ျမန္မာသတင္းစာမ်ား ရွင္ျပန္ထေျမာက္ျခင္း

သစၥာနီ
May 15, 2013

ပုဂၢလိက သတင္းစာမ်ား ျမန္မာျပည္တြင္ ဆိတ္သုဥ္းေနခဲ့သည္မွာ အႏွစ္ေလးဆယ္ ေက်ာ္ခဲ့ေလၿပီ။ ပါလီမန္ ဖ.ဆ.ပ.လ အစိုးရေခတ္က စတုတၳ မ႑ိဳင္ဟု ဆိုသည္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ ပုဂၢလိက သတင္းစာ မ်ားသည္ အားေကာင္းေမာင္းသန္ အၿပိဳင္ အဆိုင္ ရွိခဲ့သည္။ ဗမာ့ေခတ္၊ လူထု၊ ျမန္မာ့အလင္း၊ ရန္ကုန္၊ ဟံသာ၀တီ၊ ေၾကးမုံ၊ အေထာက္ေတာ္၊ မိုးႀကိဳး စသျဖင့္..။ ထိုသတင္းစာမ်ားသည္ ျပည့္၀ေသာ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ လည္း ရခဲ့ၾကသည္။ အစိုးရႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ားကိုပင္ ေျပာင္ေျပာင္ တင္းတင္း ေ၀ဖန္ခဲ့ၾကသည္။ သတင္းစာ ဆရာ ဆိုသူမ်ားမွာလည္း သိန္းေဖျမင့္၊ ဇ၀န၊ ေအာင္ဗလ၊ ညိဳျမ၊ အေထာက္ေတာ္ လွေအာင္၊ လူထု ဦးလွ စသျဖင့္ ထိတ္ထိတ္ႀကဲ ပညာရွင္ႀကီးမ်ား ျဖစ္သည္။

ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီ အစိုးရ တက္လာၿပီး မၾကာမီပင္ ပုဂၢလိက သတင္းစာမ်ား ပိတ္သိမ္းခံရသည္။ ေၾကးမုံ၊ ဟံသာ၀တီ၊ ျမန္မာ့အလင္းတို႔မွာ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ ေရာက္သြား သည္။ ျပည္သူပိုင္ သတင္းစာဟု အမည္ခံကာ အစိုးရ၏ ၀ါျဖန္႔ခ်ိေရး လုပ္ငန္းကိုသာ ေဆာင္ရြက္ၾကေတာ့သည္။ လုပ္သားျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ ဆိုေသာ သတင္းစာလည္း ထုတ္ေ၀သည္။ ဒီကတည္းက လူထုသည္ သတင္းစာဖတ္လွ်င္ နာေရးေၾကာ္ျငာကိုသာ ဂ႐ုထားၾကေတာ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သတင္းငတ္မြတ္ေနေသာ၊ သတင္း အစစ္အမွန္ လိုလားေသာ ျပည္သူတို႔သည္ ျပည္ပ သတင္းဌာနမ်ား၏ ထုတ္လႊင့္ခ်က္ မ်ားကို အားကိုးလာၾကေတာ့သည္။ သူတို႔ကမူ ထိုသတင္းဌာနမ်ားကို “မိုးလုံးျပည့္ မုသာ၀ါဒ”ဟု ႐ႈတ္ခ်သည္။ ႏိုင္ငံ အေရး ေတာ္ပုံႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ထိုျပည္ပ သတင္းဌာနမ်ား ၏ ေထာက္ပံ့မႈမ်ား အထိုက္အေလွ်ာက္ ပါ၀င္ ခဲ့သည္မွာ ျငင္းမရေသာ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။

ယခု ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနေလရာ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္လည္း အပါအ၀င္ တခုျဖစ္ေလသည္။ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံတြင္ စာေပ လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိ မရွိ အကဲျဖတ္ရာ၌ အင္မတန္ လြယ္ကူေသာ အခ်က္ တခ်က္ရွိ၏။ ထိုႏိုင္ငံတြင္ ပုဂၢလိကပိုင္ သတင္းစာ ဘယ္ႏွစ္ေစာင္ ရွိသလဲ ဟူသည့္ အခ်က္ျဖင့္ ဆန္းစစ္ၾကည့္ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ရွိသည္ကို ႏိုင္ငံတကာအား သက္ေသျပရန္ ပုဂၢလိက သတင္းစာမ်ား ထုတ္ေ၀ခြင့္ ျပဳခဲ့ေလသည္။ ထုတ္ေ၀ခြင့္ ျပဳလိုက္ေသာ သတင္းစာ ၂၆ ေစာင္ ရွိကာ ေလာေလာဆယ္ ၁၀ ေစာင္မွ် ထုတ္ေ၀ျဖန္႔ခ်ိေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံပိုင္၊ ဌာနဆိုင္ရာပိုင္ သတင္းစာမ်ားႏွင့္ ဆိုလွ်င္ သတင္းစာ အေစာင္ ၃၀ ေက်ာ္ေလသည္။ ၾကားသိရသေလာက္ အ႐ႈံးခံကာ စတင္ထုတ္ေ၀ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ တရက္ကို ၇ သိန္း အ႐ႈံးခံ ထုတ္ေ၀ၾကရသည္။ ထုတ္ေ၀သူ တဦးကမူ ပထမႏွစ္အတြက္ ေဒၚလာ တသန္း အ႐ႈံးခံမည္ဟု ဆိုသည္။ ႀကီးမားေသာ စြန္႔စားမႈ ျဖစ္သည္။ ယခု ထုတ္ေ၀ေနေသာ၊ ေနာင္ထုတ္ေ၀လတၱံ႔ေသာ သတင္းစာမ်ား အနက္ ေစာင္ေရ ဘယ္ေလာက္မ်ား ခရီးဆက္ႏိုင္မည္နည္း။

သတင္းစာႏွင့္ ထိေတြ႕ရေသာ ပရိတ္သတ္မ်ားက သတင္းစာ အမ်ားစုမွာ ေန႔စဥ္ထုတ္ ဂ်ာနယ္ေတြနဲ႔ တူေနသည္ဟု မွတ္ခ်က္ခ်ၾကသည္။ သတင္းစာ အေတြ႕အႀကဳံႏွင့္ အဆက္ျပတ္ခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ၾကာ ရွည္ေနျခင္းက လက္ငင္း သတင္းစာ ထုတ္ေ၀ေသာအခါ အခက္အခဲျဖစ္၍ လာသည္။ ေလေလာဆယ္ က်ေနာ့္ အျမင္ေတာ့ ေဒးလီးအလဲဗင္း (Daily Eleven) ကို သေဘာက်မိသည္။ ပါတီ သတင္းစာ အျဖစ္ ဒီလႈိင္း ထြက္ေပၚလာလွ်င္ အကဲျဖတ္ ၾကည့္႐ႈရမည္။ အသက္ထင္ရွား ရွိေနသူမ်ားတြင္ ဦး၀င္းတင္သည္ ၀ါရင့္သတင္းစာ ဆရာ စစ္စစ္ျဖစ္သည္။ ေၾကးမုံ၊ ဟံသာ၀တီ စေသာ သတင္းစာမ်ားကို ဦးစီးထုတ္ေ၀ ခဲ့သည္။ ေမ ၇ ရက္ေန႔က ျမန္မာျပည္တြင္ ပထမဆုံး ထုတ္ေ၀သည့္ အခမဲ့ သတင္းစာ မက္ဆင္ဂ်ာ (Messenger) ထြက္လာသည္။ ေစာင္ေရ ႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္ ႐ိုက္ေသာ္လည္း ဆင့္ပါးစပ္ႏွမ္းပက္ သလို ရွိသည္။ အဂၤလန္တြင္လည္း ဒီလို လူစည္ကားရာ အရပ္တြင္ အလကား ထုတ္ေ၀ေသာ အခမဲ့ သတင္းစာေတြ ေတြ႕ရသည္။ သူတို႔က ေၾကာ္ျငာမွ ရရွိေသာ အျမတ္အစြန္းႏွင့္ ရပ္တည္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ စာရင္းမ်ားအရ ကမၻာေပၚတြင္ ထုတ္ေ၀ေနေသာ သတင္းစာ အမ်ိဳးအစားမွာ ၆၅၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္။ ေစာင္ေရမွာ ၃၉၅ သန္းေက်ာ္ ရွိသည္။ ၂၀၀၈ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အြန္လိုင္းသတင္းစာမ်ား ထြက္ေပၚလာသျဖင့္ in print ေခၚ ပုံႏွိပ္သတင္းစာမ်ား အခက္အခဲ အနည္းငယ္ႀကဳံေနရေလသည္။ ပုံမွန္အားျဖင့္ ဆိုလွ်င္ သတင္းစာ တေစာင္မွာ လက္ငင္း လတ္တေလာ အျဖစ္အပ်က္မ်ား သတင္း အခ်က္အလက္ ေဆာင္းပါးမ်ား၊ အယ္ဒီတာ အာေဘာ္၊ ျပည္တြင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ႏိုင္ငံေရး အေရးအခင္းမ်ား၊ နာမည္ေက်ာ္တို႔၏ ပုဂၢိဳလ္ေရး သတင္းမ်ား၊ ရာဇ၀တ္မႈ မႈခင္း၊ လုပ္ငန္းကိစၥ၊ ေဖ်ာ္ေျဖေရး၊ အားကစား၊ ေ၀ဖန္ေရး၊ အေထြေထြ ေကာ္လံစား ေဆာင္းပါမ်ား စသည္ျဖင့္ ပါရွိရေပမည္။ လူႀကိဳက္မ်ားေသာ (တခ်ိဳ႕က လူၿပိန္းႀကိဳက္ဟု ဆိုသည္) သတင္းစာမ်ားတြင္ အပ်င္းေျပေစရန္ ပေဟဠိ ကစားကြက္ (Croos Word, Sudoku) အႀကံေပးစာ၊ အစားအစာ၊ မိုးေလ၀သ သတင္း၊ ေရဒီယို ႐ုပ္ျမင္သံၾကား အစီအစဥ္မ်ား၊ ျပဇာတ္ ႐ုပ္ရွင္ ရီးဗ်ဴးမ်ား၊ ကာတြန္း ႐ုပ္ျပ ဇတ္လမ္း စသည္တို႔ ပါ၀င္သည္။

ပထမဆုံး သတင္းစာမွာ ေရွးေခတ္ ေရာမႏိုင္ငံတြင္ ဂ်ဴးလီးယက္ ဆီဆာ အမိန္႔ျဖင့္ ဘီစီ ၅၉ ေလာက္က ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ Acta Diura (Daily Acts) ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ အစုိးရက သတိေပး ထုတ္ျပန္ ခ်င္ေသာ ေၾကျငာခ်က္မ်ားကို သတင္းလႊာ အျဖစ္ ထုတ္ေ၀ျခင္း ျဖစ္ကာ လူအမ်ား ဖတ္႐ႈႏိုင္ရန္ လူစည္ကားေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ခ်ထားတတ္ေလသည္။

တ႐ုတ္ကမူ ေအဒီ ၂ ရာစု ဟန္ မင္းဆက္လက္ထက္တြင္ Tipao ေခၚ သတင္းစာ ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ တန္မင္းဆက္တြင္ (Kalyuan Az Bao) Bulletin of the court ကို ထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ထိုသတင္းစာမွာ ပိုးထည္ေပၚတြင္ စုတ္ျဖင့္ လက္ေရးႏွင့္ ေရးထားျခင္း ျဖစ္ကာ အစိုးရ အရာရွိမ်ားသာ ဖတ္႐ႈခြင့္ ရၾကသည္။

လြတ္လပ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူ အေစာဆုံး သတင္းစာကို မင္းတုန္းမင္း ႀကီးလက္ထက္ ၁၈၇၅ ခုႏွစ္က ထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ ရတနာပုံ (ပုံႏွိပ္သတင္းစာ)ဟု သတ္မွတ္ၾကသည္။ (အဂၤလိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ မႈေအာက္ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပထမဆုံး ထုတ္ေ၀ေသာ သတင္းစာမွာ ၁၈၃၆ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ သတင္းစာမွာ ေမာ္လၿမိဳင္ခရြန္နီကယ္ (Moulmein Chronicle) ျဖစ္သည္။) ရတနာပုံ အယ္ဒီတာမွာ ဖိုး၀ဇီရ ျဖစ္သည္။ မင္းတုန္းမင္းက “ငါမေကာင္းရင္ မေကာင္း ေၾကာင္း ေရး၊ ငါ့မိဖုရားေတြ မေကာင္းရင္ မိဖုရားေတြ မေကာင္းေၾကာင္း ေရး” ဟု ႏႈတ္မွ မိန္႔ကာ သတင္းစာ လြတ္လပ္ ခြင့္ ေပးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဂုတ္ေပၚဓား၀ဲေနေသာ သက္ဦးဆံပိုင္ေခတ္တြင္ ဘယ္သတင္းစာဆရာက မင္းနဲ႔ မိဖုရား မေကာင္း ေၾကာင္း ေရးရဲပါမည္နည္း။

ယခုေတာ့ ေခတ္ေျပာင္းသြားၿပီ။ ဒီမိုကေရစီ ေခတ္ ဟုဆိုေလရာ သတင္းစာဆရာမ်ားလည္း ရဲရဲ၀ံ့၀ံ႔ ေရးႏိုင္လိမ့္မည္ ထင္ရပါေတာ့သည္။

Ref: ဧရာ၀တီ