အဓမၼ လုပ္အားေပး ပေပ်ာက္ေရး ILO ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္မည္

မတ္လ ၀၇ ရက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္

ရန္ကုန္ ILO အရာရွိ Steve Marshall ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ILO သည္ ၿပီးခဲ့သည့္လအတြင္း ျမန္မာအာဏာပုိင္မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီး ILO လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေနာက္ထပ္တႏွစ္ ဆက္လက္လုပ္ကုိင္ရန္ သေဘာတူခဲ့သည္။

ILO သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အဓမၼလုပ္အားေပး ခုိင္းေစမွႈမ်ား ေလ်ာ့နည္းေစေရးအတြက္ ဆယ္စုႏွစ္တခုေက်ာ္ ကတည္းက ၾကိဳးပမ္းလာခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံတကာ အဖဲြ႔အစည္းၾကီး ျဖစ္သည္။

ILO ၏ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ေအာင္ျမင္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မွႈမ်ားႏွင့္ ေနာက္ထပ္တႏွစ္အတြက္ ILO ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား သိရွိႏိုင္ရန္ ရန္ကုန္ရွိ ILO ဆက္ဆံေရးအရာရွိ Steve Marshall ကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားသည္။

ILO အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔ကေန ေနာက္ထပ္တႏွစ္အထိ ဆက္ၿပီး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ႏုိင္မလား။ တကယ္လို႔ လုပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ဘယ္လိုစီမံကိန္းေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႔ လုပ္သြားခ်င္တာလဲ။

’’ILO နဲ႔ ျမန္မာအစုိးရက ILO အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲမွာ လုပ္ငန္းေတြ ေနာက္ထပ္ ၁၂ လ ဆက္ၿပီး လုပ္ဖုိ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ နားလည္မႈ စာခြ်န္လႊာကုိ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၃ ရက္ေန႔က လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးပါၿပီ။ ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၅ ရက္ေန႔ အထိပါ’’

’’ILO အေနနဲ႔ ဒီတႏွစ္ သက္တမ္းအတြင္းမွာ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္က လုပ္ခဲ့တဲ့ ILO စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ရဲ႕ အၾကံျပဳ တိုက္တြန္းခ်က္ေတြ ျမန္မာအစုိးရ လိုက္နာလာေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ ရည္မွန္းထားပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ - (၁) အတင္းအဓမၼ ခုိင္းေစမႈကုိ ဥပေဒႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည့္ ကိစၥအျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ အကယ္၍ ယခင္က ဥပေဒမ်ားသည္ အတင္းအဓမၼ ခုိင္းေစမွႈကို အားေပးသလို ျဖစ္ေနပါက ထုိဥပေဒမ်ားအား ျပင္ဆင္ရန္ႏွင့္ ႐ုပ္သိမ္းရန္ (၂) ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ရွိေနသည့္ အတင္းအဓမၼ လုပ္အားေပး ခုိင္းေစမွႈမ်ား ပေပ်ာက္သြားေစေရးအတြက္ အစုိးရႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ (၃) က်ဴးလြန္သူမ်ားအား အေရးယူသည့္ ဥပေဒ အပါအဝင္ အဓမၼခုိင္းေစမွႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ဥပေဒမ်ားအား အသံုးခ်မွႈႏွင့္ လုိက္နာမွႈမ်ား ျမင့္တက္လာေစေရး ေဆာင္ရြက္ရန္တို႔ ျဖစ္ပါတယ္’’

အဓမၼ ခုိင္းေစမွႈ ပေပ်ာက္ေရး ILO ရဲ႕ ကမ္ပိန္းေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ စိမ့္ဝင္ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတယ္လုိ႔ ထင္လဲ။

’’ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႔ ပညာေပးေရးေတြအတြက္ အကန္႔အသတ္ေတြ ရွိေနတဲ့၊ ၾကီးမားတဲ့ ႏုိင္ငံတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အစုိးရနဲ႔ ILO သေဘာတူ ႐ုိက္ႏွိပ္ထားတဲ့ ပညာေပး လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြကုိေတာ့ အစုိးရ ဌာနေတြကေနတဆင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖန္႔ေဝေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အစုိးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔၊ ေဒသတြင္းက အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔လည္း ျပည္တြင္းျပည္ပ မီဒီယာေတြကတဆင့္ ပညာေပးေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္လိုပဲ ပညာေပးေပး၊ လူဦးေရ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အဲဒီပညာေပး အစီအစဥ္ေတြကုိ လက္လွမ္းမီႏုိင္တဲ့ အေနအထားမွာ မရွိၾကေသးပါဘူး။ တကယ္လို႔ ပညာေပး လက္ကမ္းစာေစာင္ေတြကုိ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားေတြနဲ႔ပါ ႐ိုက္ႏွိပ္ျဖန္႔ေဝဖို႔အတြက္ သေဘာတူညီမွႈ ရခဲ့ရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလး အဆင္ေျပသြားမွာပါ’’

’’အစုိးရ အရာရွိ (အရပ္သားနဲ႔ စက္ဘက္အရာရွိ) ေတြလည္း ပါဝင္တဲ့ အစုိးရနဲ႔ ILO ပူးတြဲ ပညာေပး အစီအစဥ္ေတြကုိလည္း ဆက္လုပ္ေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ILO အေနနဲ႔လည္း ျမန္မာျပည္အႏွံ႔က လူထုအေျခစိုက္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးတြဲၿပီးေတာ့ ပညာေပးေဆြးေႏြးပြဲ အစီအစဥ္ေတြကို လစဥ္ စတင္ျပဳလုပ္ေနပါတယ္’’

စစ္အစိုးရနဲ႔ အရပ္ဘက္ အာဏာပုိင္ေတြက အလုပ္သမား အခြင့္အေရး ကိစၥေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လိုတယ္လို႔ လူၾကီးမင္း ထင္ျမင္ယူဆထားလား။

’’အစုိးရအေနနဲ႔ အလုပ္သမား အဖြဲ႔အစည္းေတြအတြက္ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ညီညြတ္ၿပီးေတာ့ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ILO ရဲ႕ သေဘာတူညီခ်က္ ကြန္ဗန္းရွင္း ၈၇ နဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ ဥပေဒမူၾကမ္းကုိ ေရးဆြဲၿပီးၿပီလို႔ သိရပါတယ္။ သူတို႔အေနနဲ႔ ဥပေဒမူၾကမ္းအတြက္ ILO ဆီကလည္း ကနဦး အၾကံဥာဏ္တခ်ဳိ႕လည္း ယူခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ဥပေဒမူၾကမ္းဟာ မၾကာခင္ ကာလမွာ ပါလီမန္မွာ တင္သြင္းလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္’’

ျပီးခဲ့တဲ့ အပတ္က လူၾကီးမင္းနဲ႔ အစုိးရ အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမွႈဟာ ဘယ္လို အေျခအေန ရွိခဲ့လဲ။ အစုိးရအေနနဲ႔ ILO ရဲ႕ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ အားထုတ္မွႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွႈ အေနအထားကေရာ ဘယ္လိုရွိလဲ။

’’အစုိးရအေနနဲ႔ ILO က အလုပ္သမား ဝန္ၾကီးဌာန၊ အဓမၼလုပ္အားေပး ခုိင္းေစမွႈ တုိက္ဖ်က္ေရး အုပ္စု၊ လူကုန္ကူးမွႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မတီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစုိးရအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ အေပၚမွာ အေတာ္ကုိပဲ လိုလိုလားလား ရွိခဲ့ပါတယ္’’

လာမယ့္ ႏွစ္ထဲမွာ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒအသစ္ေတြက ဘယ္လုိအေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္လာေစမယ္လုိ႔ ထင္ပါသလဲ။

’’တကယ္လို႔ အလုပ္သမားေတြ ကုိယ္စားျပဳ ပါဝင္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ခြင့္ျပဳတဲ့ ဥပေဒေတြ ထြက္ေပၚလာခဲ့မယ္ဆိုရင္ အလုပ္သမား အခြင့္အေရးအတြက္ အဓိက တိုးတက္မွႈ ေျခလွမ္းတရပ္ ျဖစ္လာၿပီးေတာ့ အသီးအပြင့္ေတြ ထြက္ေပၚလာမွာပါ’’

အဓမၼ ခုိင္းေစမွႈ တုိင္ၾကားေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ILO ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္မွႈ ယႏၲရားကေရာ ဘယ္လိုအေျခအေန ရွိပါသလဲ။ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲမွာ အဲဒီစနစ္ရဲ႕ အက်ဳိးသက္ေရာက္မွႈကေရာ အခုခ်ိန္ထိ ဘယ္လိုအေနအထားမွာ ရွိလဲ။

’’ပညာေပး အစီအစဥ္ေတြေၾကာင့္ အခြင့္အေရးနဲ႔ ဥပေဒေတြကုိ နားလည္ သတိထားမိလာၾကတာေတြရယ္၊ တုိင္ၾကားဖုိ႔ ယုံၾကည္မွႈ ပုိမိုရွိလာၾကတာေတြရယ္ေၾကာင့္ တိုင္ၾကားမွႈေတြကုိ ပုိမို လက္ခံရရွိေနပါတယ္။ အဓမၼ ခုိင္းေစမွႈေတြကေတာ့ ဆက္ရွိေနတုန္းပါ။ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္ကေန အတင္းအက်ပ္ ခုိင္းေစတဲ့ ျပႆနာေတြက ၾကီးမားတဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္ေနတုန္းပါပဲ’’

၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ထဲမွာ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းႏုိင္စရာ ရွိတယ္လို႔ သတင္းေတြ ထြက္ေပၚေနတဲ့ စစ္မွႈမထမ္းမေနရ ဥပေဒအေပၚ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးတိုင္း စစ္မွႈမထမ္းမေနရ စနစ္က အဓမၼခုိင္းေစမွႈနဲ႔ ကေလးစစ္သား ျပႆနာေတြကို ေလ်ာ့ပါးသြားေစမယ္လို႔ ထင္ပါသလား။

’’အဲဒီျပန္တမ္း ထြက္လာေပမယ့္ ၂ဝ၁၂ ထဲမွာ အသက္ဝင္လာမယ္၊ မဝင္လာဘူးဆုိတာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ မသိႏုိင္ပါဘူး။ အဲဒီဥပေဒမူၾကမ္း အသက္ဝင္လာဖုိ႔ဆိုရင္ တကယ္အတည္ျပဳခံရဖို႔ လိုေနပါေသးတယ္။ တကယ္လုိ႔ အဲဒီဥပေဒကုိ အတည္ျပဳမယ္၊ ၿပီးေတာ့ အသက္ကုိလည္း စနစ္တက် စစ္ေဆးအတည္ျပဳၿပီး လုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူေတြကုိ အတင္းအက်ပ္ခုိင္းေစတာေတြ၊ ကေလးငယ္ေတြကုိ စစ္တပ္ထဲ အတင္းသြတ္သြင္းတာေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္’’

ILO အေနနဲ႔ ရန္ကုန္ရဲ႕ အျပင္ဘက္မွာရွိတဲ့ မိသားစုေတြဆီကေန အာဏာပုိင္ေတြရဲ႕ အဓမၼ ခုိင္းေစမွႈကိစၥ တုိင္ၾကားမွႈေတြကိုေရာ အမ်ားၾကီး လက္ခံရရွိလား။ ၿပီးေတာ့ အဲလုိတိုင္ၾကားလို႔ ေထာင္က်သြားတဲ့ အေရအတြက္ကေရာ အခုေလာေလာဆယ္မွာ ဘယ္ေလာက္ရွိပါသလဲ။

’’က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ တိုင္ၾကားမွႈေတြကို ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္နယ္ေတြ၊ တိုင္းေတြ အားလံုးကေန လက္ခံရရွိပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာ တိုင္ၾကားတဲ့အတြက္ ေထာင္က်သြားတဲ့ အမွႈ ၅ ခု ရွိပါတယ္။ ျမန္မာအစုိးရအေနနဲ႔ အဲဒီလူေတြ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ခံရတာဟာ ILO ကို တိုင္ၾကားတဲ့ ကိစၥနဲ႔ မပတ္သက္ဘူးလို႔ ဆင္ေျခေပးေနေပမယ့္ ILO အေနနဲ႔ အဲဒီဖမ္းဆီးမွႈေတြဟာ သေဘာတူညီခ်က္ေတြကုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခ်ဳိးေဖာက္လိုက္တာလုိ႔ ယူဆပါတယ္။ အဲဒီလူေတြ အျမန္ဆံုး လြတ္ေျမာက္လာေရးအတြက္လည္း နည္းလမ္းေတြ ရွာေဖြေနပါတယ္’’

ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ထဲမွာ ကေလးစစ္သား ဘယ္ႏွေယာက္ေလာက္ မိသားစုဆီ ျပန္ေရာက္ခဲ့ပါသလဲ။

’’၂ဝ၁ဝ မွာ ILO က လက္ခံရရွိထားတဲ့ ကေလးစစ္သား အမွႈေတြထဲကေန ကေလး ၇ဝ ဦး စစ္တပ္ထဲကေန ထြက္ခြါခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအစီအစဥ္ စတင္တဲ့ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ကေန စတင္ေရတြက္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ၁၅၇ ေယာက္ ရွိသြားပါျပီ။ အစုိးရက စံုစမ္းစစ္ေဆး ကုိင္တြယ္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ ေနာက္ထပ္ အမွႈေပါင္းက ၁၂ဝ ရွိေနပါတယ္။ ျပီးေတာ့ အစုိးရဆီ မတင္ရေသးတဲ့၊ ILO က စံုစမ္းအကဲျဖတ္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ လက္ခံရရွိထားတဲ့ ကေလးစစ္သား အမွႈေပါင္းက ၁၁ဝ ခု ရွိေနပါတယ္’’

လူၾကီးမင္းရဲ႕ အျမင္မွာ ကေလးစစ္သား ခန္႔အပ္တဲ့ ကိစၥဟာ အခုေလာေလာဆယ္ တိုးပြါးလာတယ္လို႔ ထင္သလား။ ဒါမွမဟုတ္ ေလ်ာ့သြားတယ္လုိ႔ ထင္သလား။

’’အဲဒါကေတာ့ ေျပာလို႔ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ အစုိးရကေတာ့ စစ္ဘက္အမွႈထမ္းေတြကုိ ကေလးစစ္သား ခန္႔အပ္မွႈ ပေပ်ာက္ေရးအတြက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ပညာေပးတယ္လို႔ ေျပာတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ကေလးစစ္သားကိစၥ တုိင္ၾကားမွႈေတြကေတာ့ ပုိမို လက္ခံရရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ ကေလးစစ္သား ခန္႔ထားတဲ့ ကိစၥေတြ မ်ားလာတာလို႔ တထစ္ခ် ေျပာလို႔ မရႏုိင္ပါဘူး။ ပညာေပးမွႈေတြေၾကာင့္ ကေလးအခြင့္အေရးေတြ နားလည္လာတဲ့အတြက္ တုိင္ၾကားမွႈေတြ ပိုမို ျပဳလုပ္လာတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္’’

တခ်ဳိ႕ ကေလးေတြက စစ္ထဲကုိ လိုလိုလားလား ဝင္ခ်င္ေနရတာကိုေရာ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

’’က်ေနာ္တို႔ လက္ခံရရွိထားတဲ့ တခ်ဳိ႕တိုင္ၾကားခ်က္ေတြမွာ ကေလးေတြကုိယ္တုိင္က သူုတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္ စစ္တပ္ထဲကုိ ဝင္ခ်င္ၾကတာပါ။ ဒါကလည္း မဆန္းပါဘူး။ ဆင္းရဲမြဲေတြမွႈေတြ၊ ပညာေရး ခ်ဳိ႕တဲ့မွႈေတြ၊ မိဘကုိယ္၌က စစ္ထဲဝင္ဖုိ႔ အားေပးတာေတြ၊ ေနာက္ဆံုး စစ္ယူနီေဖာင္းနဲ႔ စစ္ထဲဝင္ရင္ စိတ္လွႈပ္ရွားစရာ ေကာင္းမယ္လုိ႔ ထင္ျမင္ယူဆမွႈေတြေၾကာင့္ စစ္ထဲဝင္ၾကတာေတြလည္း ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဥေပဒအရကေတာ့ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ေယာက်ာ္းေလး မွန္သမွ် မိမိဆႏၵအေလ်ာက္ျဖစ္ျဖစ္၊ အတင္းအက်ပ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ စစ္တပ္ထဲမွာ ခန္႔ထားမွႈ မျပဳလုပ္ရပါဘူး’’

အလုပ္သမား အခြင့္အေရး လွႈပ္ရွားသူတဦးျဖစ္တဲ့ မစုစုေႏြးက အခုထိ အက်ဥ္းက်တုန္းပဲဆိုေတာ့ ILO အေနနဲ႔ သူလြတ္ေျမာက္ဖုိ႔ ေလာေလာဆယ္ ၾကိဳးပမ္းေပးေနတာေတြ ရွိပါသလား။

’’က်ေနာ္အထက္မွာ ေျဖခဲ့တဲ့ အတုိင္းပါပဲ။ စုစုေႏြးဟာ အဓမၼလုပ္အားေပးခုိင္းေစမွႈကိစၥ တိုင္ၾကားတဲ့အတြက္ အက်ဥ္းက်သြားတဲ့ တေယာက္ပါ’’

Ref;mizzima