သတင္းအပိတ္ပင္ဆုံးႏုိင္ငံစာရင္းကေနျမန္မာမထြက္ႏိုင္ေသး

ဦးေဇာ္၀င္းလႈိင္
03 ေမ 2011

ဒီေန႔ ေမလ ၃ ရက္ေန႔ဟာ ကမၻာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ့အတြက္ ႏုိင္ငံတကာ အဖြဲ႔ အစည္းေတြက ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ေတြထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ကမၻာမွာ သတင္းလြတ္လပ္ ခြင့္ အနည္းဆုံး တုိင္းျပည္တခု ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ ဒီမုိကေရစီ ရရွိေရး ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံက ပါတီစုံ ပါလီမန္အမတ္မ်ား အဖြဲ႕က ဦးေဆာင္ ၿပီးေတာ့လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ဆိတ္သုဥ္းေနတဲ့ အေျခအေန ေတြနဲ႔ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ သတင္းေထာက္ေတြ လႊတ္ေပးေရး ကိစၥေတြကုိ ၿဗိတိသွ် အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ဒီကေန႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိ ဆက္သြယ္ စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ျမန္မာနဲ႔ ေျမာက္ကုိရီးယား ႏုိင္ငံတုိ႔ဟာ အာရွ ပစိဖိတ္ ေဒသတြင္း သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အနည္းဆုံး တုိင္းျပည္ေတြ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ အေျခစုိက္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေရး အဖြဲ႕ျဖစ္တဲ့ Freedom House က ဒီကေန႔ က်ေရာက္တဲ့ ကမၻာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔မွာ အခုလုိ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ ေျပာဆုိလုိက္တာပါ။

နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ အေျခစုိက္ ကမၻာလုံးဆုိင္ရာ သတင္းေထာက္မ်ား အခြင့္အေရး ရရွိေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေပးေရး အဖြဲ႕ျဖစ္တဲ့ CPJ ကေတာ့ ျမန္မာ၊ ဘယ္လာ႐ုစ္နဲ႔ အီသီယုိးပီးယား ႏုိင္ငံတုိ႔ဟာ အင္တာနက္ အြန္လုိင္း သုံးစြဲသူေတြအတြက္ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ အပိတ္ပင္ခံရဆုံး တုိင္းျပည္ေတြ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သီးျခားထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ DVB ဒီမုိကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံက ဗီြဒီယုိ သတင္းေထာက္ ၁၇ ေယာက္နဲ႔ တျခား သတင္းေထာက္ေတြ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္ အမတ္ေတြ ဒီကေန႔ အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတဲ့ အေၾကာင္း အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဘာ႐ုိးနက္စ္ ကင္န္ေနာ့ခ္ (Baroness Kinnock) က ေျပာပါတယ္။

“ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ဆိတ္သုဥ္းေနတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ တုိင္းျပည္တြင္း ဖမ္းဆီးခံထားရၿပီး ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ ခံေနၾကရတဲ့ ဗီြဒီယုိ သတင္းေထာက္ေတြ လြတ္ေျမာက္ေရး အတြက္ က်မတုိ႔ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကတာပါ။ အထူးသျဖင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ အေျခခံ လူ႔အခြင့္ အေရးတရပ္ ျဖစ္တယ္ ဆုိတာကုိ က်မတုိ႔လုိ ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံေတြက ျပတ္ျပတ္သားသား ရပ္တည္ လုပ္ေဆာင္ေပးသင့္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ေတြ၊ ေၾကညာ ခ်က္ေတြ အားလုံးမွာလည္း သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ဆုိတာကုိ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားေပမဲ့ ျမန္မာအစုိးရရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပုံထဲမွာေတာ့ ေဖာ္ျပထားတာကုိ မေတြ႕ရပါဘူး။”

ျမန္မာ့အေရး ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ ၿဗိတိသွ် အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ အေနနဲ႔ အဂၤလန္ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီးနဲ႔ ၿဗိတိသွ် အစုိးရ ႏုိင္ငံျခားေရး ဌာနရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကိစၥေတြကုိ တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္ရတဲ့ အငယ္တန္း၀န္ႀကီး ဂ်ရယ္မီ ဘေရာင္း (Jeremy Brown) လည္း ေနာင္မွာျပဳလုပ္မယ့္ ၿဗိတိသွ် ပါလီမန္ ပါတီစုံအမတ္မ်ားအဖြဲ႕ APPG ရဲ႕ စည္းေ၀းပြဲေတြကုိ လာတက္ဖုိ႔ ဖိတ္ၾကားသြားမယ္လုိ႔ ဘာ႐ုိးနက္စ္ ကင္န္ေနာ့ခ္က ေျပာပါတယ္။

အလားတူ ေဆြးေႏြးမႈေတြကုိ ထုိင္းႏုိင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕မွာလည္း ထုိင္းသတင္းေထာက္ေတြ ဦးေဆာင္ၿပီး ဒီကေန႔ က်င္းခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း အင္တာနက္ေတြက တဆင့္ ျပည္ပ သတင္းဌာနေတြကုိ ၾကည့္႐ႈတဲ့ ေနရာမွာ တင္းက်ပ္တဲ့ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိေနတဲ့အတြက္ ၾကည့္ခ်င္တဲ့ သတင္းဌာနေတြကုိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ၾကည့္႐ႈခြင့္ မရဘဲ အခက္အခဲေတြ ရွိေနတဲ့ အေၾကာင္းကိုေတာ့ ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္တဦးက ေျပာျပပါတယ္။

“ဘယ္ေလာက္ထိ ဆုိးလဲဆုိေတာ့ သတင္း၀က္ဘ္ဆုိက္ဒ္ေတြကို က်ေနာ္တို႔က ၀င္ခ်င္တုိင္း ၀င္လုိ႔မရဘူး။ ဥပမာ ဗြီအိုေအတုိ႔၊ ဘီဘီစီတို႔ ျမန္မာပုိင္းကေတာ့ မရဘူး။ က်ေနာ္စမ္းၾကည့္တာ အယ္လ္ဂ်ာဇီးယားေတာ့ ရတယ္။ အယ္လ္ဂ်ာဇီးယားကေတာ့ အဂၤလိပ္လိုဆိုေတာ့ အဲဒါေတာ့ ရတယ္။ ျမန္မာပုိင္းတို႔ ဘာတုိ႔ ၀င္လုိ႔မရဘူး။ တုိက္႐ုိက္ၾကည့္လို႔ မရဘူး။ Proxy တုိ႔ ဘာတို႔ ခံၿပီးေတာ့ ၾကည့္လို႔ရမယ္။”

ကုိယ့္နာမည္အရင္းကုိ မသုံးဘဲ အေၾကာင္းအရာေတြကုိ သတိထား ေရြးခ်ယ္ၿပီး အင္တာနက္ အြန္လုိင္းေပၚမွာ တင္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အျပင္မွာ ပုံႏွိပ္ထုတ္ေ၀တဲ့ သတင္း ဂ်ာနယ္ေတြထက္ စာရင္ လြတ္လပ္မႈ အတုိင္းအတာ တခုထိ ရွိေနေသးတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလုိ တင္တဲ့အခါမွာ အင္တာနက္ အလုပ္မလုပ္တာ၊ ေႏွးလြန္းေနတာေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရေလ့ ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

“ေနာက္တခုက တင္တဲ့ဟာေတြက ျပည္တြင္းကတင္တယ္ ဆုိရင္လည္း အရမ္း သတိထားရတယ္။ ၾကားဖူးသေလာက္၊ သိဖူးသေလာက္က မီဒီယာသမားေတြ အတြက္က ေရးမထားတဲ့ ဥပေဒ သေဘာမ်ဳိးလို ျဖစ္ေနတာေပါ့။ အဲဒါ ဘာလဲဆုိေတာ့ သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို ႏုိင္ငံျခား မီဒီယာေတြကို ဆက္သြယ္ၿပီး ေပးတဲ့ ျပစ္မႈက ပိုၿပီးေတာင္ ႀကီးတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ရွိတယ္။ အဲေတာ့ ႏုိင္ငံျခား မီဒီယာေတြကုိ ဆက္သြယ္ၿပီး ေပးတယ္ဆုိရင္ ပုိၿပီးေတာ့ အျပစ္ႀကီးႏုိင္တယ္။”

ၿပီးခဲ့တဲ့ စစ္အစုိးရ လက္ထက္အတြင္း သတင္းမီဒီယာေတြအေပၚ တင္းက်ပ္တဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့ေပမဲ့ လက္ရွိအစုိးရ အေနနဲ႔ တုိင္းျပည္ရဲ႕ စတုတၳမ႑ဳိင္ျဖစ္တဲ့ စာနယ္ဇင္းေတြရဲ႕ အခန္းက႑ကုိ ျမႇင့္တင္ၿပီး စာနယ္ဇင္းေတြက တဆင့္ ေ၀ဖန္ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကုိလည္း အေလးထားမယ့္အေၾကာင္း သမၼတအျဖစ္ က်မ္းသစၥာ က်ိန္ဆုိၿပီး တုိင္းျပည္ကုိ ေျပာၾကားတဲ့ မိန္႔ခြန္းထဲ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ထည့္သြင္း ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေျပာခဲ့တဲ့အတုိင္း သတင္းမီဒီယာေတြအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြကုိ ေလွ်ာ့ေပါ့သေယာင္ လုပ္ျပေပမဲ့ တကယ့္ အႏွစ္သာရပါတဲ့ ေျပာင္းလဲမႈမ်ဳိး လုပ္ေဆာင္တာကုိေတာ့ ခုခ်ိန္ထိ မေတြ႕ရေသးဘူးလုိ႔ အဲဒီ ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္ကပဲ ဆက္ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္ကေတာ့ သိသိသာသာႀကီး ေျပာင္းလဲတယ္လို႔ မထင္ေသးဘူး။ ဘာမွမထူးဘူးေပါ့၊ အဲလုိမ်ဳိး ေျပာေနၾကတာပဲ။ တခ်ဳိ႕ဆုိ ေနာက္ေတာင္ ေျပာေနတာ ရွိတယ္၊ မူမေျပာင္း လူမေျပာင္း အစုိးရသစ္ဆုိၿပီး ေနာက္ေျပာေနတာ ရွိတယ္။”

လက္ရွိအစုိးရသစ္ကေတာ့ သူတုိ႔အေနနဲ႔ စာနယ္ဇင္းေတြကုိ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေ၀ခြင့္ ျပဳထားတယ္ ဆုိတာကုိ ျပသတဲ့ အေနနဲ႔ အစုိးရထုတ္ မီဒီယာေတြမွာ စာေပ ဆုခ်ီးျမႇင့္ပြဲ က်င္းပေနတဲ့ ပုံေတြကုိ ဒီကေန႔ထုတ္ သတင္းစာ မ်က္ႏွာဖုံးမွာ ေ၀ေ၀ဆာဆာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

CPJ သတင္းသမားမ်ား အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႕ကေတာ့ ျမန္မာအစုိးရက သတင္းမီဒီယာေတြနဲ႔ အင္တာနက္ သုံးစြဲသူေတြအေပၚ တင္းက်ပ္တဲ့ ကန္႔သတ္ ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြ ျပဳလုပ္ထားတဲ့အေပၚ ျပင္းထန္စြာ ကန္႔ကြက္ေၾကာင္း CPJ ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

Ref;VOA