ၿဗိတိသွ် သံအမတ္ကေတာ္ ဦးစီးသည့္ ဧရာ၀တီ စာေပပြဲေတာ္ အႀကိဳနိဒါန္း

ေရႊကူေမႏွင္း
January 21, 2013

လာမည့္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၊ ၂၊ ၃ ရက္တို႔တြင္ “ဧရာ၀တီ စာေပပြဲေတာ္” (Irrawaddy Literary Festival) ကို က်င္းပမည္ ျဖစ္ပါသည္။ က်င္းပမည့္ ေနရာမွာ အင္းလ်ားလိပ္ ဟိုတယ္၊ ေက်ာက္စိမ္း ခန္းမ၊ ပတၱျမား ခန္းမ၊ ဧည့္ခန္းမႀကီး စတဲ့ ျပပြဲ ဧရိယာ အျပင္ အေဆာက္အဦး အျပင္ဘက္ ျမက္ခင္းမ်ား၌လည္း ပါ၀င္မည္ ျဖစ္သည္။

Festival (ပြဲေတာ္) ဟု ဆိုသည့္အတိုင္း ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲ၊ ႐ုပ္ရွင္၊ မ်က္လွည့္၊ ႐ုပ္ေသး၊ ျခင္းအလွခတ္ပြဲ၊ ကာတြန္း၊ ဓာတ္ပုံ ျပပြဲမ်ား ပါ၀င္မည္။
ဧရာ၀တီဟူေသာ အဓိပၸာယ္က “ျမန္မာႏိုင္ငံ” ကို ကိုယ္စားျပဳျခင္းျဖစ္သည္။

စာေပပြဲေတာ္ ျဖစ္၍ စာေပႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ၾကမည္ ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာမွ စာေရးဆရာ ၂၄ ဦး လာေရာက္ၾကမည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ စာေရးဆရာ ၁၀၀ ခန္႔ပါ၀င္ရန္ စာရင္း ေပးထားၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

စာေပလႈပ္ရွားမႈမ်ား အျဖစ္ အပိုင္း ၄ ပိုင္းခြဲျခား က်င္းပမည္ျဖစ္ၿပီး အဂၤလိပ္ဘာသာႏွင့္ သီးသန္႔က႑ တခု၊ အဂၤလိပ္ – ျမန္မာ ေရာေႏွာလ်က္ ဘာသာျပန္ နားက်ပ္မ်ားျဖင့္ စီစဥ္ေပးမည့္ က႑ တခု၊ ျမန္မာ ဘာသာခ်ည္း သီးသန္႔ႏွင့္ ကဗ်ာရြတ္ပြဲမ်ား ျဖစ္၏။ စာေပလႈပ္ရွားမႈမ်ားတြင္ တဦးတည္း စာဖတ္ျပျခင္း၊ အေၾကာင္းအရာ တခုကို တဦးက ေဟာေျပာသည္ကို ၀ိုင္း၀န္း ေဆြးေႏြးျခင္း၊ စားပြဲ၀ိုင္း ေဆြးေႏြးျခင္းမ်ား ပါရွိမည္ ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ စာေပမ်ားအေၾကာင္း၊ ၀တၳဳရွည္ ၀တၳဳတို၊ အက္ေဆး စသည္ျဖင့္ ခြဲျခား ေဆြးေႏြးၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ကဗ်ာပိုင္းအေနႏွင့္လည္း ကဗ်ာဆရာမ်ားက မိမိတို႔ အခန္းက႑အလိုက္ ေဆြး ေႏြးျခင္း၊ ရြတ္ဖတ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ပြဲေတာ္ အခ်ိန္မွာ နံနက္ ၁၀ နာရီမွ ညေန ၆ း ၃၀ အ ထိ ျဖစ္၏။ လာေရာက္ၾကည့္႐ႈလိုသူ မ်ားအတြက္ လက္မွတ္ တေစာင္ ၁၅၀၀ က်ပ္ျဖစ္ၿပီး၊ ၿဗိတိသွ် ေကာင္စီ႐ုံး၊ အင္းလ်ားလိပ္ ဟိုတယ္၊ တူေဒး စာအုပ္ဆိုင္မ်ားႏွင့္ ျမန္မာ ဘြခ္စင္တာ တို႔တြင္ ၀ယ္ယူႏိုင္ၾကပါသည္။

စားေသာက္ဆိုင္မ်ားႏွင့္ စာအုပ္ဆိုင္ႀကီးမ်ားကိုလည္း ဖြင့္လွစ္ေရာင္းခ်မည္ျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္စြာ ၀ယ္ယူႏိုင္ၾကၿပီး စာရင္း ေပးသြင္းထားေသာ အစီအစဥ္၌ မပါ၀င္ရေသးေသာ ဧည့္သည္မ်ား အတြက္လည္း လြတ္လပ္ေသာ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏုိင္ခြင့္ ရွိပါသည္။ (ဥပမာ – တကိုယ္ေတာ္ ေဟာေျပာျခင္း၊ Free-style မ်ား)ဤ ပြဲေတာ္မ်ိဳး ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ တႀကိမ္ တခါမွ် က်င္းပဖူးျခင္း မရွိခဲ့ေသးေခ်။ ျမန္မာႏိုင္ငံ စာေပသမိုင္း၌ ျပဳလုပ္ေနက် အခမ္းအနား မ်ားမွာ စာေပေဟာေျပာပြဲ၊ စာေပ ႏွီးေႏွာ ဖလွယ္ပြဲ၊ စာေပညီလာခံ၊ ေရးသူဖတ္သူ ေဆြးေႏြးပြဲ၊ ကဗ်ာရြတ္ပြဲမ်ား သာ ျဖစ္၏။ ယခုကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံတကာမွ စာေရးဆရာမ်ားႏွင့္ အတူ ျပည္တြင္းမွ စာေရးဆရာမ်ား ပါ၀င္ေသာ “ပြဲေတာ္” အျဖစ္ က်င္းပရျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သံအမတ္ကေတာ္ Jane က ရွင္းျပပါသည္။

“ဒီ စိတ္ကူးကို က်မ ရခဲ့တာ ၂ ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ အဲဒီတုန္းက ၿဗိတိသွ် သံ႐ုံးကို ေျပာျပေတာ့၊ ၂ ခ်က္ ရွိတယ္၊ တခ်က္က က်င္းပလို႔ ရႏိုင္တဲ့ လြတ္လပ္မႈ မရွိေသးဘူး။ ေနာက္ တခုက ပိုက္ဆံဆိုပါေတာ့။ အခု ကာလမွာေတာ့ အားလုံးပါ၀င္ႏိုင္တဲ့ အခ်ိန္အခါ အခြင့္အလမ္း ရလာၿပီ။ ဒါနဲ႔ ဒါကို လုပ္ဖို႔ ဆုံးျဖတ္တာပါ။ ကုန္က်စရိတ္ အမ်ားစုကို သံ႐ုံးက က်ခံေပမယ့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္းက အလႉရွင္ ၄ ဦး ပါလာတယ္။ စာေပ ထုတ္ေ၀ေရး တိုက္ေတြပါ။ တူေဒးတို႔၊ ျမန္မာ ဘြခ္စင္တာတို႔ပါ”

ဒီပြဲေတာ္ က်င္းပရတဲ့ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္က ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာမ်ားနဲ႔ ျမန္မာ စာေရးဆရာမ်ား “အျမင္ခ်င္း ဖလွယ္” ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဆိုရာမွာ ဥေရာပ စာေရးဆရာမ်ားနဲ႔ အတူ အိႏၵိယနဲ႔ တ႐ုတ္ စာေရးဆရာမ်ားလည္း ပါပါတယ္။ အဂၤလိပ္လို ေျပာဆို ေဆြးေႏြးၾကပါမယ္။ ဘာသာျပန္သူေတြ ရွိမယ္၊ နားက်ပ္ေတြလည္း ရွိပါမယ္။ ျမန္မာလိုခ်ည့္ ေျပာဆို နားဆင္သူေတြ အတြက္လည္း အခန္းသီးသန္႔ေတြ ရွိပါတယ္။ ျမန္မာ စာေရးဆရာေတြ အားလုံး ပါ၀င္ႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္မွာပါ။ ဒါအတြက္ မိတ္ေဆြတို႔ အကူအညီလိုပါတယ္။

ဤကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဤပြဲသည္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ လုံး၀ မပတ္သက္ေၾကာင္းလည္း သံအမတ္ကေတာ္က ရွင္းျပခဲ့သည္။

“ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ လုံး၀ မပတ္သက္ပါဘူး။ မီဒီယာ အသိေပးတဲ့ေန႔က ပါတီေခါင္းေဆာင္ တေယာက္ကို ဖိတ္ၾကားခဲ့တာက လူပုဂၢိဳလ္ အရ ခင္မင္ၿပီး သူက ဒီစိတ္ကူးကို “အားေပးသူ” မို႔လို႔ပါ။ ပါတီႏိုင္ငံေရး လုံး၀ မပါပါဘူး” ဟု သူက ေျပာသည္။

သံအမတ္ကေတာ္ Jane ကား အိုင္းရစ္ လူမ်ဳိးျဖစ္သည္။ အိုင္းရစ္မ်ားသည္ ေရွးယဥ္ေက်းမႈ မ်ားကို ထိန္းသိမ္းေရး၌ ေက်ာ္ၾကား သူမ်ား ျဖစ္၏။ ဤပြဲကို သံ႐ုံးအေနႏွင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ သူ၏ စိတ္ကူး တခုအျဖစ္ ေစတနာ ေရွး႐ႈျခင္းဟု ဆိုသည္။ သံအမတ္ႀကီးႏွင့္ သံ႐ုံး၀န္ထမ္းမ်ားက သူ႔ကို ကူညီၾကျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရွိရပါသည္။ ဤပြဲကို ဦးေဆာင္ ႀကီးၾကပ္ေစရန္ သံ႐ုံး၀န္ထမ္း မ်ား အျပင္ ၿဗိတိန္မွ လာေရာက္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္ ရွိၿပီး “ပြဲေတာ္ ေကာ္မတီ” ဖြဲ႕စည္းထားသည္။

ဤပြဲျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ က်မတို႔ စာေရးဆရာ ၁၀ ဦးခန္႔ကို ဖိတ္ၾကားကာ ဇာဂနာ၏ ႐ုံးခန္း Home ၌ ပထမဆုံး အစည္း အေ၀း ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထို အစည္းအေ၀းတြင္ သံ႐ုံးမွ ေရွ႕ေတာ္ေျပးမ်ားသာ ပါ၀င္ၿပီး Jane ကိုယ္တိုင္လည္း ဒုတိယ အစည္း အေ၀းမွ စတင္ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ဤသို႔ ပြဲေတာ္ႀကီး အျဖစ္ စီစဥ္ရေစကာမူ တကယ္တမ္း ျဖစ္လာ မလားကို မမွန္းဆႏိုင္ေသး သျဖင့္ သတင္းမျဖန္႔ၾကပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့၍ က်မတို႔လည္း ဖြင့္မေျပာခဲ့ၾကပါ။

ဖြင့္မေျပာ (ဖြင့္မေရး) ဟု ဆိုေသာ္လည္း အစီအစဥ္တြင္ ကိုယ့္ဘက္မွ ျပည့္ျပည့္၀၀ ပါ၀င္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိတ္ၿပီး ႀကိဳးစားခဲ့ၾကရသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆရာ ေဖျမင့္၊ ဆရာ ေလးကိုတင္၊ ဆရာမ မသီတာ (စမ္းေခ်ာင္း)၊ ဆရာေလး မင္းခိုက္စိုးစံႏွင့္ က်မ ေရႊကူ ေမႏွင္း တို႔က စည္း႐ုံးေရး၊ အႀကံေပးေရး မ်ားကို အစည္းအေ၀းေပါင္း ၆ ႀကိမ္ခန္႔ ျပဳလုပ္ၿပီး အလုုပ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာ လူလတ္ တန္း စာေရးဆရာမ်ား (အထူး သျဖင့္ – ေရႊအျမဳေတ မိသားစု) ကို အကူအညီေတာင္း တာ၀န္ေပးခဲ့ရသည္။ ႏို၀င္ဘာ၊ ဒီဇင္ ဘာသည္ ေဟာေျပာပြဲ ရာသီျဖစ္၍ စာေရးဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အေျပးအလႊားၾကားမွ ဖုန္းမ်ား၊ အီးေမးလ္မ်ား အကူအညီ ျဖင့္ ၿပီးစီးေအာင္ လုပ္ခဲ့ၾကရပါသည္။

Jane ကိုယ္တိုင္လည္း ဒီဇင္ဘာ တလလုံး သူ႔ဇာတိသို႔ ပိတ္ရက္ ျပန္ေနခဲ့၍ အီးေမးလ္ႏွင့္ သံ႐ုံးမွ ၀န္ထမ္း (ကိုယ္ေရး အရာ ရွိ) တို႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေဆြးေႏြးရသည္။ တႀကိမ္မွ် မလုပ္ဖူးေသးေသာ အလုပ္ျဖစ္၍ အခက္အခဲမ်ား၊ နားလည္မႈ အလြဲမ်ား၊ ျပႆနာမ်ား အမ်ားအျပား ႀကဳံခဲ့ရသည္။ မိမိတိုင္းျပည္၏ ဂုဏ္အတြက္ “စာေပပညာရွင္ႀကီးမ်ား” ထပ္မံ ျဖည့္ရျခင္းမ်ိဳးကိုလည္း ေနာက္ဆုံး အစည္းအေ၀း မတိုင္မီ ျပဳလုပ္ၾကရပါသည္။

ယခုလ ၁၃ ရက္ေန႔ မွာကား ဖိုင္နယ္ အေသးစိပ္ ဇယားကို ျပဳလုုပ္ရရွိခဲ့ပါၿပီ။ Home တြင္ အစည္းအေ၀း ၄ ႀကိမ္၊ အင္းလ်ား လိပ္တြင္ ၁ ႀကိမ္၊ သံအမတ္ႀကီးေနအိမ္တြင္ ၂ ႀကိမ္၊ စုစုေပါင္း ၇ ႀကိမ္ခန္႔ ေတြ႕ဆုံခဲ့ရ၏။ ႏွစ္ဦးခ်င္း ေျပာဆို ေဆြးေႏြးရျခင္း မ်ားလည္း မ်ားစြာရွိၿပီး။ တဖန္ မိမိတို႔ ျမန္မာ စာေရးဆရာေတြ ပါ၀င္ဖို႔ စည္း႐ုံး ရွင္းလင္း ေျပာဆိုရသည္ ကလည္း မ်ားျပား စြာပါ။ သည္ၾကားထဲမွာ မပါ၀င္လိုသူမ်ား၊ မပါ၀င္ရဲသူမ်ား၊ မခ်ိတ္မိ၍ မပါရသူမ်ား စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာ က်န္ရစ္ဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ ပြဲေတာ္ စီစဥ္သူ Jane ၏ ေစတနာကား “အားလုံး မက်န္ရေအာင္” ဟူ၍ ျဖစ္ပါ၏။

“ပြစိ ပြစိ” တခ်ိဳ႕ျဖင့္၊ “မေက်နပ္မႈ” တခ်ိဳ႕ျဖင့္၊ “ဒါဟာ ငါတို႔ ႏိုင္ငံအတြက္ပဲ” ဟု အားခဲခဲ့ၾကပါသည္။

ေနာက္ဆုံး ေတြ႕ဆုံပြဲတြင္ ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ညြန္႔ကဲ့သို႔ေသာ လူႀကီးမ်ား၊ ဦးေသာ္ေကာင္း ကဲ့သို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ ကိုယ္တိုင္ ႂကြေရာက္ ပါ၀င္လာၾကရာ က်မတို႔ စိတ္ပင္ပန္းရျခင္းမ်ား ေျပေပ်ာက္ၾကရပါသည္။

ေနာင္ဆိုရင္ ဒီမွာ Jane လည္း ရွိေတာ့မွာမဟုတ္ဘူး။ က်ေနာ္လည္း ရွိေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ပြဲေတာ္ေတြကို မိတ္ေဆြ မ်ား ဆက္လက္ၿပီး လုပ္ေဆာင္သြားၾကလိမ့္မယ္လို႔ ယုံၾကည္ပါတယ္” ဟု သံအမတ္ႀကီးက ေျပာရွာသည္။ မွန္ပါသည္။

ေနာင္ဆိုလွ်င္ က်မတို႔ႏိုင္ငံ၊ က်မတို႔ လူမ်ိဳး အတြက္ က်မတို႔ဘာသာ ဦးေဆာင္ၿပီး က်င္းပႏိုင္ၾကရပါမည္။ ကုန္က်စရိတ္ ဘယ္ေလာက္ဟု မသိရေသးပါ။ ဘယ္ေလာက္ပဲ ျဖစ္ေစ၊ ၂ ႏွစ္ ၁ ႀကိမ္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သည္လို ႏိုင္ငံတကာ ပါ၀င္ေသာ အင္တာေနရွင္နယ္ စာေပပြဲေတာ္ကို က်င္းပႏိုင္ရန္ ယခု ပြဲေတာ္မွာ ပါ၀င္ၾကရပါလိမ့္မည္။

(ေရႊကူေမႏွင္းသည္ ဝတၳဳတို၊ ဝတၳဳရွည္၊ ေဆာင္းပါး၊ ဘာသာျပန္ စသည့္ စာေပလက္ရာမ်ိဳးစံုကို ဂ်ာနယ္၊ မဂၢဇင္းမ်ားတြင္ ေရးသားေနသူ ျဖစ္ၿပီး လံုးခ်င္း စာအုပ္မ်ားစြာကိုလည္း ေရးသား ထုတ္ေဝေနသည့္ စာေရးဆရာမ တဦးျဖစ္သည္။)

Ref: ဧရာ၀တီ