လူ႔အခြင့္အေရး၏ တျခားတဖက္မ်က္ႏွာ - ဂါမဏိ

၂ဝဝ၈ ခု ဒီဇင္ဘာ ၁ဝ ရက္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္း ႏွစ္ ၆ဝ ျပည့္ အခမ္းအနားေတြ တကမၻာလံုးမွာ က်င္းပ ခဲ့ပါတယ္။ လူ႔သမိုင္းမွာ ပထမဆံုးအျဖစ္ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို အျပည့္အစံု စနစ္တက် ေဖာ္ထုတ္လိုက္ႏိုင္တာ ကုလသမဂၢရဲ႕ ဧရာမေအာင္ျမင္မႈႀကီးတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေဖာ္ထုတ္လိုက္ႏိုင္တဲ့ ၁၉၄၈ ခုကစၿပီး ကမၻာ့ျပည္သူေတြအဖို႔ အာဏာရွင္ စနစ္ေတြ၊ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြကို ရင္ဆိုင္ရာမွာ အေရးပါအစြမ္းထက္တဲ့ လက္နက္တခု ရလာခဲ့ပါတယ္။

အာဏာရွင္စနစ္အမ်ဳိးမ်ဳိးေအာက္ ျပားျပားေမွာက္ေနရတဲ့ ကမၻာ့ျပည္သူေတြဟာ ကုလသမဂၢကထုတ္ျပန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး အခ်က္ ၃ဝ ကို အသံုးခ်ၿပီး အခြင့္အေရးေတာင္းဆိုဖို႔ အင္မတန္အသံုးတည့္ အက်ဳိးရွိခဲ့ပါတယ္။ ၇၅ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ကိုျမင့္ေအးနဲ႔တကြ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဝင္ေတြ၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြ အပါအဝင္ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးသမားေတြ၊ လႈပ္ရွားတက္ႂကြသူေတြရဲ႔ တပင္တပန္းအနစ္နာခံ စည္းရံုးပညာေပးမႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာလည္း ၁၉၆၂ ခု၊ ၁၉၇၄ ခုေတြထက္စာရင္ ဒီလို လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို နားလည္သိျမင္မႈေတြဟာ အတိုင္းအတာတခုထိ ျမင့္ တက္လာခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုေတြအေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ နားလည္လာ၊ ေတာင္းရေကာင္းမွန္းသိလာလို႔ နအဖ စစ္ အာဏာရွင္ေတြ မခံမရပ္ႏိုင္ျဖစ္ၿပီး ကိုျမင့္ေအးတို႔ကို မဆီမဆိုင္ ဗံုးခြဲမႈပုဒ္မ တပ္ အမႈဆင္ေထာင္ခ်ရတဲ့အဆင့္ထိ ျဖစ္လာပါ တယ္။

ဒါေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုတာ ဒဂၤါးျပားတျပားရဲ႕ ဘက္တဘက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေၾကာင္း ေျပာရံုနဲ႔ မလံုေလာက္ေသးပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရးကိုသိဖို႔ မလြဲမေသြလိုအပ္တဲ့အျပင္ လူ႔တာဝန္ဝတၱရားကိုပါသိမွ အေျပာင္း အလဲ ျဖစ္ေျမာက္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လူ႔တာဝန္ဟာ ခြဲလို႔မရပါဘူး။ ဒီေတာ့ လူ႔တာဝန္ဝတၱရားေတြက ဘာ ေတြလဲ။ ဘာသာေရးနယ္ပယ္မွာ လူ႔တာဝန္ဝတၱရားေတြကို သက္ဆိုင္ရာဘာသာေတြအလိုက္ ေဖာ္ထုတ္ထားတာေတြ ရွိပါ တယ္။ ဥပမာ—ဗုဒၶဘာသာမွာ ငါးပါးသီလ၊ ျဗဟၼစိုရ္တရားေလးပါး၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာမွာ ပညတ္ေတာ္ဆယ္ပါးတို႔ဟာ လူ႔ တာဝန္ေတြကို ေလာကုတၱရာနည္းအရ သတ္မွတ္ေပးထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာမွာ ေလာကီေရးအတြက္လည္း မဂၤလာ တရား ၃၈ ပါး၊ မင္းက်င့္တရား ၁ဝ ပါးဆိုတာ ရွိပါေသးတယ္။

ေခတ္သစ္ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာေတာ့ လူ႔တာဝန္ဝတၱရားဆိုတာ မတရားတဲ့လုပ္ရပ္ေတြ၊ ေဖာက္ျပန္ဆိုးယုတ္တဲ့ အုပ္စိုးသူေတြ၊ မွားယြင္းတဲ့ စနစ္ေတြ၊ မတရားတဲ့အမိန္႔အာဏာနဲ႔ ဥပေဒေတြကို ဖီဆန္တိုက္ဖ်က္ ေခ်မႈန္းဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တခုေျပာစရာရွိတာက ႏိုင္ငံေရးအေရာင္အေသြး မတူရင္မတူသလို မတရားမႈ၊ ေဖာက္ျပန္ဆိုးယုတ္မႈ၊ မွားယြင္းမႈကို သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းခ်က္ ကြဲလြဲႏိုင္ တာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူသားတုိင္းရဲ႕ေမြးရာပါဆင္ျခင္ဉာဏ္နဲ႔ မတရားမႈ၊ ယုတ္မာမႈ အနိမ့္ဆံုးစံေတြကို သတ္မွတ္လို႔ရပါတယ္၊ မခဲယဥ္းပါဘူး။


အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္း စကားခ်ီးပိုင္းမွာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္မေပး ရင္ တရားလက္လြတ္ ႏွိပ္စက္ကလူျပဳအုပ္စိုးမႈနဲ႔ ဖိႏွိပ္ညာဥ္းပန္းမႈတို႔ကို ေနာက္ဆံုး မလႊဲမေရွာင္သာ လက္နက္စြဲကိုင္ ေတာ္ လွန္ပုန္ကန္ရမယ္ဆိုတဲ့ လူ႔တာဝန္ဝတၱရားကို ေယဘုယ်က်က် ေထာက္ျပထားပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ဦးတင္ဦးနဲ႔ ဦးဝင္းတင္တို႔ကလည္း “မတရားတဲ့ အမိန္႔အာဏာဟူသမွ် တာဝန္အရ ဖီဆန္ၾက” ဆိုၿပီး လူ႔တာဝန္ကို မီးေမာင္းထိုးျပဖူးပါ တယ္။

ကုလသမဂၢဟာ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကိုဘဲ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းအျဖစ္ စာနဲ႔ေပနဲ႔ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၿပီး လူ႔တာဝန္ဝတၱရားေတြကိုေတာ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔တာဝန္ဝတၱရားေၾကညာစာတမ္းအျဖစ္ တိတိက်က် အေသးစိတ္ ေဖာ္ ထုတ္မေပးခဲ့ပါဘူး။ ပညာရွင္တခ်ဳိ႕ေျပာတာက အဲဒီ ၁၉၄၈ ခု ကာလတံုးက ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံေတြကို ထိုးႏွက္ အပုပ္ခ်ဖို႔ဘဲ ရည္ရြယ္ခဲ့တာျဖစ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး သက္သက္ကိုဘဲ ေဖာ္ထုတ္သတ္မွတ္ခဲ့တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ လူ႔တာဝန္ဝတၱရားေတြကိုပါ ေဖာ္ထုတ္လိုက္ရင္ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံေတြတင္မကဘဲ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအစိုးရမ်ား မဟုတ္တာလုပ္တာေတြ၊ အထူးသျဖင့္ အဲဒီ ကာလက နယ္ခ်ဲ႕ကိုလိုနီစနစ္က်င့္သံုးတာေနေတြကိုပါ သက္ဆုိင္ရာျပည္သူလူထုေတြက ျပည္သူ႔စြမ္းအားနည္းနဲ႔ တုိက္ပြဲဝင္ တြန္းလွန္ပစ္တာေတြ ျဖစ္လာမွာစိုးလို႔ မေဖာ္ထုတ္ခဲ့တာလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးတဖက္တည္းကိုေျပာရင္ ရသင့္ရထိုက္တာကို ေျပာတာဘဲျဖစ္ေနၿပီး ရဖို႔နည္းလမ္းမပါ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေအာက္ ကေန လက္ျဖန္႔ေတာင္းတာ၊ ငိုျပတာ အဓိကျဖစ္ေနပါတယ္။ သူမ်ားေပးသနားမွ ရမယ့္သေဘာ ေရာက္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သူေတြအတြက္ လူ႔အခြင့္အေရးေတြကို ကုလသမဂၢက လုပ္ေပးမွရမလိုလို၊ ဂမ္ဘာရီလုပ္ေပးမွ ရမလိုလို၊ ဒါမွမဟုတ္ လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လုပ္ေပးမွဘဲ ရမလိုလို ေတြးျမင္ကုန္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ လူတုိင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ခံစားရရွိႏိုင္ခြင့္ရွိသလို၊ ဒီလူ႔အခြင့္အေရးေတြ ပိတ္ပင္ခ်ဳိးေဖာက္ေနသူ ဘယ္သူကိုမဆို ဖယ္ရွားရွင္းလင္းပစ္ဖို႔ လူ႔တာဝန္လည္း လူတိုင္းလူတိုင္းမွာ ေသခ်ာေပါက္ရွိေနပါတယ္။

အနိမ့္ဆံုးဥပမာျပရရင္ ကိုယ့္မ်က္စိေရွ႕မွာ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္ကို လူဆိုးတေယာက္က မုဒိမ္းက်င့္ေနတာေတြ႔ရင္ “ေဟ့လူ၊ ခင္ဗ်ား လူ႔အခြင့္အေရးကို မေဖာက္ဖ်က္ပါနဲ႔” လို႔ဘဲ ဝိုင္းေအာ္ေနမွာလား။ တရားေဟာ ေျဖာင္းျဖ နားခ်ေနမလား။ “ခင္ဗ်ား အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရး ေဖာက္ဖ်က္တာကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ကန္႔ကြက္ရႈတ္ခ်တယ္” လို႔ဘဲ ထိုင္ေၾကညာေနမွာလား။ (ဒီထက္ ပိုဆိုးတာကေတာ့ “ခင္ဗ်ား အခုလို လုပ္တဲ့အခါမွာ ကြန္ဒြမ္သံုးသင့္တယ္”လို႔ ေျပာတာပါဘဲ။) အဲဒါေတြထက္စာရင္ ရဲစခန္းကို ဖံုးဆက္တိုင္တာ တစံုတရာေတာ့ အဓိပၸာယ္ရွိပါေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရဲေတြေရာက္လာတဲ့အခ်ိန္မွာေတာ့ မုဒိမ္းေကာင္ဟာ ရည္မွန္းခ်က္ၿပီးေျမာက္သြားလို႔ ေအးေအးေဆးေဆး စီးကရက္ထုိင္ေသာက္ေနတာဘဲ ေတြ႔ရမွာျဖစ္ၿပီး မိန္းကေလးချမာမွာ ေတာ့ အပ်ဳိရည္ပ်က္ၿပီးသြားတာ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္ဝန္ရသြားတာ သို႔မဟုတ္ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္ဒဏ္ရာ စိတ္ဒဏ္ရာ ရ သြားတာဘဲ အဖတ္တင္သြားေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မုဒိမ္းေကာင္ကို အေရးယူႏိုင္ဖို႔အတြက္လည္း လံုခ်ည္ေတြ ထမိန္ေတြ ဓာတ္ခြဲခန္းပို႔ရပါအံုးမယ္။ (ေရြးေကာက္ပြဲရႈံးသြားတဲ့ အေမရိကန္ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ပါတီ ဒုသမတေလာင္း မဆာရာပါလင္းဟာ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတဲ့ မိန္းကေလးေတြရဲ႕ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ခ်ခြင့္ကို ဆန္႔က်င္ရံုမက မုဒိမ္းမႈအတြက္ ဓာတ္ခြဲစစ္ေဆးခကို မုဒိမ္းက်င့္ခံရ တဲ့ အမ်ဳိးသမီးက က်ခံရမယ္လို႔ေတာင္ ေပၚလစီခ်ခဲ့ဖူးေသးတယ္။)

ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုေနရာမွာ လူ႔အခြင့္အေရးကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ ေဟာေျပာေဆာ္ၾသမေနဘဲ ေတြ႔ျမင္သိရွိသူေတြက လူ႔တာဝန္ ဝတၱရားနဲ႔အညီ မုဒိမ္းသမားကို ဝိုင္းသမရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အနည္းဆံုး ၄-၅ ခ်က္ေလာက္ ဝိုင္းျဗင္းၿပီးမွ ရဲစခန္းပို႔သင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ လူ႔တာဝန္ေက်မွာျဖစ္ပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရးကိုဘဲ တဖက္ေစာင္းနင္းအမႊန္းတင္ေနတဲ့ အေနာက္ႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕မွာ လမ္းၾကားထဲ ပန္းျခံထဲ မုဒိမ္းက်င့္ေန၊ အက်င့္ခံရတဲ့ မိန္းကေလးက ရုန္းကန္ေအာ္ဟစ္ေနတာကို ျဖတ္သြားျဖတ္လာေတြက ကိုယ္နဲ႔မဆိုင္သလိုဘဲ မ်က္ႏွာလႊဲသြားၾက တဲ့အေၾကာင္း အဲဒီႏိုင္ငံေတြ ေရာက္သြားသူေတြဆီက ျပန္ၾကားရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ လူ႔တာဝန္ မွ်မွ်တတ အားေပးတဲ့ တျခားအေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ခုနလိုသတင္းမ်ဳိး သိပ္မၾကားရပါဘူး။

၁၉၆၄ ခု မတ္လတံုးက အေမရိကန္ႏိုင္ငံ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ကစ္တီဂ်ီႏိုဗိစ္ဆိုတဲ့ (၂၉) ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္ကို မုဒိမ္းက်င့္ လူသတ္သြားတာ အိမ္နီးနားခ်င္း (၃၈) ေယာက္က ေတြ႔ျမင္ (သို႔မဟုတ္) ေအာ္ဟစ္အကူအညီေတာင္းသံ ၾကားခဲ့ ေပမဲ့ ရဲေတာင္ ဖံုးဆက္မတိုင္ဘဲ ကိုယ္နဲ႔မဆိုင္သလိုေနခဲ့လို႔ နယူးေယာက္တိုင္းမ္ သတင္းစာႀကီးမွာ ဟိုးေလးတေက်ာ္ သတင္း ပါလာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၃ မတ္လက မက္ဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္ ဘက္ဒ္ဖို႔ဒ္ၿမိဳ႕မွာလည္း (၂၁)ႏွစ္အရြယ္ မိန္းကေလးတေယာက္ ကို အရက္ဆိုင္ ဘိလိယက္ခံုေပၚ အမ်ဳိးသား (၆) ေယာက္ မုဒိမ္းက်င့္ေနတာ ဆိုင္မွာ အရက္ေသာက္ေနသူ (၁၅) ေယာက္ ေလာက္က ဝိုင္းၾကည့္ေနခဲ့ပံုကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ရုပ္ရွင္အျဖစ္ေတာင္ ျပန္ရိုက္ခဲ့ရပါတယ္။ ၂ဝဝ၇ ၾသဂုတ္လမွာလည္း မင္နီ ဆိုးတားျပည္နယ္ စိန္႔ေပါလ္ၿမိဳ႕မွာ (၂၆)ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးတဦးကို ေလွခါးေဟာခန္းထဲ ရိုက္ႏွက္ထိုးႀကိတ္ၿပီး မုဒိမ္းက်င့္ေန တာကို အိမ္နီးနားခ်င္း (၁ဝ) ေယာက္ေလာက္က ထြက္ၾကည့္ စူးစမ္းခဲ့ေပမဲ့ ဘယ္သူကမွ မတားဆီးခဲ့ဘဲ တနာရီေက်ာ္ၾကာမွ သာ တစံုတေယာက္က ရဲကိုေခၚခဲ့ပါတယ္။

၁၉၈ဝ ခုတံုးက အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာ ေယာက်္ား (၂၂) ေယာက္ကေန (၃) ပတ္ၾကာေအာင္ အုပ္စုလိုက္ မုဒိမ္းက်င့္ခံခဲ့ရ၊ ရြာထဲ ကုိယ္ တံုးလံုးခြၽတ္ လမ္းေလွ်ာက္ျပရၿပီးေနာက္ ဖူလန္ေဒဝီဟာ ေငြမ်ားတရားႏိုင္ ဘက္လိုက္တရားဥပေဒရဲ႕အကူအညီကို ဘယ္လိုမွ မရႏိုင္တာသိလာလို႔ ဓားျပဗိုလ္လုပ္ၿပီး သူမကိုမုဒိမ္းက်င့္တဲ့ ေယာက္်ား (၂၂) ေယာက္စလံုးကို တေယာက္ၿပီးတေယာက္ လိုက္ သတ္ပစ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၆၈-၆၉ ခုႏွစ္ေတြေလာက္ကလည္း ရွမ္းျပည္ ပင္းတယ-ရြာငံ-ရပ္ေစာက္-မိုးလံုးဟိန္းေဒသမွာ အုပ္စုလိုက္မုဒိမ္းက်င့္ခံရတဲ့ ပအိုဝ္းအမ်ဳိးသမီးတေယာက္က ဓားျပဗိုလ္လုပ္ၿပီး သူ႔ကို မုဒိမ္းက်င့္ခဲ့တဲ့ ေယာက္်ားေတြနဲ႔ ဘက္လိုက္တဲ့ရြာသူႀကီးေတြ၊ ရဲေတြကို ျပန္လိုက္သတ္ခဲ့တဲ့အျဖစ္ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။

လူ႔တာဝန္ကိုထည့္မေျပာဘဲ လူ႔အခြင့္အေရးကိုသာ ေစာင္းေပးေနသေရြ႕ အာဏာရွင္ေတြ၊ ကိုယ္က်ဳိးရွာသမားေတြကုိ ဖယ္ရွား ေရးဟာ သူ႔တာဝန္လိုလို ကိုယ့္တာဝန္လိုလို၊ ျပည္တြင္းက အဲန္အယ္လ္ဒီ စီအာပီပီတာဝန္လိုလို ျပည္ပက စင္ၿပိဳင္အစိုးရ တာဝန္လိုလို၊ ကုလသမဂၢတို႔ ႏိုင္ငံတကာတရားရံုးတို႔တာဝန္လိုလို၊ တရုတ္တာဝန္လိုလို အေမရိကန္တာဝန္လိုလိုနဲ႔ ဇာတ္ေမ်ာ ႀကီး ျဖစ္ေနမွာပါဘဲ။

ဂါမဏိ
REF: ေန႔သစ္