ဘဝလံုၿခံဳမႈေပးရန္ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ား ေတာင္းဆို

ဆလိုင္း ဟံသာစန္း
ဇြန္လ ၂၀ ရက္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္

အိႏိၵယတြင္ ခိုလႈံေနသည့္ မိမိတို႔၏ ဘဝလံုၿခံမႈကို ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ေပးပါရန္ တနလၤာေန႔ က်ေရာက္သည့္ ၆ဝ ႏွစ္ေျမာက္ ကမၻာ့ဒုကၡသည္မ်ားေန႔တြင္ နယူးေဒလီရွိ ခ်င္းဒုကၡသည္ ၂၅၀၀ ေက်ာ္က ေတာင္းဆို ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။

နယူးေဒလီရွိ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားအေပၚ ေဒသခံ အိႏိၵယႏိုင္ငံသားမ်ားက က်ဴးလြန္သည့္ ျပစ္မႈမ်ားကို အိႏိၵယ အစိုးရႏွင့္ ကုလသမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ံုး UNHCR က အေရးယူရန္ ပ်က္ကြက္ေနသျဖင့္ ကာကြယ္ေပးရန္ ၿမိဳ႕လယ္ရွိ ပါလီမန္အနီး ဂ်န္တားမန္တားအရပ္၌ ေန႔လည္ပိုင္းတြင္ ေတာင္းဆို ဆႏၵျပၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

“နယူးေဒလီမွာ ဘဝလံုၿခံဳေရးဟာ အဓိက ျပႆနာျဖစ္တယ္။ ခ်င္းအမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ေဒသခံ အိႏိၵယႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ မုဒိန္းက်င့္တာ၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေစာ္ကားတာေတြ ေန႔တုိင္းလိုပဲ ၾကံဳေတြ႔ေနရတယ္။ အမ်ဳိးသားေတြဆိုရင္လည္း ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ႐ုိက္ႏွက္ခံရတာေတြ ရွိတယ္” ဟု ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ား ေကာ္မတီ CRC ဥကၠ႒ Salai Ral Kap Tlung က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။


သူက ဆက္ၿပီး “UNHCR က က်ေနာ္တို႔ကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ တာဝန္ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျပႆနာၾကံဳတိုင္း သူတို႔က
ေျဖရွင္းေပးတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ ဒါကို လက္ခံ ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာေလာက္ပဲ အေပၚယံ လုပ္ေပးတယ္။ ထိထိေရာက္ေရာက္ မလုပ္ေပးဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ခ်င္းဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ ျပႆနာေတြကို ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုေတြေရာ အိႏိၵယျပည္သူေတြ၊ လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြသိေအာင္ ဒီကေန႔ ေတာင္းဆိုဆႏၵျပၾကတာပါ” ဟု ဆုိသည္။

CRC အေနျဖင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ ၃ လ အတြင္း အိႏိၵယႏိုင္ငံသားမ်ားက ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားအေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ အမႈေပါင္း ၁၅ မႈ ကို သက္ဆိုင္ရာ ရဲစခန္းမ်ားသို႔ တင္ျပခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔ထက္ထိ တစံုတရာ အေရးယူမႈ မရွိေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာသည္။

နယူးေဒလီ Vikas Puri ရပ္ကြက္ရွိ ဗိုဒဲလားအရပ္တြင္ ေနထိုင္သူ မမဲြလ္သယ္က “ေစ်းသြားတဲ့အခါ သူတို႔ အိႏိၵယေတြက ပခံုးနဲ႔ ရင္ဘတ္ကို တိုက္သြားတာမ်ဳိးေတြ ၾကံဳရတယ္။ အလုပ္သြားတဲ့အခါလည္း ကားေပၚမွာ မေတာ္တဆ ထိမိသလိုလို လုပ္တာေတြ မၾကာခဏ ၾကံဳရတယ္။ စားဝတ္ေနေရးကလည္း က်ပ္ေတာ့ အလုပ္မလုပ္လို႔ မျဖစ္ဘူးေလ။ ေၾကာက္တဲ့ၾကားကပဲ လုပ္ေနရတာပဲ” ဟု ေျပာသည္။

နယူးေဒလီအေျခစိုက္ UNHCR တြင္ ဒုကၡသည္အျဖစ္ ေလွ်ာက္ထားသူ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ၁ ေသာင္း ၁ ေထာင္ေက်ာ္ ရွိၿပီး၊ ဒုကၡသည္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳကဒ္ရၿပီးသူ ၄ ေထာင္ေက်ာ္ရွိေၾကာင္း UNHCR စာရင္းမ်ားအရ သိရသည္။

ဒုကၡသည္ေန႔ ဆႏၵျပပဲြသို႔ ဖလမ္း၊ တီးတိန္၊ ဟားခါး၊ မရာ၊ ဇို၊ ဗမာ-မီဇိုး၊ မတူပီ စသည့္ ခ်င္းမ်ဳိးႏြယ္ မိသားစု ၈ ခု စုေပါင္းက်င္းပၿပီး ခ်င္းဒုကၡသည္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ လာေရာက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။

ဆႏၵျပပဲြတြင္ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ားက လူ႔အခြင့္အေရး အလုိရွိေၾကာင္း၊ ခဲြျခားမႈမ်ား ႏွိပ္စက္မႈမ်ား ရပ္တန္႔ေပး၊ အကာအကြယ္ လိုအပ္ေနသည္၊ ကူညီမည့္လက္ လိုအပ္ေနသည္ စသည့္ ေၾကြးေၾကာ္သံမ်ား ေအာ္ဟစ္ဆႏၵျပၿပီး၊ ဦးေဆာင္သူမ်ားက ေဒသခံ အိႏိၵယတို႔၏ ႐ုိက္ႏွက္ခံခဲ့ရသည့္ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ား၏ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ျပသခဲ့ၾကသည္။

၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ႏွစ္လယ္ပိုင္းတြင္ ေဒသခံအခ်ဳိ႕၏ ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း ခံခဲ့ရသည့္ တပ္ၾကပ္ၾကီးေဟာင္း ဦးဟယ္လြယ္က ၎၏ အေတြ႔အၾကံဳကို ေျပာျပသည္။

“အဲဒီတုန္းက က်ေနာ့္ သမီးကို အလုပ္ကို လိုက္ပို႔တာ။ ျပန္လာေတာ့ ပန္းၿခံထဲက ျဖတ္လာတုန္း လူ ၂ ေယာက္က ပိုက္ဆံေတာင္းတယ္။ အဲဒါ မေပးေတာ့ က်ေနာ့္ကို ဝိုင္း႐ိုက္ၾကတယ္။ မ်က္ႏွာမွာေရာ ေမးစိမွာပါ ေပါက္ၿပဲၿပီး ဒဏ္ရာရတယ္။ သြားေတြလည္း က်ဳိးကုန္တယ္” ဟု ၆၇ ႏွစ္အရြယ္ Pu Hre Hluan က မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

၂ဝဝ၉ ႏိုဝင္ဘာတြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံသား အမ်ဳိသမီးတဦးေမာင္းသည့္ ကားျဖင့္ အတိုက္ရသျဖင့္ ႐ိုက္ခံရသည့္အမႈႏွင့္ ကားတိုက္ခံရသည့္ အမႈကိုပါ ကားနံပါတ္ႏွင့္တကြ UNHCR ႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာ နယ္ေျမခံ ရဲစခန္းမ်ားကို တိုင္ၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔ထက္ထိ တစံုတရာ အေရးယူအျပစ္ေပးျခင္း မရွိေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာသည္။


ဖလမ္းမ်ဳိးႏြယ္ မိသားစုအဖဲြ႔ Falam Union ဥကၠ႒ Pu Run Sum Sin က “အိႏိၵယမွာေနရတာ လံုးဝ လံုၿခံဳမႈ မရွိပါဘူး။ ျဖစ္လို႔တုိင္လိုက္ရင္လည္း ေျဖရွင္းေပးပါ့မယ္နဲ႔ပဲ ၿပီးသြားတာ မ်ားေနပါတယ္။ အင္အားမရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ႐ိုက္ႏွက္တာ၊ မဖြယ္မရာလုပ္တာ၊ မုဒိန္းက်င့္တာေတြ မ်ားလြန္းတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ လံုၿခံဳေရးကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေဆာင္ရြက္ေပးပါ” ဟု ေျပာသည္။

ထို႔အျပင္ UNHCR က ဒုကၡသည္မ်ားကို ေပးအပ္ေနသည့္ ေထာက္ပံ့ေၾကးမ်ား ၿပီးခဲ့သည့္ မတ္လထဲတြင္
ျဖတ္ေတာက္လိုက္သျဖင့္ ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ား စားဝတ္ေနေရး အလြန္အမင္း ခက္ခဲေနသည္ဟု ဆုိသည္။

“စားစရာမရွိတာနဲ႔ ဆန္ကဲြေတြ စားရတဲ့အဆင့္၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မဝယ္ႏိုင္ၾကလို႔ ေစ်းထဲမွာ စြန္႔ပစ္ထားတဲ့ဟာကို လုိက္ေကာက္ရတဲ့အဆင့္ ေရာက္ေနၿပီ” ဟု သူက ေျပာျပသည္။

CRC ဥကၠ႒ Salai Ral Kap Tluang ကလည္း “မိသားစုတစုမွာ စားဝတ္ေနေရး လံုးဝကို က်ပ္တည္းလာၿပီဆိုရင္ အရင္ဆံုး ဒုကၡေရာက္တာက အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ ကေလးေတြပါ။ တခ်ဳိ႕အမ်ဳိးသမီးေတြဆုိ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ မေကာင္းတာ လုပ္စားတယ္လို႔ေတာင္ သတင္းေတြ ၾကားေနရတယ္” ဟု ေျပာသည္။

CRC က ခ်င္းဒုကၡသည္မ်ား၏ လံုၿခံဳေရးကို ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ေပးရန္၊ ဘဝရပ္တည္ေရး အေျခခံ အေထာက္အပံ့မ်ား ေပးအပ္ရန္ စသည့္အခ်က္မ်ားအပါအဝင္ ေတာင္းဆိုခ်က္ ၅ ခ်က္ကို UNHCR၊ အိႏိၵယအစိုးရႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုမ်ားကို ယေန႔ ေန႔စြဲျဖင့္ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ေတာင္းဆိုထားသည္။
Ref: Mizzima