အိုဘားမားရဲ့ ရန္ကုန္ခရီးစဥ္အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း

ေအာင္ေဇာ္
November 18, 2012

အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမားရဲ႕ခရီးစဥ္ကုိ ျပည္တြင္းျပည္ပက စိတ္၀င္တစားနဲ႔ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနၾကပါတယ္။ ရန္ကုန္က လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ေတြမွာ ရုံးေတြ ပလက္ေဖာင္းေတြမွာ အေမရိကန္သမၼတရဲ႕ခရီးစဥ္အေၾကာင္း၊ ႀကဳိေရာက္ေနတဲ့ Secret Service လုံၿခဳံေရး အဖြဲ႕၀င္ေတြအေၾကာင္း၊ အုိဘားမားကုိ သယ္ေဆာင္လာမယ့္ Air Force One ေလယာဥ္ပ်ံနဲ႔ သူစီးမယ့္ ေမာ္ေတာ္ကားအေၾကာင္း ေတြလည္းပါ၀င္ပါတယ္။

ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာသူေတြရဲ႕စကား၀ုိင္းေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာ သတင္းစာေတြ၊ ျမန္မာျပည္အေရးကုိ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြကေတာ့ အုိးဘားမားခရီးစဥ္က ျမန္မာျပည္ရဲ႕ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရး ပြင့္လင္းလာမႈကုိ ဘယ္ေလာက္ အေထာက္အကူျဖစ္မလဲ။ သမၼတဦးသိန္းစိန္အစိုးရ လိုအပ္ေနတဲ့ တရားဝင္ျဖစ္မႈ Legitimacy ကို အၿပီးအပုိင္ ေပးလုိက္တာပဲလား၊ အေမရိကန္အစုိးရ အစဥ္အဆက္ေျပာခဲ့တဲ့ ဒီမုိကေရစီေရးနဲ႔ လူ႕အခြင့္အေရးကို ေလ့လာၿပီးေျပာမွာလား၊ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာနဲ႔ ေျမာက္ကုိရီးယားစစ္ေရးအရ ဆက္ဆံမႈကို ျဖတ္ေတာက္ဖုိ႔ကိစၥ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးမလား စတဲ့ သုံးသပ္ခ်က္ေတြလည္း ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ဘယ္ေတာ့ ဘယ္ေလာက္ထပ္လႊတ္ေပးမလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြလည္း ရွိပါတယ္။

အေမရိကန္ ထိပ္တန္းသံတမန္တဦးကေတာ့ သမၼတအုိးဘားမားရဲ႕ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္က လုပ္ကုိလုပ္ေဆာင္ရမယ့္ ခရီးစဥ္ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ Controversial အျငင္းအခုံ မျဖစ္ဘူးလုိ႔ေတာ့ ေျပာလို႔မရပါဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ မႏွစ္ကစၿပီး ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးက ျပန္ၿပီးေကာင္းလာတယ္လို႔ သုံးသပ္လုိ႔ရပါတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ဒီဇင္ဘာလမွာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီကလင္တန္ ျမန္မာျပည္ကုိ လည္ပတ္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာအစိုးရဘက္က နာမည္ႀကီး ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကုိ လႊတ္ေပး ခဲ့တယ္။ တုိင္းျပည္အတြင္းမွာ ႏုိင္ငံေရး ပြင့္လင္းမႈေတြ ပုိၿပီးရွိလာတယ္လို႔ ဆုိရမွာပါ။ အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာအစုိးရ ၾကားမွာလည္း ပထမဆုံး ပူးတြဲျပီး လူ႕အခြင့္အေရး ေဆြးေႏြးဝိုင္း US-Burma Human Rights Dialogue ကို ေနျပည္ေတာ္မွာ မၾကာခင္က က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္တက္ေရာက္ခဲ့ သလုိ ျမန္မာအစုိးရ ထိပ္ပုိင္း အရာရွိႀကီးေတြနဲ႔ စစ္တပ္အရာရွိႀကီး ေတြလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ဘက္ကေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဌာနက ထိပ္ပို္င္းအရာရွိေတြအျပင္ အေမရိကန္စစ္ဘက္နဲ႕ လုံျခဳံေရးဆိုင္ရာ အရာရွိႀကီးေတြလည္း ပါ၀င္တက္ေရာက္ခဲ့တာေတြ႕ရပါတယ္။

ဒါဟာ ျမန္မာ အေမရိကန္ဆက္ဆံေရးရဲ႕အခ်ဳိးအေကြ႕တခုျဖစ္ၿပီး ဒီေဆြးေႏြးပြဲကို အေမရိကန္ဘက္က အေတာ္႕ကုိ ေက်နပ္ခဲ့တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပန္ၿပီး အႏုိင္ရခဲ့တဲ့ သမၼတအုိဘားမားရဲ႕ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈကို ျပန္ၾကည့္ မယ္ဆုိရင္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွမွာေတာ့ ျမန္မာဟာ အေတာ့္ကုိ မ်က္ႏွာရတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈလုိ႔ အေမရိကန္ေတြက သုံးသပ္႐ႈျမင္ၾက ပါတယ္။ အိုဘားမား သမၼတျဖစ္ၿပီး ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ စည္းကမ္းတက် ေတြ႕ဆံုႏိႈင္းညိွတဲ့ မူဝါဒ Principled Engagement Policy အတုိင္း အရင္က ျမန္မာ စစ္အစုိးရ နဲ႕ေရာ ျပည္တြင္း ျပည္ပအတုိက္ အခံေတြနဲ႔ပါ ထိေတြ႕ဆက္ဆံခဲ့တဲ့ ေပၚလစီရဲ႕ရလာဒ္လုိ႔ ေျပာ လို႔ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ “Reform” “အေျပာင္းအလဲ” ဆိုတာက အကန္႔အသတ္နဲ႔ပဲ သြားေနတာျဖစ္တယ္။ အုိဘားမားရဲ႕ခရီးစဥ္က အခုအခ်ိန္မွာ မသြားသင့္ေသးတဲ့ ခရီးစဥ္ျဖစ္တယ္လုိ႔လဲ ေ၀ဖန္သူေတြ ရွိေနပါတယ္။ ျမန္မာအစုိးရက ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကုိ ဆက္ၿပီး ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ သူရဲ႕အၾကားမွာ အေပးအယူလုပ္ ကစားရမယ့္အခ်ိန္ေတြမွာ ဒီႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို ဓားစာခံေတြလို လႊတ္ေပးၿပီးမ်က္ႏွာေကာင္းရေအာင္ လုပ္ေလ့ရွိသူျဖစ္ တယ္လုိ႔ စြပ္စြဲခံရေပါင္းမ်ားခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ တုိက္ပြဲေတြဆက္ျဖစ္ေနခ်ိန္ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြတင္းမာေနဆဲအခ်ိန္၊ အကန္႔အသတ္နဲ႔လုပ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲလုိ႔ စြပ္စြဲခ်က္ေတြရွိေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဘာလုိ႔ျမန္မာျပည္ကုိ သြားရတာလဲလုိ႔ သမၼတအုိဘားမားကုိ ေမးခြန္းထုတ္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာျပည္အေရး ေလ့လာေရးသမားျဖစ္တဲ့ ပေရာ္ဖက္ဆာ ေဒးဗစ္စတုိင္းဘက္ကေတာ့ သမၼတအုိဘားမားက ဒီေဒသတြင္းက ကေမၻာဒီယားမွာက်င္းပတဲ့ အစည္းအေ၀းကုိ တက္ဖို႔လာရင္း သူရဲ႕မဟာမိတ္ျဖစ္တဲ့ ထုိင္းႏုိင္ငံကုိ၀င္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြေ ဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ၀င္တယ္။ တကယ္လို႔မ်ား အထက္ပါ တားျမစ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ အေမရိကန္သမၼတက ျမန္မာႏုိင္ငံလုိမ်ဳိး ႏုိင္ငံေတြကို မလည္ပတ္သင့္ဘူးဆုိရင္ မလည္ပတ္ဘဲ ေနရမယ့္ ႏုိင္ငံေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ရွိသြားမွာေပါ့လို႔ ဆုိပါတယ္။

အုိဘားမားရဲ႕ခရီးစဥ္မွာ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ အသစ္ခ်မွတ္ထားတဲ့ အာရွပစိဖိတ္ေဒသတြင္း ဆုိင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာေတြနဲ႔လဲ သက္ဆုိင္ေနတယ္လုိ႔ သုံးသပ္ၾကပါတယ္။ အီရတ္နဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္မွာ စစ္ပြဲေတြ အဆုံးသတ္ခ်ိန္မွာ အေမရိကန္က အာရွပစိဖိတ္ကို ဗဟိုျပဳ (Pivot toward Asia) ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံနဲ႔ ျပန္ၿပီး သူရဲ႕ ပစိဖိတ္ပါ၀ါကုိ ျပန္ယူမယ္လုိ ႔ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေပၚလစီက စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအရ ၾသဇာအာဏာ ျဖန္႔က်က္လာေနတဲ့ တရုတ္ကုိ ဦးတည္တာလို႔ သုံးသပ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး ျပန္ေကာင္းလာတာက တရုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕အက်ဳိးစီးပြားကုိ ထိခုိက္ဖုိ႔ ဆုတ္ယုတ္ဖုိ႔ မဟုတ္ ပါဘူးလုိ႔ အေမရိကန္ဘက္က အတိအလင္း ေျပာၾကားထားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တရုတ္ႏုိင္ငံကို အမ်ားႀကီး မွီခိုခဲ့ရတဲ့ အရပ္သား အစုိးရအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းထားတဲ့ စစ္အစုိးရေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းေတြကေတာ့ အေမရိကန္ေၾကာင့္ တရုတ္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို အပ်က္ယြင္းခံမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာကေတာ့ အင္အားႀကီး ႏွစ္ႏုိင္ငံစလုံးကုိ အဆင္ေျပ ေအာင္ ဆက္ဆံသြားမယ္၊ အဲဒီႏွစ္ႏုိင္ငံစလုံးဆီက ရမယ့္ အခြင့္အေရးေတြကုိ ရေအာင္ ယူမွာပဲလုိ႔ သုံးသပ္မိပါတယ္။

တရုတ္အစုိးရဘက္က ျမန္မာ-အေမရိကန္ဆက္ဆံေရး ျပန္ေကာင္းလာတာကုိ ႀကဳိဆုိတယ္လုိ႔ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းေျပာဆိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပီကင္းအေျခစုိက္ ႏုိင္ငံတကာေလ့လာေရးသုေတသီ ဇူဖန္းက အေမရိကန္အေနနဲ႔ ျမန္မာျပည္အေပၚ ေၾကြးေၾကာ္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္ေရး၊ ဒီမုိကေရစီေရးလို႔ ဆုိေနတာေတြက အေပၚယံ သကာရည္ေလာင္း ေျပာေနတာသာ ျဖစ္တယ္။ အဓိက အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာဗ်ဴဟာအရ ျမန္မာဟာ အိႏိၵယသမုဒၵရာကုိ ခုန္ပ်ံေက်ာ္လႊားေရာက္ရွိႏုိင္တဲ့ တရုတ္ရဲ့ အေနာက္ဘက္ ထြက္ေပါက္ တခုျဖစ္ ေနတာမို႕ အေမရိကန္ေတြ ျမန္မာအေပၚ ဆက္ဆံေရးေျပာင္းလဲလာတာလုိ႔ သုံးသပ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ အိမ္ျဖဴေတာ္က က်င္းပခဲ့တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာေတာ့ ျမန္မာက အေရွ႕ေတာင္အာရွ အသင္း၀င္ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံျဖစ္ တဲ့အတြက္ အာဆီယံ အဖြဲ႕ႀကီးနဲ႔ ပုိၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္။ ျမန္မာက ပထ၀ီႏုိင္ငံေရးအရ အိႏိၵယသမုဒၵရာနဲ႔ထိစပ္ေနၿပီး သဘာ ၀တြင္းထြက္ေတြ ၾကြယ္၀တဲ့ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ စိတ္၀င္စားမႈရွိတဲ့အေၾကာင္းကုိလည္း ထည့္သြင္းေျပာၾကား သြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါက အေမရိကန္အပါအ၀င္ အေနာက္နုိင္ငံေတြက ျမန္မာကို တရုတ္ရဲ႕ၾသဇာေအာက္က တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဆြဲထုတ္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာလို႔ သုံးသပ္ၾကပါတယ္။အဲဒီ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာပဲ Myanmar လုိ႔ မသုံးႏႈန္းဘဲ အရင္လုိပဲ Burma လုိ႔ဆက္ၿပီး ေခၚေ၀ၚသုံးႏႈန္းသြား တာကုိလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

မဟာဗ်ဴဟာအရ ျမန္မာန႔ဲဆက္ဆံေရး ပုံမွန္ျဖစ္ေအာင္ ႀကဳိးစားတဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕အက်ဳိးစီးပြားကို အသာထားၿပီး အုိဘားမားရဲ႕ ရန္ကုန္ ခရီးစဥ္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္က လူ႕အခြင့္အေရး၊ ဒီမုိကေရစီေရးနဲ႔ ခရီးစဥ္ကို အခ်ိန္တိုအတြင္း အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ မ်ားမ်ားရွိေအာင္ ႀကဳိးစားမယ့္ သေဘာေတြ႕ရပါတယ္။ ေနျပည္ေတာ္ကို မသြားဘဲ ရန္ကုန္ကုိပဲ ေရြးခဲ့တယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္က သမၼတအိုဘားမားကုိ ရန္ကုန္မွာေတြ႕ရမွာပါ။ ဒါ့အျပင္ ၁၉၈၈ ဒီမုိကေရစီအေရးအခင္းကို စစ္တပ္က ရက္ရက္စက္စက္ ၿဖဳိခြင္းၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာ ပိတ္ခဲ့တဲ့ သမုိင္း၀င္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး မိန္႔ခြန္းေျပာမွာျဖစ္ပါတယ္။ တုိင္းျပည္မွာ လုိအပ္ေနတဲ့ ပညာေရးကိစၥကို သူရဲ႕သမုိင္း ၀င္မိန္႔ခြန္းမွာ ထည့္ေျပာၾကားမွာ အမွန္ပါပဲ။ လက္ရွိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနဆဲ အေမရိကန္သမၼတရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာတဲ့ ပထမ ဆုံး သမုိင္း၀င္ခရီးမွာ နယ္ခ်ဲ႕ကိုေရာ ျပည္တြင္းျဖစ္ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ဖိႏွိပ္မႈကို အၿမဲတမ္းဆန္႔က်င္ခဲ့တဲ့ သမုိင္း၀င္ ရန္ကုန္တကၠ သိုလ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ဒီမုိကေရစီနဲ႔ ပညာေရးအေၾကာင္းေတြကုိေျပာမွာကုိေတာ့ သိပ္ဆန္႔က်င္စရာ မရွိဘူးလုိ႔ပဲ ျမင္မိပါတယ္။

Ref: ဧရာ၀တီ