ေျပာင္း​လဲ​ေနတဲ့​ က်​ေနာ္တို့​ကမ႓ာႀကီး​၊​ ကမ႓ကီးပူ​ေနြး​လာမႈ ျပႆနာမ်ား​

January 17, 2012
ေဒါက္တာညို

ကမ႓ာႀကီး​ပူ​ ေနြး​လာတာ လူ​ေတြ လက္ခံလာၾကၿပီလား​။ ဒီ​ေမး​ခြန္း​က​ေတာ့​ အေျဖခက္လွပါတယ္။ ဘာ​ေၾကာင့္​လဲဆို​ေတာ့​ အခ်ိဳ့​ေနရာ​ေတြမွာ ပိုပူၿပီး​ အခ်ိဳ့​ေနရာ​ေတြမွာ ပိုၿပီး​ေအး​လာလို့​ပါပဲ။

ေသခ်ာတာက အပင္​ေတြ နည္း​သြား​တယ္။ လူ​ေတြမ်ား​လာတယ္။ ဒီ​ေတာ့​ အခန္း​ တခန္း​ထဲမွာ လူမ်ား​လာ​ေတာ့​လည္း​ အပူခ်ိန္ တက္လာသလိုပါပဲ။

ေနာက္ ဘာ​ေတြ ျဖစ္ဦး​မွာလဲ။

မၾကာ​ေသး​မီက က်​ေနာ္ ရန္ကုန္ၿမို့​က​ေန မိုင္ ၈၀၀ ​ေက်ာ္ ​ေဝး​တဲ့​ ဟုမၼလင္း​ကို ​ေရာက္သြား​ပါတယ္။ ဒါက သမပိုင္း​ဇုန္ပဲ။ အီ​ေကြတာက​ေန အ​ေဝး​ႀကီး​ပါ။ ​ေဆာင္း​တြင္း​ေတာ့​ ​ေအး​တာ​ေပါ့​ဗ်ာ။ က်​ေနာ္တို့​ကို လိုက္လံပို့​ေဆာင္​ေပး​တဲ့​သူကို “​ေဆာင္း​ေအး​တယ္။ ႏွင္း​ေတြက်တယ္။ ဒါဆိုရင္ ​ေနြ​ေတာ္​ေတာ္ပူလား​” လို့​ ​ေမး​ၾကည့္​ပါတယ္။

သူက “ဒီမွာ​ေတာ့​ ​ေဆာင္း​ အ​ေတာ္ခ်မ္း​တယ္။ ​ေနြဆိုလည္း​ အ​ေတာ္ပူတယ္” လို့​ ျပန္​ေျဖပါတယ္။

က်ယ္ျပန့္​တဲ့​ ခ်င္း​တြင္း​ျမစ္ကို က်ြန္​ေတာ္ ​ေငး​ၾကည့္​ေနမိ​ေတာ့​ ျမစ္ထဲမွာလည္း​ ​ေသာင္​ေတြ ထြန္း​ေနတာ ​ေတြ႕​ရပါတယ္။

“အပင္​ေတြနည္း ​သြား​တယ္။ လူ​ေတြမ်ား​လာတယ္္”လို့​ သူ​ေျပာျပ​ေန​ေတာ့​ က်​ေနာ္ဖတ္ဖူး​ထား​တဲ့​ ကမ႓ာႀကီး​ ပူ​ေနြး​လာျခင္း​အ​ေၾကာင္း​ရင္း​ကို ျဖည့္​စြက္ ​ေျပာ​ေလသလား​လို့​ေတာင္ ထင္ရတယ္။

ဒါက​ေတာ့​ လူတိုင္း​အၾကမ္း​ဖ်င္း​ သိ​ေနၾကတာပဲ​ေလ။ အပင္​ေတြနည္း​လာရင္ ပူလာတာ ဆိုတဲ့​ အခ်က္ကို လူတိုင္း​ အၾကမ္း​ဖ်င္း​ သိ​ေနတာပါ။ အခိုင္အမာအ​ေနနဲ့​ သိပၸံပညာက ရွင္း​လို့​ရတယ္။ သူတို့​ေျပာ​ေတာ့​ ဖန္လံုအိမ္သက္​ေရာက္မႈပါပဲတဲ့​။

ေနပူတဲ့​ေန့​ တ​ေန့​မွာ ​ေမာ္​ေတာ္ကား​ကို ​ေနပူထဲမွာရပ္ၿပီး​ မွန္​ေတြကို အလံုပိတ္၊​ ​ေမာ္​ေတာ္ကား​ထဲ ​ေနၾကည့္​ပါ။

တရွိန္ရွိန္နဲ့ ​ အပူခ်ိန္တက္လာတာကို ခံစား​ရမယ္။ မွန္ထဲကို ဝင္လာတဲ့​ အလင္း​ေရာင္ (​ေန​ေရာင္ျခည္) ​ေတြဟာ အထဲမွာ အပူအျဖစ္ ဘဝ​ေျပာင္း​သြား​တယ္။ ဒီအပူ​ေတြဟာ ျပန္မထြက္နိုင္ဘူး​။ မွန္​ေတြက အပူ​ေတြကို တား​ဆီး​ထား​တယ္။ အခ်ိန္ၾကာ​ေလ ပူလာ​ေလပါပဲ။

ဒီအတိုင္း​ပဲ ကာဗြန္ဒိုင္​ေအာက္ဆိုဒ္ဟာ ကမ႓ာ​ေပၚကိုက်​ေရာက္တဲ့​ အပူကို တား​ဆီး​ေလ​ေတာ့​ ဖန္လံုအိမ္ သက္​ေရာက္မႈကို ျဖစ္​ေစတာ​ေပါ့​။

ေလထဲမွာ ကာဗြန္ဒိုင္​ေအာက္ဆိုဒ္ မ်ား​လာ​ေလ​ေလ၊​ ဖန္လံုအိမ္ သက္​ေရာက္မႈ မ်ား​ေလ​ေလပါပဲ။ အဲဒီအခါ ကမ႓ာမ်က္ႏွာျပင္ရဲ့​ အပူခ်ိန္ တက္လာပါတယ္။

ကာဗြန္ဒိုင္​ ေအာက္ဆိုဒ္ မ်ား​ရတဲ့​ အ​ေၾကာင္း​က​ေတာ့​ ရုပ္ၾကြင္း​ေလာင္စာ​ေတြ အလြန္အက်ြံ အသံုး​ျပုလို့​ပါပဲလို့​ ဆိုနိုင္ပါတယ္။ ဒါ​ေပမယ့္​ ဒီလိုစကား​ကို သာမန္လူ​ေတြ နား​မလည္ၾကပါဘူး​။ ရုပ္ၾကြင္း​ေလာင္စာဆိုတာ ​ေရနံပဲ​ေပါ့​။ ​ေရနံကိုျပုျပင္ရာက ဒီဇယ္တို့​၊​ ဓာတ္ဆီတို့​၊​ ဖ​ေယာင္း​တိုင္တို့​ ျဖစ္လာပါတယ္။ သဘာဝဓာတ္​ေငြ႕​ေတြျဖစ္တဲ့​ CNG၊​ LPG တို့​ဟာလည္း​ ရုပ္ၾကြင္း​ေလာင္စာပါပဲ။

ဒါ​ေတြကို စက္ရံု​ေတြ၊​ ကား​ေတြ ​ေလယာဉ္​ေတြ ​ေထာ္လာဂ်ီ​ေတြ ထြန္စက္​ေတြမွာ သံုး​တာကို သိပါတယ္။ ဒီအခါ ​ေလာင္စာဆီ ဟာ ​ေလာင္က်ြမ္း​သြား​ၿပီး​ ကာဗြန္ဒိုင္​ေအာက္ဆိုဒ္​ေတြ ထြက္လာ​ေတာ့​တယ္။ ကာဗြန္ဒိုင္​ေအာက္ဆိုဒ္ကို သစ္ပင္​ေတြက အာဟာရ အျဖစ္ စုပ္ယူၾကတယ္။ ခ်ိန္ခြင္လ်ွာ ညီမ်ွ​ေနတယ္ဆိုရင္​ေကာင္း​တာ​ေပါ့​။

ခုအ​ေျခအ​ ေနမွာ​ေတာ့​ ​ေလာင္စာ​ေလာင္က်ြမ္း​တာ မ်ား​ေနၿပီး​ တဖက္ကလည္း​ သစ္ပင္​ေတြ တျဖည္း​ျဖည္း​ ​ေလ်ာ့​နည္း​လာ​ေနပါ တယ္။ စက္မႈနိုင္ငံမ်ား​ဟာ ကာဗြန္ဒိုင္​ေအာက္ဆိုဒ္ မ်ား​လာျခင္း​အတြက္ တာဝန္ရွိပါတယ္။ သူတို့​ဟာ ​ေလထုထဲကို ကာဗြန္ဒိုင္​ေအာက္ဆိုဒ္ အဆမတန္ လႊတ္ထုတ္ၾကပါတယ္။

ဖြံ့​ၿဖိုး​ ဆဲနိုင္ငံ​ေတြကလည္း​ သစ္​ေတြ အလြန္အက်ြံ ထုတ္တဲ့​အတြက္ တာဝန္ရွိပါတယ္။ ​ေလာ​ေလာဆယ္မွာ သိပၸံပညာရွင္မ်ား​ အား​လံုး​က ကမ႓ာႀကီး​ ပူ​ေနြး​လာမႈကို လက္ခံထား​ၾကတာပါ။ ​ေတာ္ဝင္အသင္း​ႀကီး​ရဲ့​ ဥကၠ႒ ​ေလာ့​ဒ္​ေမဟာ ရာသီဥတု ​ေျပာင္း​လဲမႈနဲ့​ ပတ္သက္ၿပီး​ ဒီလို ​ေျပာခဲ့​ပါတယ္။

“ဘယ္တုန္း​ကမွ ဒီလိုတကမ႓ာလံုး​ျခံု ၿခိမ္း​ေျခာက္မႈမ်ိဳး​ကို မခံစား​ရဖူး​ပါဘူး​။ တကယ္လို့​ က်​ေနာ္တို့​ဟာ ထိ​ေရာက္တဲ့​ အ​ေရး​ယူ မႈကို မျပုလုပ္နိုင္ခဲ့​ရင္ မွား​ယြင္း​ထြက္သြား​တဲ့​ မီး​ရထား​ႀကီး​နဲ့​ တူ​ေနလိမ့္​မယ္။ ဒီမီး​ရထား​ဟာ အရွိန္မရခင္ ရပ္လို့​ရ​ေသး​တယ္။ တကယ္လို့​ အရွိန္ရသြား​ရင္​ေတာ့​ ဘယ္လိုမွ ရပ္လို့​ရ​ေတာ့​မွာ မဟုတ္ဘူး​” တဲ့​။

သူရဲ့​စကား​ ကို တာဝန္ရွိသူမ်ား​က သတိျပုလိမ့္​မယ္လို့​ သူက ယူဆ​ေပမယ့္​ ယခုထိ​ေတာ့​ တာဝန္ရွိသူမ်ား​ဟာ အစည္း​အ​ေဝး​ တခုၿပီး​တခု ထိုင္​ေနၾကတာကလြဲရင္ ဘာဆိုဘာမွ အ​ေရး​ယူမႈ​ေတြ မလုပ္ၾက​ေသး​ပါဘူး​။

ေရာဘတ္မက္သယူး ​က​ေတာ့​ ကမ႓ာႀကီး​ပူ​ေနြး​လာျခင္း​ဟာ ​ေကာင္း​ပါတယ္လို့​ အခ်ိဳ့​ေသာ သိပၸံပညာရွင္​ေတြက ျမင္တာကို အက်ိဳး​အ​ေၾကာင္း​နဲ့​ ​ေထာက္ျပလာတယ္။ အဲဒီအုပ္စုက ကမ႓ာႀကီး​ ပူ​ေနြး​လာျခင္း​အတြက္ လူ​ေတြရဲ့​ က်န္း​မာ​ေရး​ကအစ အသီး​အႏွံ​ေတြအ တြက္ ​ေကာင္း​က်ိဳး​ေတြရွိ​ေၾကာင္း​ ​ေဆြး​ေနြး​ တင္ျပထား​ပါတယ္။

လန္ဒန္တကၠသိုလ္မွ ပါ​ေမာကၡ ဖိလစ္စ​ေတာ့​က “ခင္ဗ်ား​တို့​ လူ​ေတြရဲ့​ သ​ေဘာထား​ကို စစ္တမ္း​ေကာက္ၾကည့္​ပါလား​။ ​ေနြး​တာနဲ့​ ​ေအး​တာ ဘာကိုႀကိုက္ၾကမလဲ။ ​ေနြး​တာကို ႀကိုက္ၾကမွာပဲ” လို့​ အျပတ္​ေျပာသြား​ပါတယ္။

သူက လန္ဒန္လို​ေအး​တဲ့​အရပ္မွာ ​ေနတဲ့​သူဆို​ေတာ့​ ဒီလို​ေျပာတာ ျဖစ္မွာပါ။ ျမန္မာျပည္ကိုလာၿပီး​ ပခုကၠူလို ​ေနရာမွာ ​ေနြရာသီ အခ်ိန္ ​ေရာက္​ေနခဲ့​ရင္ ဒိလို ​ေျပာမွာ မဟုတ္ပါဘူး​။

“​ေအး​ တယ္ဆိုတာ အား​လံုး​ကို ဆိုး​ဝါး​ေစတာပဲ။ စီး​ပြား​ေရး​၊​ စိုက္ပ်ိဳး​ေရး​၊​ ​ေရာဂါဘယနဲ့​ ဇီဝ​ေျပာင္း​လဲမႈ​ေတြ အား​လံုး​ေပၚမွာ ဆိုး​ဝါး​ေစတယ္” လို့​ သူက ဆက္​ေျပာပါ​ေသး​တယ္။

ပါ​ေမာကၡစ​ ေတာ့​က သမိုင္း​ကိုျပန္ၾကည့္​ရင္ ပူ​ေနြး​ေခတ္​ေတြ ရွိခဲ့​တယ္လို့​ ဆိုတယ္။ ဥပမာ- ခရစ္ႏွစ္ ၁၁၀၀ ခုႏွစ္က​ေန ၁၃၀၀ ခုႏွစ္အၾကား​ကို အလယ္​ေခတ္၊​ ပူ​ေနြး​ေခတ္လို့​ ​ေခၚၾကတယ္။ အဲဒီကာလမွာ လူ​ေတြ ဒုကၡ​ေရာက္တာ မၾကား​ဖူး​ဘူး​။ ဒါ​ေပမယ့္​ ​ေရခဲ​ေခတ္က​ေလး​လို့​ေခၚတဲ့​ ၁၄၅၀ ခုႏွစ္က​ေန ၁၈၇၀ ခုႏွစ္အၾကား​မွာ ငတ္မြတ္ျခင္း​၊​၊​ ကူး​စက္​ေရာဂါမ်ား​ျဖစ္ပြား​ျခင္း​နဲ့​ စစ္ပြဲ​ေတြျဖစ္ခဲ့​တယ္။

ဒါ​ေပမယ့္​ တဖက္က ျပန္ၾကည့္​ရင္ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ဥ​ေရာပတိုက္မွာ အပူလွိဳင္း​ေၾကာင့္​ ျပင္သစ္နိုင္ငံမွာတင္ လူ​ေပါင္း​ တ​ေသာင္း​ေလး​ေထာင္ (၁၄,၀၀၀) ​ေသဆံုး​တယ္။ ဒါဟာ အင္မတန္ဆိုး​တဲ့​ ကမ႓ာႀကီး​ ပူ​ေနြး​လာျခင္း​ဆိုတဲ့​ အျဖစ္အပ်က္ကို ​ေဖာ္ျပတာပါပဲ။

မၾကာ​ေသး​မီက လန္ဒန္တကၠသိုလ္မွာက်င္း​ပတဲ့​ ​ေဆး​ပညာ​ေဆြး​ေနြး​ပြဲမွာ တင္ျပခဲ့​တာက​ေတာ့​ “နိုင္ငံအမ်ား​အျပား​ အပူဒဏ္ထက္ အ​ေအး​ဒဏ္​ေၾကာင့္​ လူ​ေသတာမ်ား​တယ္။ ဥပမာ ယူ​ေက(ၿဗိတိသ်ွ)မွာ ​ေနာက္ ၄၅ ႏွစ္ကို ၾကည့္​ရင္ အပူဒဏ္​ေၾကာင့္​ ​ေသဆံုး​သူဦး​ေရ တႏွစ္ကို ၂၀၀၀ ရွိမွာျဖစ္ၿပီး​ အ​ေအး​ဒဏ္​ေၾကာင့္​ ​ေသဆံုး​သူ ၂၀,၀၀၀ ရွိမွာ ျဖစ္တယ္”လို့​ စာရင္း​ဇယား​နဲ့​ ျပဆိုခဲ့​ပါတယ္။

ယ​ေန့​မွာ​ ေတာ့​ ကမ႓ာႀကီး​ပူ​ေနြး​ေစတဲ့​ အဓိကတရား​ခံျဖစ္တဲ့​ ကာဗြန္ဒိုင္​ေအာက္ဆိုဒ္ ထုတ္လႊတ္မႈကို ​ေလ်ွာ့​ခ်ဖို့​ အမ်ား​က လိုလား​ေနၾကပါတယ္။

ၿပီး​ခဲ့​တဲ့​ သီတင္း​ပတ္က နိုင္ငံ​ေပါင္း​ ၁၉၂ နိုင္ငံဟာ ကမ႓ာကုလသမဂၢရဲ့​ ဥတုရာသီ ​ေျပာင္း​လဲျခင္း​အတြက္ ​ေနာက္ဆံုး​အဆင့္​ေဆြး​ေနြး​ပြဲကို ​ေတာင္အာဖရိကနိုင္ငံ ဒါဘင္ၿမို့​(Durban) မွာ ​ေဆြး​ေနြး​ၾကပါတယ္။

အဲဒီ​ေဆြး​ ေနြး​ပြဲဟာ ၂ ပတ္တိုင္တိုင္ ၾကာျမင့္​ခဲ့​ေပမယ့္​ ရလဒ္​ေကာင္း​ေတြ ရရွိခဲ့​ပါတယ္။ ခုလို ​ေဆြး​ေနြး​ပြဲ ဦး​စီး​က်င္း​ပတဲ့​ အဖြဲ့​အစည္း​ကို ကုလသမဂၢ ရာသီဥတု​ေျပာင္း​လဲျခင္း​ဆိုင္ရာ ကြန္ဗင္း​ရွင္း​ UN Framework Convention on Climate Change လို့​ေခၚတဲ့​ UNFCC အဖြဲ့​က ႀကီး​မႉး​က်င္း​ပတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလို ​ေဆြး​ေနြး​ပြဲကို ၁၉၉၂ ခုႏွစ္က စတင္လုပ္ခဲ့​ရာ ယ​ေန့​မွာ ၁၇ ႀကိမ္ရွိပါၿပီ။ နိုင္ငံအမ်ား​ အျပင္း​အထန္ ​ေဆြး​ေနြး​ၿပီး​တဲ့​ ​ေနာက္ ပိုင္း​မွာ စာႏွစ္မ်က္ႏွာရွိတဲ့​ သ​ေဘာတူညီခ်က္ကို အစည္း​အ​ေဝး​ တက္​ေရာက္လာတဲ့​ နိုင္ငံတိုင္း​က လက္ခံလာၾကတာ အား​ရစ ရာပါ။ ဒီသ​ေဘာညီခ်က္​ေၾကာင့္​ နိုင္ငံ​ေတြအ​ေနနဲ့​ဘယ္အခါမွာ ကာဗြန္ဘယ္​ေလာက္ ​ေလ်ွာ့​ခ်သင့္​တယ္ဆိုတဲ့​ လမ္း​ျပ​ေျမပံုကို ​ေရး​ဆြဲလာခဲ့​ရတယ္လို့​ ဆိုရပါမယ္။ ရလဒ္ကို​ေတာ့​ ​ေစာင့္​ၾကည့္​ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref: ဒီဗြီဘီ