံ တင္ျပေတာင္းဆိုထားသည္။

ကင္တားနားက သူ၏ ေနာက္ဆံုးအစီရင္ခံစာတြင္ ’’ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စနစ္တက် က်ဴးလြန္ လ်က္ရွိေသာ လူ႔အခြင့္ေရး ခ်ဳိးေဖာက္ မႈမ်ား၏ သေဘာသဘာ၀ေၾကာင့္ အဆိုပါ ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္၊ ဘက္မလိုက္၊ ေႏွာင့္ေႏွးမႈမရွိဘဲ စိတ္ခ်ယံုၾကည္ ေလာက္သည့္ ပံုစံျဖင့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးႏိုင္ရန္ လိုအပ္သည္’’ ဟု ေရးထားသည္။

ဂ်ာမန္သံ႐ံုးက ျမန္မာ့အေရး ဆႏၵျပသူမ်ားကို တားဆီး ရန္ ရဲေခၚ

ဂ်ာမန္သံ႐ံုးကမူ ဘားမားကင္ပိန္းက ေပးအပ္ေသာ စာမ်ားကို လႈိက္လွဲစြာ ႀကိဳဆို လက္ခံရယူခဲ့ေသာ အျခားဥေရာပ သံ႐ံုးမ်ားကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာ့အေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားကို ႀကိဳဆိုလက္ခံျခင္း မျပဳခဲ့ဟု ဘားမားကင္ပိန္း (ယူေက) က သတင္းေပးပို႔သည္။

ျမန္မာ့အေရးဆႏၵျပသူမ်ား သူတို႔သံ႐ံုးေရွ႕ ေရာက္လာသည့္အခါ ဂ်ာမန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန တာ၀န္ရွိသူမ်ားက ျမန္မာ့လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရာ၌ ဂ်ာမဏီက ေထာက္ခံပါရန္ တိုက္တြန္းထားသည့္ စာကိုေပးအပ္မည့္ ’’၃ ဦးပါ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကို သံ႐ံုးတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ေပးရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္’’ ဟု ကင္ပိန္း အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာ မာ့ခမ္ဖာမနာ Mark Farmaner က ေျပာသည္။

ဆႏၵျပပြဲ စီစဥ္သူမ်ားက အျခားဥေရာပသံ႐ံုးမ်ားသည္ သူတို႔ေပးအပ္ေသာ စာမ်ားအား ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ လက္ခံခဲ့ၾကေၾကာင္း ေထာက္ျပ ေျပာဆိုေတာ့မွ အဆိုပါသံ႐ံုးက ဆႏၵျပသူမ်ား၏ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ကို သံ႐ံုးထဲ ၀င္ခြင့္ျပဳခဲ့ၿပီး သံ႐ံုးအတြင္း ႀကိဳတင္ စီစဥ္ထားျခင္း မဟုတ္ေသာ ေတြ႔ဆံုပြဲ၌ စာအား လက္ခံခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ အျခားသံ႐ံုးမ်ားကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ လံုၿခံဳေရး၀န္ထမ္းမ်ားေရွ႕တြင္ သူတို႔စာကို ေပးအပ္ ခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။

ထို႔ေနာက္ ဂ်ာမဏီသံ႐ံုးက ရဲကို အေၾကာင္းၾကားၿပီး အဆိုပါ လူ ၁၀၀ ေက်ာ္ရွိ ဆႏၵျပအဖြဲ႔ကို သံ႐ံုးေရွ႕မွ ႏွင္ထုတ္ေစခဲ့သည္။

ရဲမ်ားကလည္း ဂ်ာမဏီသံ႐ံုး၏ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို ဆႏၵျပသမားမ်ားထံ ေျပာၾကားခဲ့ၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္မူ ေဒသႏၱရ ဥပေဒအရ သံ႐ံုးေရွ႕ ဆႏၵျပသူမ်ားကို မတ္တပ္ရပ္ကာ ဆက္လက္ဆႏၵျပခြင့္ ျပဳခဲ့သည္ဟု မတ္ခ္ဖာမနာက ေျပာသည္။

ဤသို႔ ပုလိပ္အကူအညီရယူၿပီး ဆႏၵျပသူမ်ားကို ႏွင္ထုတ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည့္အေပၚ သူတို႔၏ မွတ္ခ်က္ ေျပာၾကားပါရန္ မဇၩိမက ဂ်ာမန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းခဲ့ေသာ္လည္း ယခုထိ ျပန္ၾကားခ်က္ မရရွိေသးပါ။

စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ဖြဲ႔ေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဂ်ာမဏီအစိုးရ၏ သေဘာထားကို အေစာပိုင္းက ေမးျမန္းခဲ့ရာတြင္ ဂ်ာမဏီ အဓိပတိ အင္ဂ်လာမာကဲလ္၏ အစိုးရသည္ ’’ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ေရးကိစၥ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုေနမႈမ်ားကို အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာ ေနေၾကာင္း’’ ဂ်ာမန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဆီဗက္ရွန္ဖစ္ရွာ Sebastian Fischer က မဇၩိမကို ေျဖၾကားခဲ့သည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလထဲတြင္ အျခား ဂ်ာမန္အစိုးရ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူက မဇၩိမကို ေျပာၾကားခဲ့ရာတြင္ ’’ယခုထိုးထြင္းႀကံဆမႈ (စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္) ေအာင္ျမင္ရန္ႏွင့္ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ဳိးဆက္မ်ား ေပၚေပါက္လာေစရန္အတြက္ အေရးႀကီးသည္မွာ အေျခအေနကို ဆက္လက္၍ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနရန္ လိုအပ္ၿပီး ျမန္မာအစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးကို ရယူႏိုင္မည့္ ယႏၱရားတရပ္ တည္ေထာင္ေရးမွာလည္း အလားတူပင္ အေရးပါသည္’’ ဟု ေျပာဆိုခဲ့သည္။

ထိုသို႔ ဂ်ာမန္အစိုးရ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူက စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ေရွ႕ဆက္အလုပ္ျဖစ္ရန္ ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ား၏ အကူအညီ လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုခ်က္ကို လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ႀကီး၏ အမႈေဆာင္ဒါ႐ိုက္တာ ကက္နက္ေရာ့သ္ Kenneth Roth က သူတို႔အဖဲြ႔ မၾကာေသးခင္က ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန အစီရင္ခံစာ၏ အမွာတြင္ ထည့္သြင္းေ၀ဖန္ထားသည္။

’’ေနာက္ထပ္ ဖိအားတစံုတရာ မရွိဘဲ စစ္အစိုးရထံမွ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈကို ေမွ်ာ္လင့္ ေနျခင္းမွာ အိပ္မက္မက္ စိတ္ကူးယဥ္ေနျခင္းမွ်သာ ျဖစ္သည္’’ ဟု ေရာ့သ္က ေျပာထား သည္။

Ref;Mizzima